Μιλώντας πρόσφατα στο Resistance Festival, ο Δρ Ομάρ Νασάμπε, Λιβανέζος πανεπιστημιακός και αναλυτής, ενημέρωνε ότι «διεξάγονται μυστικές διαπραγματεύσεις για τις θαλάσσιες οριοθετήσεις, με αμερικανική υποστήριξη στο Ισραήλ», και ότι «η αποτυχία τους, ή μια άδικη συμφωνία, μπορεί να οδηγήσει σε πόλεμο». Επεσήμαινε επιπλέον: «Η Χεζμπολάχ θα παραμείνει πιστή στην αρχή που ανακοίνωσε πρόσφατα, δηλαδή ότι δεν πρέπει να επιτραπεί στους Ισραηλινούς να αρχίσουν να εκμεταλλεύονται πετρέλαιο και φυσικό αέριο στη Μεσόγειο, εάν το Ισραήλ συνεχίσει να στερεί από τον Λίβανο το δικαίωμα να κάνει το ίδιο. Εάν οι Ισραηλινοί και οι Αμερικανοί χορηγοί τους αρνηθούν μια δίκαιη επίλυση του ζητήματος, η Χεζμπολάχ θα βομβαρδίσει τα πλοία και τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις» (βλ. φύλλο 605).
Οι εξελίξεις έδειξαν ότι πράγματι διεξάγονταν τέτοιες διαπραγματεύσεις, των οποίων η κατάληξη εξέπληξε πολλούς. Ο Λίβανος που, πέραν των χρόνιων πολιτικών αντιπαραθέσεων, έχει πληγεί και από βαριά χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, αντέδρασε με τρόπο ανάποδο από αυτόν που «αναγκάζονται» να υιοθετούν π.χ. οι ελληνικές κυβερνήσεις: αντί να συμβιβαστεί εύκολα, όντας πανταχόθεν στριμωγμένος, κράτησε σκληρή στάση στις διαπραγματεύσεις, ώσπου απέσπασε μια συμφωνία που θα του προσφέρει πραγματική οικονομική ανάσα. Το πέτυχε, παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ και της Ε.Ε. να προβεί σε υποχωρήσεις: το σχέδιο συμφωνίας που δημοσιοποιήθηκε πάει πολύ πέρα από τις «συμβιβαστικές» προτάσεις των Αμερικανών διαμεσολαβητών. Εδώ πρέπει να έπαιξε ρόλο και η «αδιαλλαξία» της Χεζμπολάχ, που προειδοποιούσε ότι δεν θα ανεχθεί συμφωνία η οποία πλήττει τα εθνικά συμφέροντα του Λιβάνου.
Τα βασικά στοιχεία του σχεδίου συμφωνίας
Όπως φαίνεται και στον χάρτη που δημοσιεύουμε, το ενεργειακό κοίτασμα Κανά περιέρχεται στην πλήρη κυριαρχία του Λιβάνου, ενώ τα 2/3 του διεκδικούνταν από το Ισραήλ, και η «συμβιβαστική» πρόταση των ΗΠΑ προέβλεπε την εκμετάλλευσή του 50-50% από Λίβανο και Ισραήλ. Σε αντάλλαγμα, το κοίτασμα Καρίς, το μισό από το οποίο διεκδικούσε ο Λίβανος, παραχωρείται εξ ολοκλήρου στο Ισραήλ. Όλες σχεδόν οι πολιτικές πτέρυγες του Λιβάνου, περιλαμβανομένης της Χεζμπολάχ, δηλώνουν ικανοποιημένες από το σχέδιο συμφωνίας. Ουσιαστικά, οι βασικότερες επιφυλάξεις έχουν να κάνουν με το κατά πόσον το Ισραήλ, που επίσης πλήττεται από διαρκή πολιτική αστάθεια και οικονομική κρίση, και στο οποίο επίκεινται νέες πρόωρες εκλογές, θα υλοποιήσει τη συμφωνία.
Η υλοποίησή της θα σημάνει ότι ο Λίβανος θα μπορέσει να επωφεληθεί από τα τεράστια έσοδα που αναμένεται να αποφέρει η εκμετάλλευση του κοιτάσματος Κανά, η οποία μάλλον ανατίθεται στη γαλλική Total. Βάσει του σχεδίου συμφωνίας, εναπόκειται στην εταιρία που θα αναλάβει την εκμετάλλευση να αποζημιώσει με δικά της κεφάλαια το Ισραήλ για το τμήμα του κοιτάσματος που βρίσκεται εντός των ισραηλινών υδάτων. Υπάρχει βέβαια και το ζήτημα της τεράστιας διαφθοράς της λιβανέζικης πολιτικής και επιχειρηματικής ελίτ, που είναι μαθημένη να παίρνει τη μερίδα του λέοντος από κέρδη τα οποία ανήκουν σε όλους τους Λιβανέζους – πολλοί εξ αυτών προσδοκούν ότι η Χεζμπολάχ θα παίξει και πάλι ρόλο «αδιάφθορου χωροφύλακα», ώστε να διασφαλιστεί ότι τα έσοδα από το αέριο θα μπουν στο δημόσιο ταμείο κι όχι σε ιδιωτικές τσέπες.
Ο Λίβανος που, πέραν των χρόνιων πολιτικών αντιπαραθέσεων, έχει πληγεί και από βαριά χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, αντέδρασε με τρόπο ανάποδο από αυτόν που «αναγκάζονται» να υιοθετούν π.χ. οι ελληνικές κυβερνήσεις: αντί να συμβιβαστεί εύκολα, όντας πανταχόθεν στριμωγμένος, κράτησε σκληρή στάση στις διαπραγματεύσεις, ώσπου απέσπασε μια συμφωνία που θα του προσφέρει πραγματική οικονομική ανάσα
Πρόεδρος Λιβάνου: «Ιστορικό επίτευγμα» – Ικανοποίηση και στο Ισραήλ
Σε προχθεσινό νυχτερινό διάγγελμά του στους πολίτες της χώρας ο Λιβανέζος πρόεδρος Μισέλ Αούν, που θεωρείται σύμμαχος της Χεζμπολάχ, δήλωσε «πρόκειται για ιστορικό επίτευγμα», εξηγώντας τους λόγους: «Ανακτήσαμε και επίσημα την κυριαρχία μας σε 860 τετραγωνικά χιλιόμετρα των υδάτων μας, χωρίς να παραχωρήσουμε ούτε ένα εξ αυτών στο Ισραήλ. Πήραμε ολόκληρο το κοίτασμα Κανά χωρίς καμία αποζημίωση προς το Ισραήλ, παρόλο που το νότιο τμήμα του εμπίπτει σε κατοχικά ύδατα – είναι υπόθεση της Total αν θα κάνει κάποιον διακανονισμό. Τα επίγεια και θαλάσσια σύνορά μας δεν αλλάζουν, και δεν αναγνωρίζουμε την ντε φάκτο παραβίασή τους από το Ισραήλ, ούτε προχωρούμε σε ομαλοποίηση των σχέσεων με αυτό. Γι’ αυτό και δεν πραγματοποιήσαμε ποτέ απευθείας συνομιλίες μαζί του. Παρά τα εσωτερικά εμπόδια και τις εξωτερικές πιέσεις, σήμερα αυτό που ήταν όνειρο γίνεται πραγματικότητα χάρη στην αποφασιστικότητά μας, την αλληλεγγύη μας και την προσήλωσή μας στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων του Λιβάνου. Έτσι θα επιτύχουμε τη σταθερότητα, ασφάλεια και ανάπτυξη που έχει ανάγκη η χώρα μας».
Αλλά και η ισραηλινή πλευρά, αν και υποχρεώθηκε να προσγειωθεί απότομα και να εγκαταλείψει τις αλαζονικές διεκδικήσεις της, δηλώνει ικανοποιημένη από τη συμφωνία, αφού πλέον θα μπορεί να εκμεταλλευθεί το κοίτασμα Καρίς χωρίς τον κίνδυνο νέων επιθέσεων της Χεζμπολάχ κατά των εκεί εγκαταστάσεων. Αυτό υποδηλώνουν οι δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων, ότι με το σχέδιο που συμφωνήθηκε προστατεύονται τα εθνικά συμφέροντα του Ισραήλ, και η σπουδή που επιδεικνύουν για την οριστικοποίησή της – παρά τις πολιτικάντικες αντιδράσεις του αντιπολιτευόμενου Νετανιάχου και ορισμένων μικρότερων ακροδεξιών κομμάτων. Στόχος του Ισραήλ είναι όχι μόνο να πάρει κι αυτό οικονομική ανάσα, αλλά και να παίξει ευρύτερο ρόλο ως σταθερός παραγωγός και προμηθευτής αερίου εν μέσω παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης. Κάπως έτσι πραγματοποιήθηκε (αν και αναμένεται η επίσημη υπογραφή της και από τις δύο πλευρές) μια συμφωνία μεταξύ δύο εχθρικών κρατών που εξέπληξε όσους είναι πεπεισμένοι ότι ο αδύναμος είναι καταδικασμένος να τα δίνει όλα…
Η τοποθέτηση της Χεζμπολάχ
Τα λιβανέζικα ΜΜΕ που πρόσκεινται στη Χεζμπολάχ χαρακτήριζαν χθες το σχέδιο συμφωνίας «επιτυχία που οφείλεται στον αγώνα του λιβανέζικου λαού και στην αποφασιστικότητα του μπλοκ της Αντίστασης», υπογραμμίζοντας τον ρόλο που έπαιξε η προειδοποίηση ότι δεν θα επιτραπεί στο Ισραήλ η εκμετάλλευση οποιωνδήποτε κοιτασμάτων αν δεν διασφαλιστεί το ίδιο δικαίωμα και στον Λίβανο. Στα μέσα της εβδομάδας ο Σαγιέντ Νασράλα, ηγέτης της Χεζμπολάχ, σε τηλεοπτικό του διάγγελμα τόνιζε ότι «μπορούμε να λέμε ότι υπάρχει συμφωνία μόνο όταν αυτή υπογραφτεί» – εκφράζοντας έτσι την αμφιβολία πολλών Λιβανέζων ότι το Ισραήλ θα υπαναχωρήσει από τα συμφωνηθέντα, πιθανά με πρόσχημα την πολιτική κρίση που σοβεί και εκεί. Ο Νασράλα επεσήμανε ότι «η κατοχική οντότητα είναι βαθιά διχασμένη όσον αφορά τη συμφωνία, και μάλιστα ο διχασμός αφορά και το εσωτερικό της κυβέρνησης και των κυβερνώντων κομμάτων», και πρόσθετε: «Θα αναμένουμε την επίσημη τοποθέτηση της κυβέρνησης του εχθρού. Μέχρι τότε, είμαστε σε επαγρύπνηση».
Αυτά ήταν τα εισαγωγικά σημεία της τοποθέτησής του, που συνεχίστηκε ως εξής: «Από την αρχή είπαμε ότι αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η πραγματική δυνατότητα άντλησης αερίου και πετρελαίου, κι όχι μια θεωρητική αντιπαράθεση για τα σύνορα με την κατοχική οντότητα. Γι’ αυτό δεν έχουμε κανένα πρόβλημα όταν οι επίσημες αρχές της χώρας μας υποστηρίζουν ότι η συμφωνία ικανοποιεί τα λιβανέζικα αιτήματα. Ζούμε σήμερα μια νέα εμπειρία συνεργασίας όλων των πτερύγων, που έχει τη λαϊκή υποστήριξη. Χάρη σ’ αυτήν, ο Λίβανος πέτυχε αυτό το επίτευγμα, παρόλο που κανείς δεν νοιαζόταν για τα νόμιμα δικαιώματά του. Κάποιοι ρωτούν αν αναγνωρίζουμε δικαιώματα στην κατοχική οντότητα. Τους απαντάμε: η θάλασσά μας φτάνει μέχρι τη Γάζα, κι όταν επιτέλους ολόκληρη η Παλαιστίνη απελευθερωθεί, δεν θα διαφωνήσουμε με τους Παλαιστίνιους αδελφούς μας για τα χωρικά ύδατα. Για την ώρα, δεν χρειάζεται να πλήξουμε ξανά το κοίτασμα Καρίς, όπως κάναμε στις 5 Ιουλίου. Τότε στόχος μας ήταν να καταλάβει ο εχθρός ότι σοβαρολογούμε, κι αυτό επιτεύχθηκε. Στους μαχητές της Αντίστασης, λέω: Οι πολύχρονες θυσίες σας απέδωσαν. Τώρα να παραμείνετε σε επιφυλακή μέχρι να δούμε με τα μάτια μας τη συμφωνία να υλοποιείται. Και τότε θα ξημερώσει μια άλλη μέρα».
Ο Νασράλα δεν παρέλειψε να προειδοποιήσει εμμέσως πλην σαφώς και τη λιβανέζικη ελίτ για τον τρόπο διαχείρισης των μελλοντικών εσόδων από τη συμφωνία: «Εδώ μιλάμε για εθνικό πλούτο. Αυτός δεν ανήκει σε καμία θρησκευτική πτέρυγα, σε κανένα πολιτικό κόμμα, σε καμία περιφέρεια. Ανήκει στο έθνος του Λιβάνου. Κι άρα πρέπει να αντιμετωπιστεί με πνεύμα υπευθυνότητας από όλους. Για το σκοπό αυτό, θα συνεργαστούμε με όλες τις πλευρές και με όλους τους κρατικούς παράγοντες. Πρέπει να παραδειγματιστούμε από τα κράτη που έχουν δημόσια αποθεματικά ταμεία τέτοιων εσόδων, ώστε να διαφυλάξουμε τα κέρδη από τις ενεργειακές πηγές μας. Αλλά για όλα αυτά θα επανέλθουμε. Απόψε δεν είναι ώρα για εσωτερικές πικρότητες, ούτε για προειδοποιήσεις προς την κατοχική οντότητα. Απόψε είναι ώρα χαράς και πανηγυρισμών».
