Πολλαπλασιάζονται τα ανοικτά γεωπολιτικά μέτωπα στη γειτονιά μας. Ο έλεγχος των ενεργειακών αποθεμάτων, διαδρόμων και δικτύων, τα ενεργά πολεμικά μέτωπα στη Μ. Ανατολή και η εν εξελίξει γενοκτονία στη Γάζα, οι περιφερειακές φιλοδοξίες της Τουρκίας και οι ευρύτεροι σχεδιασμοί των ΗΠΑ για έναν μεγάλο αναδασμό ισχύος στην περιοχή προς όφελός τους ‒σε ανταγωνισμό με άλλους παίκτες‒ αποτελούν τις βασικές ορίζουσες του μεγάλου εν εξελίξει παζαριού. Τις τελευταίες μέρες βλέπουμε να ενεργοποιούνται όλοι οι δρώντες παράγοντες στην περιοχή σε όλα τα συντονιζόμενα και αλληλοεξαρτώμενα μέτωπα, δείχνοντας ότι μεγάλες αναταράξεις και πιθανές διευθετήσεις βρίσκονται στα σκαριά. Η Ελλάδα βρίσκεται μπλεγμένη στο κουβάρι αυτό: Ως πιόνι στους πολεμικούς σχεδιασμούς ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-Ισραήλ, ως σημαντικός ενεργειακός κόμβος μεταξύ Μ. Ανατολής και Ευρώπης, αλλά και λόγω των απειλών του τουρκικού επεκτατισμού και της περικύκλωσης που αυτός επιδιώκει σε βάρος της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας.
Η Λιβύη και η πανταχού παρούσα Chevron
Η διαλυμένη Λιβύη αναδεικνύεται σε βασικό αγκάθι της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Η τουρκική κηδεμονία επεκτείνεται από την ντε φάκτο κυβέρνηση της Τρίπολης και στη διοίκηση Χαφτάρ, που ελέγχει το κοινοβούλιο στο ανατολικό κομμάτι της χώρας. Τώρα όλοι αναμένουν την επικύρωση του Τουρκολιβυκού μνημονίου και από την, ελεγχόμενη από τον Χαφτάρ, βουλή. Του Χαφτάρ που τις νόμιμες και παράνομες επιχειρήσεις της οικογένειάς του εδώ και χρόνια ενισχύει πλουσιοπάροχα η Άγκυρα. Η Αθήνα μαζί με το Κάιρο εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για αυτήν την εξέλιξη, με την Αίγυπτο να ζητά μεσολάβηση του Τραμπ για να αποφευχθεί ένα ακόμη τουρκικό τετελεσμένο και την Ελλάδα να στέλνει στη Λιβύη τον ΥΠΕΞ Γ. Γεραπετρίτη για να διερευνήσει αν μπορεί κάτι να σωθεί, συναντώντας στις 6 Ιουλίου το στρατόπεδο Χαφτάρ και στις 15 αξιωματούχους της κυβέρνησης της Τρίπολης. Εκτός των άλλων, έχει να λύσει και το μεταναστευτικό, την ώρα που οι ροές από τη Λιβύη προς την Κρήτη μεγαλώνουν. Πέραν του ΥΠΕΞ κινητοποιούνται και οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας, με το ναυτικό να αναπτύσσει 2 φρεγάτες και 1 πλοίο υποστήριξης σε ενίσχυση του έργου του Λιμενικού σε περιοχές μεταξύ Λιβύης και Κρήτης.
Την ίδια στιγμή η Λιβύη ανακοινώνει την πρόθεσή της να υπογράψει νέα συμβόλαια για άδειες εξόρυξης υδρογονανθράκων σε περιοχές που δεν αμφισβητούν την αρχή της μέσης γραμμής με τις ακτές της Ελλάδας, έχοντας προσελκύσει το ενδιαφέρον μεγάλων ενεργειακών κολοσσών, μεταξύ των οποίων οι αμερικάνικες Chevron και Exxon Mobil, η γαλλική Total Energies και η ιταλική Eni. Ειδικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα φέρνει πιθανή εμπλοκή της Chevron, η οποία θυμίζουμε πως βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις με τη χώρα μας για αδειοδότηση ερευνών σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου ‒ κίνηση που από την ελληνική πλευρά είχε παρουσιαστεί και ως αμερικάνικη σφήνα στο Τουρκολιβυκό μνημόνιο. Σε κάθε περίπτωση η Λιβύη έχει ιδιαίτερη σημασία στους αμερικάνικους σχεδιασμούς, όχι μόνο για τα ενεργειακά, αλλά και ως πιθανός τόπος εκτοπισμού Παλαιστινίων από τη Γάζα, στα πλαίσια του συνεχιζόμενου σχεδιασμού εθνοκάθαρσης που προωθούν από κοινού Τραμπ-Νετανιάχου.
Ενεργειακά: μοχλός μεγάλων διευθετήσεων
Στο μεγάλο παζάρι κομβικό ρόλο παίζουν οι ανταγωνισμοί, αλλά και οι προσπάθειες διευθετήσεων και συμφωνιών για τα ενεργειακά. Οι νέοι ενεργειακοί δρόμοι διασύνδεσης της Ευρώπης με τη Μ. Ανατολή και τις χώρες του Κόλπου, η αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Ν.Α. Μεσογείου, οι μπίζνες της πράσινης ενέργειας, η απεξάρτηση της Ε.Ε. από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες και η εμπλοκή των ΗΠΑ στην αγορά της Ευρώπης μέσω του LNG (με σημαντικές πύλες εισόδου τις εγκαταστάσεις σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη) συγκροτούν το φόντο των γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Η Ελλάδα έχει επιλεγεί ως σημαντικός κόμβος αυτής της διαδικασίας, και ως εκ τούτου είναι μπλεγμένη στο κουβάρι αυτό. Άλλωστε μερίδα των ελίτ της χώρας είναι μπλεγμένη στις διάφορες ενεργειακές μπίζνες (από τους εφοπλιστές που μεταφέρουν το αμερικάνικο LNG, αλλά και τους άλλους που μεταφέρουν ρώσικο φυσικό αέριο και ιρανικό πετρέλαιο, μέχρι τους εργολάβους των ΒΑΠΕ με δραστηριότητα στα Βαλκάνια και την ελληνοϊσραηλινή ENERGEAN με δραστηριότητα σε όλη τη Μεσόγειο). Η παραπάνω εμπλοκή δεν γίνεται χωρίς αντιθέσεις και ανταγωνισμούς, οι οποίοι δεν είναι άσχετοι και με τις τελευταίες εσωτερικές εξελίξεις και διαγκωνισμούς εντός των κέντρων εξουσίας.
Οι αμέσως επόμενοι μήνες πιθανά να φέρνουν εξελίξεις και τετελεσμένα και σε αυτό το μέτωπο, καθώς την Αθήνα αναμένεται να επισκεφτεί ο Επίτροπος Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Νταν Γιόργκενσεν, ο οποίος θα συμμετάσχει στις εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 20 χρόνων της ενεργειακής κοινότητας, αλλά και ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ, το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου στο πλαίσιο της διατλαντικής εταιρικής σχέσης και συνεργασίας. Στο μεταξύ θα έχει φτάσει στη χώρα μας η νέα πρέσβης Κίμπερλι Ανν Γκίλφοϊλ, που αναμένεται να πάρει στις 9 Ιουλίου το πράσινο φως από το Κογκρέσο, αναλαμβάνοντας τα νέα της καθήκοντα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, σηματοδοτώντας πιθανά και επιτάχυνση των αμερικανικών σχεδιασμών σε μια σειρά ζητημάτων, από τα ελληνοτουρκικά και την ενέργεια μέχρι το ανακάτεμα της τράπουλας στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό (που ήδη έχει αρχίσει).
Τουρκία: Ο αναβαθμισμένος εταίρος της Δύσης
Η Τουρκία αξιοποιεί τη στρατιωτική και γεωπολιτική της παρουσία σε μια εκτεταμένη περιοχή, από τα Βαλκάνια μέχρι τη Μ. Ανατολή και από τον Καύκασο μέχρι την Κεντρική Αφρική, παζαρεύοντας την αναγνώρισή της ως σημαντικού διεθνούς παίκτη. Οι ΗΠΑ φαίνεται να της αναγνωρίζουν αυτό τον ρόλο, με τον όρο αυτό να γίνει στα πλαίσια της δυτικής συμμαχίας, και εμφανίζονται πρόθυμες να δώσουν σημαντικά ανταλλάγματα ώστε κάτι τέτοιο να καταστεί εφικτό.
Η επιβολή της Άγκυρας ως αμυντικού εταίρου της Ε.Ε., η αναβάθμιση της στρατιωτικής βιομηχανίας της Τουρκίας, η επαναφορά της στις εξοπλιστικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ (F-16 και F-35) και Ε.Ε. (Eurofighter) είναι κάποια από αυτά τα ανταλλάγματα. Δεν μένουν όμως μόνο εκεί: οι ΗΠΑ φιλοδοξούν να αξιοποιήσουν την επαναπροσέγγιση με την Άγκυρα σαν μοχλό ανάκτησης του ελέγχου σε περιοχές όπως ο Καύκασος (μέσω Αζερμπαϊτζάν) και η Μέση Ανατολή (σε αντιπαράθεση με το Ιράν).
