αφιερώματα

Του Βάσου Λυσσαρίδη *

Απολογούμαι γιατί τα μηνύματα που μεταφέρω από την Κύπρο με τον πανάρχαιο ελληνικό πολιτισμό, την Κύπρο του Ζήνωνα, του Ονήσιλλου, του Ευαγόρα, των κλασικών θεάτρων, των Βυζαντινών εκκλησιών, την Κύπρο του Ρε, του Αυξεντίου, του Παλληκαρίδη, την Κύπρο με την Ομηρική προφορά είναι καταθλιπτικά.

Του Βασίλη Κεχαγιά

Αν για κάποιο λόγο κατάφερε η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης να διαχυθεί ως γεγονός στη συνείδηση του μέσου Θεσσαλονικέα δεν είναι γιατί αυτή πήρε χαμπάρι τις όποιες οικονομικές παραμέτρους της. Έκθεση για τον κάτοικο της πόλης, που τη φιλοξενεί, ήταν κάποτε μαύρη μπύρα και λουκάνικα, παιχνίδια στο Λούνα Παρκ, παγωτό Δεληολάνη («Με είκοσι δραχμές τρως όσο θες»), άντε και μια βόλτα από υποχρέωση στα περίπτερα, πιο πολύ για να συλλεχθούν τα όποια δώρα πρόσφεραν οι διάφοροι εκπρόσωποί τους. Παρότι οι συγκεκριμένες δραστηριότητες δε θα μπορούσαν εύκολα να ενταχθούν στο πολιτιστικό πεδίο, εν τούτοις δεν παύουν να αποτελούν, έστω και με λοξό τρόπο, πολιτιστικές δραστηριότητες.

Το δεύτερο μέρος του αφιερώματος των Δρόμων της Ιστορίας στην περίοδο της Δικτατορίας παρουσιάζει τα σημαντικότερα –καθώς και ορισμένα λιγότερο γνωστά– αρχεία του αντιδικτατορικού αγώνα. Πρόκειται για τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), τα αρχεία της Εταιρείας Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ), της Εταιρείας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ), του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 (ΣΦΕΑ), καθώς και τα συναφή αρχεία του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ) και του Ιστορικού Αρχείου Α/συνεχεια. Τα αρχεία αυτά συνιστούν πολύτιμη πηγή για την ιστορική έρευνα της περιόδου και διαθέτουν πλούσιο και πολύμορφο υλικό για τη δράση των αντιστασιακών οργανώσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, τον αντιδικτατορικό τύπο, αλλά και τεκμήρια για τις διώξεις, τις δίκες και καταδίκες, τους βασανισμούς και τις δολοφονίες που εφάρμοσε το φασιστικό καθεστώς προκειμένου να καταπνίξει την αντίσταση του ελληνικού λαού.
Το αφιέρωμα πλαισιώνεται και ολοκληρώνεται με δύο χρήσιμα «εργαλεία»: ένα χρονολόγιο της περιόδου 1967-1974 και μία συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων αντιδικτατορικών οργανώσεων. Η επιμέλεια του αφιερώματος είναι της Μαρίας Μαυροειδή.

Ο αντιδικτατορικός αγώνας και οι οργανώσεις του
Χρονολόγιο 1967-1974 – Δικτατορία και αντίσταση
Ο αντιδικτατορικός αγώνας και οι αρχειακές συλλογές των ΑΣΚΙ της Ιωάννας Παπαθανασίου
Τα αντιδικτατορικά έντυπα στα ΑΣΚΙ, του Βαγγέλη Καραμανωλάκη
Το Αρχείο Αντιδικτατορικού Αγώνα της Εταιρείας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων 1940-1974
Ο αντιδικτατορικός αγώνας στα αρχεία του ΕΛΙΑ
Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974, ιστορικό Αρχείο Αντιδικτατορικού Αγώνα
Τα αρχεία της Εταιρείας Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ) για τη δικτατορία και τον αντιδικτατορικό αγώνα
«Νεολαία και Δικτατορία 1967-1974»,ένα σημαντικό αφιέρωμα του πρώτου τεύχους των Αναδρομών της ΕΜΙΑΝ
Το «Σάλπισμα» της Οργάνωσης Μαρξιστών-Λενινιστών Ελλάδας