Ομάδες υποστήριξης φιλοξενούμενων στήριξαν και στηρίζουν το εγχείρημα
Για εμάς λύση δεν είναι να μένουν οι άνθρωποι σε περιφραγμένα απάνθρωπα camp. Αντιθέτως, μάλιστα, πρέπει να τους βοηθήσουμε να αποκατασταθούν με τρόπο ο οποίος ευνοεί, παράλληλα, την τοπική οικονομία και συνακόλουθα την τοπική κοινωνία.
Από τις πρώτες στιγμές στον καταυλισμό Ειδομένης ήταν φανερό σε όλους ότι, αργά ή γρήγορα, τα σύνορα θα κλείσουν και χιλιάδες άνθρωποι θα εγκλωβιστούν για αρκετό καιρό στη χώρα μας. Θα περίμενε κανείς να έχει υπάρξει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διαμονή τους και την αξιοπρεπή διαβίωσή τους. Αντί αυτού, όμως, ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε το ζήτημα ήταν κατά κύριο λόγο τα camp του στρατού με αντίσκηνα και χημικές τουαλέτες. Μια και μιλάμε για μεγάλο πλήθος οικογενειών με βρέφη και νήπια, γίνεται φανερό ότι αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει λύση, αφού η διαβίωση εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι αδύνατη. «Δεν περιμέναμε τέτοια αντιμετώπιση από την… Ευρώπη», μας λένε και δεν ξέρεις αν πρέπει να γελάσεις ή να κλάψεις.
Βρισκόμασταν στην περιοχή από πολύ νωρίς και αποχωρήσαμε από την Ειδομένη όταν η κατάσταση άρχισε να μας ξεπερνάει. Από την αρχή, αντίθετοι στο διαχωρισμό ανθρώπων και στα απάνθρωπα γκέτο, βρεθήκαμε στον καταυλισμό Χέρσο για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους και όχι για να κάνουμε τους άμισθους υπαλλήλους του κράτους. Συμμετείχαμε στο Συντονιστικό που δημιουργήθηκε από φορείς (δήμος, τοπική κοινότητα, Κοιν. Φαρμακείο κ.ά.) για να βοηθήσουμε στην ομαλή λειτουργία κόντρα στο κλίμα ξενοφοβίας και ρατσισμού που είχε αρχίσει να δημιουργείται. Επισκεφθήκαμε μία-μία όλες τις σκηνές και γνωρίσαμε όλους τους ανθρώπους, καταγράφοντας από το επάγγελμά τους ως τις ειδικές ιατρικές ανάγκες τους. Η εγκατάσταση 3.500 χιλιάδων ανθρώπων με ελλιπείς παροχές δίπλα σε έναν οικισμό με 500 κατοίκους ήταν σίγουρο ότι θα δημιουργήσει προβλήματα.
Στην πρώτη έντονη κακοκαιρία ο καταυλισμός πλημμύρισε. Βρέθηκαν, τότε, οικογένειες με τα μωρά στα χέρια να εκλιπαρούν για ένα στεγνό κατάλυμα. Η αξιοπρέπεια πνιγόταν στη λάσπη. Με κάλεσμα σε σελίδα δικτύωσης σε συνεννόηση με το Συντονιστικό, 70 οικογένειες άνοιξαν τα σπίτια τους είτε για να παραχωρήσουν κάποιους χώρους, αλλά και για να φιλοξενήσουν ακόμα και στο σπίτι τους ευάλωτες οικογένειες προσφύγων. Η συγκινητική διάθεση για αλληλεγγύη οδήγησε 200 περίπου ανθρώπους σε σπίτια. Στη συντριπτική πλειοψηφία δημιουργήθηκε δέσιμο μεταξύ των οικογενειών, ένα είδος «υιοθεσίας» που οδήγησε πολλούς να βρουν τρόπους για να μην επιστρέψουν τις οικογένειες στον καταυλισμό. Ομάδα υποστήριξης φιλοξενούμενων προσφύγων έχει δημιουργηθεί στη Θεσσαλονίκη, αλληλέγγυοι στις Σέρρες, στο Βερτίσκο, στη Βέροια και σε άλλες πόλεις στήριξαν και στηρίζουν το εγχείρημα. Είναι φανερό, όμως, ότι είναι αδύνατον να συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφού και οι περισσότεροι άνθρωποι που φιλοξενούν οικογένειες έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση στη χώρα και έχουν ήδη υπερβεί σε πολλές περιπτώσεις τα όριά τους.
Ενσωματώνοντας την παραπάνω εμπειρία προχωρήσαμε σε μια πρόταση για στέγαση 1.200 ανθρώπων στα χωριά του νομού, με κεντρικό άξονα την αντίθεση στη γκετοποίηση και τα οφέλη που μπορούν να υπάρξουν για την τοπική κοινωνία και οικονομία. Δύο οικογένειες σε κάθε χωριό σε άδεια σπίτια, εκτός από τα ενοίκια στους ιδιοκτήτες, θα αποφέρουν και σημαντικό τζίρο στα τοπικά μαγαζιά μέσω των κουπονιών που θα τους χορηγούνται και εισόδημα για τους ανθρώπους από την τοπική κοινωνία που θα απασχοληθούν. Παράλληλα, εξασφαλίζεται αξιοπρεπές κατάλυμα για τους πρόσφυγες για όσο καιρό χρειαστεί. Ο φόβος για το διαφορετικό σπάει όταν γνωρίζεις τους ανθρώπους και συμβιώνεις μαζί τους. Οι «πρόσφυγες» έχουν όνομα, αξιοπρέπεια, όνειρα…
Στο πρόγραμμα προβλέπεται κινητή ιατρική μονάδα και βανάκι μεταφοράς που μπορούν παράλληλα να καλύπτουν και κάποιες από τις ανάγκες των κατοίκων. Οι συνθήκες στους καταυλισμούς οδηγούν τους ανθρώπους στην αναζήτηση οδών διαφυγής από επικίνδυνα περάσματα, είτε στην αναζήτηση άλλου τόπου διαμονής. Σε συνδυασμό με το θολό τοπίο που επικρατεί σχετικά με την μετεγκατάσταση τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσουν οι διαμαρτυρίες που οργανώνονται κατά καιρούς.
Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι για όλα αυτά υπολογίσθηκε ένα κόστος 10-13 ευρώ ανά άτομο -βάση της οικονομοτεχνικής μελέτης-πρότασης που αναπτύξαμε- και είναι σημαντικά κατώτερο του ποσού που δαπανά το Ελληνικό Δημόσιο ως κόστος στα camps που δημιουργήθηκαν. Περισσότερα από 2 εκατομμύρια ευρώ θα κατευθυνθούν στην τοπική κοινωνία και σε κρατικούς φορείς, αντί να πάνε στα ταμεία των ΜΚΟ και σε «εργολάβους». Η ισομερής κατανομή που ζητείται για όλη τη χώρα, θα εφαρμοστεί πρώτα από αυτούς που τη ζητάνε (ο Νομός Κιλκίς έχει τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων αυτή τη στιγμή). Η τοπική κοινωνία που έχοντας επιβαρυνθεί για περισσότερο από 2 χρόνια έχει αρχίσει να γοητεύεται από αντιπροσφυγική ρητορική, θα εμπλακεί με θετικό τρόπο. Η μέχρι τώρα εμπειρία, τα χαμόγελα των φιλοξενούμενων και των φιλοξενούντων μας επιβεβαιώνουν ότι βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο. Δυστυχώς, αν και το σχέδιο έχει παρουσιαστεί σε πολλούς φορείς και οργανισμούς δεν έχει βρει ακόμη αποδέκτη για την υλοποίησή του. Κάποιοι, προσπαθώντας να κάνουν ρηχή αντιπολίτευση, δυναμιτίζουν την όποια βιώσιμη λύση και κάποιοι μην μπορώντας να ανταπεξέλθουν στο βάρος της κατάστασης καταλήγουν στην εύκολη λύση των καταυλισμών-γκέτο.
Η ομάδα μας έχει αποφασίσει να μην παίξει πια τον ρόλο του κουβαλητή σε δομές που δεν την εκφράζουν. Ήδη σε κάποιες περιοχές της χώρας έχει αρχίσει η υλοποίηση αντίστοιχων προγραμμάτων. Παρακάμπτοντας τις όποιες δυσκολίες και απευθυνόμενοι σε αλληλέγγυους από ολόκληρο τον κόσμο αρχίσαμε να εφαρμόζουμε την μεταφορά σε σπίτια περιμένοντας να βρεθούν «ευήκοα ώτα». Η σελίδα μας στο Ιnternet είναι thehousingproject.gr. Αρνούμενοι να αντιμετωπίσουμε τους ανθρώπους αυτούς σαν αριθμούς, επιμένουμε ότι η αλληλεγγύη είναι το μόνο όπλο των λαών.
Για τους Εθελοντές Κιλκίς-Πρόσφυγες Ειδομένη
Μπάμπης Μακρίδης
Φωτογραφίες και περισσότερες πληροφορίες: https://www.thehousingproject.gr/
