Τα όσα βιώνει ο τόπος, ολόκληρο το καλοκαίρι και τις τελευταίες 10 μέρες ειδικά η Θεσσαλία, φυσιολογικά, θα έπρεπε να οδηγήσουν την πολιτεία να κηρύξει τη χώρα, ή έστω την περιοχή της Θεσσαλίας, σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης με όλες τις συνεπαγωγές που θα είχε μια τέτοια απόφαση. Γιατί σε μια τέτοια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, υπάρχει ένα ειδικό καθεστώς που κινητοποιεί όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις της χώρας ή της περιφέρειας προς την κατεύθυνση της άμεσης, έγκαιρης και υπεύθυνης αντιμετώπισης της μεγάλης καταστροφής. Αντί για κάτι τέτοιο, ζήσαμε και ζούμε ένα αλαλούμ αποφάσεων για εκκενώσεις μέσω 112 –όταν έγινε κάτι τέτοιο– αντιφατικές και σπασμωδικές κινήσεις από τοπική αυτοδιοίκηση, καθυστερημένη (πάρα πολύ αργά) εμπλοκή του στρατού, καμία μα καμία προετοιμασία πριν συμβεί το κακό, απερίγραπτη απουσία της πολιτείας και του κράτους επί τόπου και καμία τολμηρή κινητοποίηση του λοιπού κρατικού και διοικητικού μηχανισμού για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Πόλεις και χωριά πλημμύρισαν, ζώα πνίγηκαν, παραγωγή καταστράφηκε (και θέλει αρκετό χρόνο για να επανέλθει), υπάρχει κίνδυνος από ασθένειες και μολύνσεις σε ολόκληρο τον κάμπο. Και το χειρότερο, τα νερά φουσκώνουν κι άλλο σε μερικές περιοχές. Η χώρα έχει κοπεί στα δύο, η εθνική οδός Αθηνών-Θεσσαλονίκης, η βασική οδική αρτηρία είναι μπλοκαρισμένη, ακόμα και το Στεφανοβίκειο πλημμύρισε ακινητοποιώντας πολλά ελικόπτερα. Και συνεχώς βγαίνουν στοιχεία για ρεμούλες της περιφέρειας, για έργα που δεν έγιναν (τελικά επεμβαίνει η εισαγγελία – κι αυτή καθυστερημένα) και υπάρχει το γεγονός ότι πολλά αναχώματα γκρεμίστηκαν για να μην πλημμυρίσουν πόλεις (π.χ. Καρδίτσα) χωρίς να ειδοποιηθούν οι κάτοικοι όλων των χωριών που ήταν δεδομένο ότι θα πλημμυρίσουν. Άρα δεν έχουμε μόνο ένα ακραίο φυσικό φαινόμενο, έχουμε και μια ακραία ανάλγητη αδιαφορία, ιδιοτέλεια υπευθύνων και τεράστια ευθύνη για προστασία μιας περιοχής που ήταν γνωστό από το πρόσφατο παρελθόν ότι ενδέχεται να πλημμυρίσει. Αλλά οι «υπεύθυνοι» τη «βρίσκουν», αρέσκονται δηλαδή, να εύχονται πως δεν θα συμβεί «κακό» στη «βάρδια» τους. Κι αν γίνει κάποια «στραβή», κάπου θα ρίξουν τις ευθύνες. Ακόμα χειρότερα το κεντρικό κράτος (Μαξίμου, κόμματα, υπουργοί κ.λπ.) λειτουργούν με το σκεπτικό ότι «όλα ξεχνιούνται σε 20 μέρες».
Διατίμηση – Επίταξη – Σεισάχθεια
Πρώτες κινήσεις μιας υπεύθυνης πολιτείας, δηλαδή μιας πολιτείας που νοιάζεται για τον τόπο και την κοινωνία, θα ήταν να κηρύξει την περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να ενεργοποιήσει όλους τους διαθέσιμους μηχανισμούς για την αντιμετώπιση της καταστροφής. Με βάση τώρα την έκταση της καταστροφής στον θεσσαλικό κάμπο, σε ολόκληρη την περιφέρεια, χρειάζονταν έκτακτα μέτρα όπως: Να αποφασιστεί κεντρικά η διατίμηση, δηλαδή το πλαφόν σε όλα τα είδη πρώτης ανάγκης για τον πληθυσμό. Να μην αυξηθούν οι τιμές, να μην υπάρξει η γνωστή αισχροκέρδεια πάνω στο νερό και στα πιο βασικά είδη: ψωμί, γάλα, παιδικές τροφές, είδη καθαριότητας, καύσιμα. Να απαγορευτεί η αύξηση των τιμών στα σούπερ μάρκετ με πρόσχημα την έλλειψη προϊόντων λόγω της καταστροφής, να υπάρξει κρατική αναπλήρωση και εγγύηση ώστε οι τιμές (πού ήδη είναι υψηλές) να σταθεροποιηθούν κ.λπ. Παράλληλα από όλες τις μεριές της χώρας και από όλες τις αποθήκες να συγκεντρώνονταν τα απαραίτητα είδη για τον καθαρισμό και την υγιεινή των κατοίκων. Άμεση κινητοποιήση επιστημόνων και ειδικών για την αντιμετώπιση ασθενειών και προβλημάτων επί του πεδίου.
Συνακόλουθα θα έπρεπε να προχωρήσει η πολιτεία σε επίταξη όλων των αναγκαίων μεταφορικών μέσων, μηχανημάτων, χώρων, ξενοδοχείων και φυσικά να κινητοποιηθεί όλος ο μηχανολογικός εξοπλισμός τεχνικών εταιρειών και του στρατού για την άμεση και έγκαιρη αντιμετώπιση των προβλημάτων. Επίταξη σημαίνει ότι όλα αυτά με ένα πολύ μικρό αντίτιμο θα έμπαιναν άμεσα στην υπηρεσία της αντιμετώπισης των τεράστιων προβλημάτων. Παράλληλα να υπήρχε φροντίδα για τις ειδικές ομάδες του πληθυσμού, τα παιδιά να μπορέσουν να πάνε σε σχολικές μονάδες άμεσα, οι γέροντες και οι άρρωστοι να έχουν στοιχειώδη ιατροφαρμακευτική κάλυψη. Για αυτά θα χρειάζονταν παραπανίσιο ανθρώπινο δυναμικό. Τέλος το υγειονομικό όλης της χώρας (και του στρατού) θα έπρεπε να κινητοποιηθεί ώστε όλες οι εργασίες περισυλλογής ζώων, απάντλησης νερών και καθαρισμού λάσπης να γίνει με τρόπο που να μην μολυνθούν άνθρωποι και ζώα και να υπάρξουν σοβαρές μελέτες (από γεωπόνους, κτηνίατρους και ειδικούς) για το τι πρέπει να γίνει με την παραγωγή από ‘δω και μπρος σε ολόκληρη την περιοχή.
Πρώτες κινήσεις μιας υπεύθυνης πολιτείας, δηλαδή μιας πολιτείας που νοιάζεται για τον τόπο και την κοινωνία, θα ήταν να κηρύξει την περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να ενεργοποιήσει όλους τους διαθέσιμους μηχανισμούς για την αντιμετώπιση της καταστροφής. Με βάση τώρα την έκταση της καταστροφής στον θεσσαλικό κάμπο, σε ολόκληρη την περιφέρεια, χρειάζονταν έκτακτα μέτρα όπως η διατίμηση, η επίταξη, και η σεισάχθεια
Τέλος, θα έπρεπε να εφαρμοστεί ένα είδος σεισάχθειας για τον πληθυσμό που καταστράφηκε το βιος του και η παραγωγή του. Αυτό σημαίνει να σβηστούν όλα τα χρέη που έχουν προς τις τράπεζες και τους οργανισμούς, αφού είναι σίγουρο ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν θα μπορέσουν να πληρώσουν καμία δόση, έχουν καταστραφεί ολοσχερώς και δεν πρόκειται να ορθοποδήσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ακόμα κι αν χρειαστεί να μεταναστεύσουν για να εργαστούν αλλού, δεν θα είναι σε θέση να ανταποκριθούν στα δάνεια και στις δόσεις που έχουν φορτωθεί. Αυτό το μέτρο της σεισάχθειας μπορεί να πλήξει λίγο (ελάχιστα) τις τράπεζες και τους οργανισμούς αλλά πρέπει κι αυτοί κάποια στιγμή να πληρώσουν για την καταστροφή κι όχι να σπεκουλάρουν πάνω σε αυτήν για τα βάλουν στο χέρι κοψοχρονιά την περιουσία, τις εκτάσεις, τους τίτλους ιδιοκτησίας του κόσμου της Θεσσαλίας. Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, μέσω ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, συνεχίζεται η «απαλλοτρίωση» περιουσίων από τις τράπεζες στην περιοχή. Κι άλλωστε το ξέρουμε πώς οι αλήτ-ελίτ και οι κάθε λογής σπεκουλαδόροι βλέπουν κάθε καταστροφή ως άλλη μια ευκαιρία να κάνουν «μπάζες».
Είναι δεδομένο ότι η πολιτεία που έχουμε, το κράτος και οι κυβερνήσεις, η διοίκηση και όλη η οργάνωση του κρατικού μηχανισμού είναι προσανατολισμένοι σε άλλη κατεύθυνση, διέπονται από άλλη «φιλοσοφία». Στο κέντρο είναι η «κονόμα» και έχουν μάθει να χειρίζονται τέτοιες καταστάσεις με το καλό ή με το άγριο. Νομίζουν ότι με κάποιες υποσχέσεις για 5.000 ευρώ ή για κάποια pass σε ορισμένες ομάδες και για μία φορά μόνο, θα μπορέσουν και πάλι να ξεφύγουν από τις ευθύνες που τους βαραίνουν. Προς το παρόν είναι εξαφανισμένοι (ειδικά οι τοπικοί βουλευτές) γιατί ξέρουν ότι υπάρχει οργή. Ο Μπέος δίνει ρεσιτάλ τραμπουκισμού και ενδιαφέροντος για τον Βόλο, ο Αγοραστός αντιμετωπίζει μια τεράστια απαξίωση και όλες οι τοπικές αρχές πιθανά να αντιμετωπίσουν ορισμένες περιπέτειες με τη δικαιοσύνη, έτσι για τα μάτια του κόσμου. Κανείς μέχρι στιγμής δεν σκέφθηκε να αναβληθούν οι δημοτικές εκλογές στη Θεσσαλία – και φυσικά κανένας από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν σκέφθηκε να αναβάλουν τις διαδικασίες εκλογής προέδρου σε τέτοιες συνθήκες. Η κήρυξη μιας περιοχής ή μιας ολόκληρης χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα τροποποιούσε πολλά πράγματα ακόμα και τέτοιες διαδικασίες αφού έχουν προκύψει πολλαπλάσια και κρίσιμα προβλήματα για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Αυτό όμως θα είχε συνέπειες στις διεθνείς σχέσεις: Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε πιο τολμηρά αρωγή και βοήθεια από πολλές χώρες – κι όχι μόνο από Ε.Ε. και μάλιστα με όρους κοροϊδίας για το πότε θα έρθουν τα λεφτά, με ποιους όρους, και που θα χρησιμοποιηθούν, δηλαδή ποιοι θα επωφεληθούν από αυτά. Η κοροϊδία είναι μεγαλύτερη όταν ομολογείται από υπεύθυνους ότι τα λεφτά θα δοθούν το 2024.
Συνακόλουθα, μια χώρα που αντιμετωπίζει προβλήματα έκτακτης ανάγκης μπορεί να αναβάλει για παράδειγμα την προγραμματισμένη «παραγγελία» να γίνουν υποχωρήσεις προς όφελος της Τουρκίας με αμερικανική υπόδειξη. Το ραντεβού Ερντογάν-Μητσοτάκη που είχε προγραμματιστεί για τις 16-17 Σεπτεμβρίου αναβλήθηκε για λίγες μέρες (20 Σεπτεμβρίου). Τι θα άλλαζε αν αυτό γινόταν μετά από 1-2 μήνες αφού υπάρχουν τόσα και ανοικτά θέματα με τις καταστροφές; Γιατί τόση πρεμούρα για αυτήν την «ατζέντα»; Υπάρχει κάποιο «συμβόλαιο» που πρέπει να εκτελεστεί άμεσα και πάραυτα;
Ο εθελοντισμός, η αλληλεγγύη και τα όριά τους σε κρίσιμες καταστάσεις
Όπως σε κάθε κρίσιμη στιγμή ή σε επανωτές καταστροφές, μεγάλο μέρος της απουσίας και αδιαφορίας του κεντρικού κράτους, καθώς και της διάλυσης των υποδομών, καλύπτονταν από ένα πραγματικά ηρωικό και γενναιόδωρο κύμα αλληλεγγύης και εθελοντισμού απλών ανθρώπων που έβγαζαν τον καλύτερο εαυτό τους ακριβώς στις κρίσιμες και δύσκολες στιγμές. Χωρίς αυτά τα κύματα εθελοντισμού και αλληλεγγύης τα αποτελέσματα καταστροφών ιδίως σε φωτιές και πλημμύρες θα ήταν πολύ μεγαλύτερα. Το φετινό καλοκαίρι και το φθινόπωρο που διανύουμε υπήρξαν πάμπολλα παραδείγματα τέτοιας απλόχερης συμμετοχής από απλούς ανθρώπους-εθελοντές που ρίχτηκαν στις φωτιές, που μάτωσαν και μόχθησαν να μην καούν δάση και περιουσίες, που έκαναν τόσα και τόσα για να λύσουν μεγάλα προβλήματα στον πλημμυρισμένο κάμπο της Θεσσαλίας, στα πνιγμένα χωριά και στις βυθισμένες πόλεις. Αυτό το κύμα εκφράζεται και σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας που ο κόσμος συλλέγει τρόφιμα, φάρμακα, είδη υγιεινής και ρούχα και με κάθε μέσον προσπαθεί αυτά να φθάσουν γρήγορα στους πλημμυροπαθείς. Αντικειμενικά αυτή η κίνηση εθελοντισμού και αλληλεγγύης ξεπερνά την κινητοποίηση της επίσημης πολιτείας – που και αργεί και φαίνεται φειδωλή. Μόνο κάτω από την κατακραυγή, εντελώς αργοπορημένα τμήματα του στρατού και άλλες υπηρεσίες άρχισαν να κινητοποιούνται κάπως.
Σιγά-σιγά επωάζεται και γεννιέται μέσα από αυτές τις εμπειρίες μια πιο ανεβασμένη μορφή της λαϊκής κινητοποίησης-ενεργοποίησης: η δημιουργία επιτροπών «από τα κάτω», η διενέργεια συνελεύσεων και συσκέψεων, εμφανίζονται πρωτοβουλίες που απαιτούν έναν καλύτερο συντονισμό. Το στοιχείο «συνέλευση» και «επιτροπή» δημιουργεί μια μεγαλύτερη συνοχή, ξεπερνούν την απλή προσπάθεια επίλυσης πραχτικών ζητημάτων και φυσικά είτε παίρνουν ορισμένες πρωτοβουλίες είτε έρχονται σε επαφή και ώσμωση με τμήματα του ευρύτερου κρατικού μηχανισμού (πυροσβέστες, ΕΜΑΚ, στρατός, δομές όπως ο Ερυθρός Σταυρός και άλλες). Οι ομάδες-επιτροπές που συγκροτούνται επί τόπου ή σε διπλανές περιοχές ή ακόμα σε άλλες πιο μακρινές πόλεις και χωριά αποκτούν μια πείρα, έχουν λειτουργικότητα και βρίσκουν έναν συντονισμό. Για παράδειγμα στην Κατερίνη συγκροτήθηκε μία επιτροπή εθελοντών που θα πήγαιναν στα πληττόμενα χωριά για βοηθήσουν τους ανήμπορους να καθαρίσουν το σπίτι τους. Παραθέτω αυτούσια το κάλεσμά τους:
«“Η πόλη βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση! Όλα τα πεζοδρόμια είναι γεμάτα με σκουπίδια και άχρηστα αντικείμενα που βγάζει ο κόσμος από τα ρημαγμένα σπίτια. Άνθρωποι που παλεύουν ΜΟΝΟΙ τους. Πλήρης εγκατάλειψη! Παντού θυμός! Πολύ θυμός! Η μόνη ελπίδα, ο διπλανός! Το μόνο που μας απέμεινε: ο ένας για τον άλλον! Οι άνθρωποι χρειάζονται άμεσα βοήθεια..” γράφει ο Αλέξανδρος που βρέθηκε σήμερα στον Παλαμά.
Μια μεγάλη ομάδα πολιτών (https://shorturl.at/fmvU2), περίπου 50 ατόμων, το Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου θα ξεκινήσει από την Κατερίνη με προορισμό τον Παλαμά Καρδίτσας για να βοηθήσει ηλικιωμένους που δεν μπορούν να καθαρίσουν τα σπίτια τους.
Θα ξεκινήσουμε στις 6 το πρωί από τον Καπνικό Σταθμό με λεωφορείο του ΚΤΕΛ το οποίο ναύλωσε η Εθελοντική Ομάδα Δράσης Ν. Πιερίας. Θα επιστρέψουμε στις 21:00 την ίδια μέρα.
Όσες και όσοι επιθυμείτε να συμμετέχετε σε αυτή την μονοήμερη “εκδρομή”, μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή εδώ: https://shorturl.at/qsBK2
Η ομάδα θα συναντηθεί την Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου, το βράδυ στις 19:00 στον Καπνικό Σταθμό Κατερίνης, οδός Φλέμινγκ 19, δίπλα στο πάρκινγκ των δικαστηρίων, όπου θα δοθούν αναλυτικές πληροφορίες για τον εξοπλισμό που θα πρέπει να έχει ο κάθε ένας / κάθε μία μαζί του / της, αλλά και τα μέτρα προφύλαξης που θα πρέπει να ληφθούν. Όσες και όσοι είναι από άλλες πόλεις θα ειδοποιηθούν τηλεφωνικά.
Κρατείστε μόνο αυτό: Θα μπορούσαμε να ήμασταν εμείς στη θέση τους και να εκλιπαρούσαμε για βοήθεια.
Αύριο Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου, από τις 10:00 έως και τις 19:00 συγκεντρώνονται τα παρακάτω υλικά που θα χρειαστεί η παραπάνω ομάδα: Λάστιχα ποτίσματος (άνω των 10 μέτρων), Πλαστικές μπότες (39-45 νούμερο), Πλαστικά γάντια πολλαπλών χρήσεων / κουζίνας, Σφουγγαρίστρες, Σφουγγάρια, Πλαστικούς κουβάδες, Σκληρές σκούπες, Καθαριστικά, Απολυμαντικά χεριών και επιφανειών, Μάσκες προσώπου, Οινόπνευμα!
Σας παρακαλούμε! Κοινοποιήστε το! Σας ευχαριστούμε»
Αυτό το «Η μόνη ελπίδα, ο διπλανός! Το μόνο που μας απέμεινε: ο ένας για τον άλλον!», όσο δραματικό κι αν φαίνεται έχει μια τεράστια εσωτερική δύναμη και αποτελεί κάτι σαν «απόσταγμα» σε επίπεδο συνείδησης σε πολλούς ανθρώπους. Είναι ένα κρίσιμο μέγεθος για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων. Έτσι έχουν γεννηθεί αρκετές επιτροπές, στέκια αλληλεγγύης, πρωτοβουλίες αλληλοβοήθειας, συλλογικές κουζίνες και έχει συγκεντρωθεί αρκετό υλικό με είδη πρώτης ανάγκης. Σε εμβρυακή μορφή γεννιέται μια μορφή αλληλεγγύης και οργάνωσης που μπορεί να εξελιχθεί και να αποτελέσει ένα παράδειγμα για όσα άλλα έρχονται.
Αυτό το «Πλήρης εγκατάλειψη! Παντού θυμός! Πολύ θυμός!» δεν είναι υπερβολικό. Είναι στοιχείο συνείδησης σε ευρύτατα στρώματα και η έκτασή του –ιδιαίτερα στην περιοχή– ξεπερνά κατά πολύ τα αισθήματα και την οργή που υπήρχε με το δυστύχημα-έγκλημα στα Τέμπη. Ακόμα περισσότερο και σε πανελλαδική κλίμακα ακούγονται αστεία τα «ψίχουλα» που «θα» δώσει η Ε.Ε. και η κυρία Φον ντερ Λάιεν σε αντίθεση με όσα έκαναν για να περάσει η σταυροφορία του εμβολιασμού και τα λοκ ντάουν επί επιδημίας. Παράλληλα όμως με τα «ψίχουλα» που εξαγγέλθηκαν με το σταγονόμετρο, στην πράξη τα πρώτα μέτρα των κυβερνόντων στράφηκαν στην κατεύθυνση μείωσης και κοψίματος των market pass, το πάγωμα των αυξήσεων στους συνταξιούχους, την υποχρεωτική ασφάλιση των κατοικιών που θα επιβαρύνει τους ιδιοκτήτες με περίπου 400 ευρώ ετησίως, ειδικό τέλος «πλημμυρόσημο» στους λογαριασμούς κοινής ωφελείας κ.λπ.
Αυτό όμως δεν φθάνει όταν τα προβλήματα είναι πολύ μεγάλα όπως η πρόσφατη καταστροφή. Γι’ αυτό οι συνελεύσεις και οι επιτροπές οφείλουν να έχουν –πέρα από την άμεση δράση τους– συγκεκριμένα αιτήματα και συγκεκριμένες προτάσεις προς το κεντρικό κράτος και βεβαίως να παίρνουν πρωτοβουλίες και να μπορούν να κινητοποιήσουν τους άμεσα ενδιαφερόμενους για την διεκδίκησή τους. Το γενικό υγειονομικό ζήτημα, η αντιμετώπιση ασθενειών, το πρόβλημα του νερού και υδροδότησης, οι δρόμοι και οι συγκοινωνίες και άλλα τέτοιας τάξης ζητήματα δεν μπορούν να καλυφθούν σκέτα από επιτροπές πρωτοβουλίας.
Στο σημείο αυτό, δηλαδή τώρα, επιτέλους οι επιστήμονες να ανοίξουν το στόμα τους. Γιατροί, μηχανικοί, επιδημιολόγοι, γεωλόγοι γενικά ειδικοί να μην κρύβονται στο καβούκι τους ή να αναμένουν κάτι να «τσιμπήσουν». Να βγουν θαρρετά –όσοι το αισθάνονται– και να μιλήσουν. Ξέρουν πολλά αλλά βασικά σιγούν. Γιατί;
Όμως, η μορφή των επιτροπών και των συνελεύσεων εν δυνάμει μπορούν να δώσουν ζωή και σε πιο μόνιμες δομές, να πολιτικοποιήσουν (ουσιαστικά) τα ζητήματα, να μην μπλεχτούν στην τροχοπέδη των πολιτικάντηδων και του ελέγχου, να απλώσουν ακόμα και την θεματολογία τους. Είναι κι αυτές ένας «τρόπος» ενάντια στο μπλοκάρισμα που έχει επιβληθεί και την εγκατάλειψη – απουσία – αδιαφορία – απόσυρση του επίσημου κράτους και των διαλυμένων (εσκεμμένα) υποδομών του.
