Μην μου πείτε ότι δεν σας τα ’λεγα. Ιδού λοιπόν που, μετά τα Θρησκευτικά, στο στόχαστρο μπήκε η Κοινωνιολογία. Το θέμα δεν είναι να «απαντήσουμε» στον κύριο Τζιτζιφιόγκο. Το θέμα είναι να διαισθανθούμε τα σημεία των καιρών και να αντιδράσουμε δυναμικά. Διότι η επίθεση των τεχνοκρατών, των οικονομιστών και των εργολάβων στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες είναι πλέον συντονισμένη. Κι αν δεν σχηματίσουμε κοινό (όχι συντεχνιακό) μέτωπο απέναντί τους, αν δεν υπερασπιστούμε συνολικά τις επιστήμες του Πνεύματος (Geisteswissenschaften), τότε είμαστε κυριολεκτικά χαμένοι. Να δείτε τι έχει να γίνει όταν θα κυκλοφορήσουν οσονούπω τα νέα σχολικά βιβλία της Ιστορίας. Πάλι οι ορθοδοξοταλιμπάν θα χιμήξουν να μας κάψουν, πάλι οι τεχνοκράτες και οι οικονομιστές (ένθεν και ένθεν) θα πάρουν σβάρνα εφημερίδες και κανάλια, προκειμένου να πουν ο καθένας το κοντό του και το μακρύ του –ανάλογα με το κομματικό του συμφέρον. Και στην περίπτωση αυτή, μοναδικός ζημιωμένος θα είναι και πάλι οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, οι οποίες –είναι πλέον ολοφάνερο– δεν έχουν τρόπο να νομιμοποιηθούν μέσα στην σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη και νεοφιλελεύθερη συνθήκη.
Το πικάντικο βέβαια μέσα σε όλην αυτή τη χυδαιότητα είναι ότι ο καθένας αισθάνεται επαρκής να μιλήσει για το τι «πρέπει» και τι «δεν πρέπει» να διδάσκεται στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, για τους επιστημολογικούς και παιδαγωγικούς άξονες που πρέπει να διέπουν τα Θρησκευτικά, την Κοινωνιολογία ή την Ιστορία, αλλά σωπαίνει κατανυκτικά μπροστά στον διαιτολόγο του, τον οδοντίατρό του, ή τον πρόεδρο της ποδοσφαιρικής του ομάδας. Προσωπικά, έχω γνωρίσει πολλούς Τζιτζιφιόγκους, οι οποίοι μιλούν ex cathedra και με ύφος δέκα καρδιναλίων για το παρόν και το μέλλον της νεοελληνικής Παιδείας, αλλά καταπίνουν τη γλώσσα τους μπροστά στις απόψεις του εργοδότη ή του κομματάρχη τους. Και επειδή με όσα λέω γνωρίζω ότι κινδυνεύω να κατηγορηθώ εκ των δεξιών για «λαϊκισμό» και εξ ευωνύμων για «αντιδημοκρατική συμπεριφορά» («δεν αναγνωρίζεις δηλαδή το δικαίωμα των ανθρώπων να λένε τη γνώμη τους;») σπεύδω να απαντήσω ότι βεβαίως και αναγνωρίζω το δικαίωμα αυτό, φτάνει α) να λες τη γνώμη σου πάντοτε και όχι επιλεκτικά, εκεί που σε παίρνει κι εκεί που σε συμφέρει, β) η γνώμη σου να μην είναι προαποφασισμένη από την κομματική σου γραμμή ή από τη γραμμή της εφημερίδας σου και γ) να μην έχεις την αξίωση η γνώμη σου να έχει περισσότερη βαρύτητα και κύρος από τη γνώμη ανθρώπων καθ’ ύλην αρμοδίων, που γνωρίζουν πολύ καλύτερα από σένα το αντικείμενο επί του οποίου εσύ εκφέρεις τη «γνώμη» σου. Εξάλλου εσύ, που κόπτεσαι τόσο πολύ για το δικαίωμα στη «γνώμη» σου, δεν θυμάμαι ποτέ να διεκδίκησες με τον ίδιο ζήλο κάποιο ανάλογο δικαίωμα για τους άλλους. Πότε ήταν η τελευταία φορά, λόγου χάρη, που ζήτησες τη γνώμη της ίδιας της μαθητικής κοινότητας για τις διδακτικές μεθόδους που προτιμά; Πότε ρώτησες τους ίδιους τους μαθητές και τις μαθήτριες για τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες και τις προσδοκίες τους από το σχολείο; Πότε άκουσες τη γνώμη τους για την Παιδεία που τους παρέχεται;
