του Κώστα Βενιζέλου*
Η Αθήνα δεν παίζει πλέον κρυφτούλι. Ξεκάθαρα κρατά αποστάσεις από τα όσα διαδραματίζονται στην κυπριακή ΑΟΖ από την Τουρκία σε βάρος της Κύπρου. Η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε αίτημα της Λευκωσίας να σταλούν στην κυπριακή ΑΟΖ δυο φρεγάτες ως κίνηση αποτροπής ενώ την ίδια ώρα φαίνεται να προβάλλει ενστάσεις ακόμη και για διπλωματικές κινήσεις που ενδεχομένως να «επηρεάζουν» τα στενά ελλαδικά συμφέροντα.
Άλλωστε το πρώτο μήνυμα στάλθηκε με την ακύρωση την υστάτη της αποστολής δυο μαχητικών αεροσκαφών F-16 για να πετάξουν πάνω από την παρέλαση στη Λευκωσία, της 1ης Οκτωβρίου, ημέρα της ανεξαρτησίας της Κύπρου. Η κυπριακή κυβέρνηση ανέμενε μέχρι την υστάτη τα μαχητικά, ενημερώθηκε ωστόσο ότι τελικά δεν θα σταλούν, λίγες ώρες πριν την έναρξη της παρέλασης.
Η αποστολή των αεροσκαφών για την παρέλαση έχουν καθαρό συμβολικό χαρακτήρα και ενισχύει περισσότερο το φρόνημα των πολιτών. Ούτε αυτό δεν τόλμησε να κάνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη που σαφώς φοβήθηκε την τουρκική αντίδραση. Η παρουσία την περασμένη Δευτέρα στη Λευκωσία του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδος, Νίκου Δένδια, επιβεβαίωσε αυτό που ήδη είχαν διαισθανθεί στη Λευκωσία. Την επανάληψη του δόγματος πως «η Κύπρος είναι μακριά».
Η αποστολή του γεωτρύπανου «Γιαβούζ» στο θαλασσοτεμάχιο 7 και η έναρξη γεωτρήσεων αποτελούν μέρος του σχεδιασμού της Άγκυρας για την Ανατολική Μεσόγειο. Υπενθυμίζεται πως η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αδειοδοτήσει πρόσφατα το 7 στην γαλλοϊταλική κοινοπραξία ΤΟΤΑΛ-ΕΝΙ. Είναι πρόδηλο ότι οι Τούρκοι επιδιώκουν να εδραιώσουν την παρουσία τους και στη συνέχεια να τη νομιμοποιήσουν σύροντας την ελληνική πλευρά σε μια συνολική συμφωνία
Είναι προφανές από τις κινήσεις στην διπλωματική σκακιέρα ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αφεθεί μόνη να αντιμετωπίσει τις τουρκικές επεκτατικές κινήσεις της κατοχικής Τουρκίας. Ούτε η Ελλάδα, ούτε και η Ε.Ε. αντιδρούν. Την ίδια ώρα φάνηκε πως και οι χώρες εταιρείες των οποίων δραστηριοποιούνται σε θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ, προτίθενται να αντιδράσουν πέραν της φραστικής καταδίκης. Τούτο σημαίνει πως θα αποθρασυνθεί περαιτέρω η κατοχική δύναμη και θα προχωρήσει- σαφώς ανενόχλητα- για να υλοποιήσει τους επεκτατικούς σχεδιασμούς της σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας με απώτερο στόχο την αναβάθμιση του ρόλου της
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, το σκηνικό διαμορφώνεται ως εξής:
Πρώτον, η Τουρκία δεν πρόκειται να κάνει πίσω μέχρι η Κυπριακή Δημοκρατία να υποταχθεί στις επιδιώξεις της. Κοντολογίς, να καταστεί συμμέτοχος στα ενεργειακά η κατοχική δύναμη και να μεταφερθεί το φυσικό αέριο με αγωγό μέσω Τουρκίας. Θα συνεχίσουν συνεπώς να διενεργούν εργασίες, που σε κάποιες φάσεις θα είναι παράλληλες με αυτές των ξένων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ
Δεύτερο, η αποστολή, την περασμένη εβδομάδα, του γεωτρύπανου «Γιαβούζ» στο θαλασσοτεμάχιο 7 και η έναρξη γεωτρήσεων αποτελούν μέρος ενός παζλ κινήσεων που σιγά-σιγά συμπληρώνεται, ολοκληρώνοντας τον σχεδιασμό της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο. Υπενθυμίζεται συναφώς πως η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αδειοδοτήσει πρόσφατα το 7 στην γαλλοϊταλική κοινοπραξία ΤΟΤΑΛ-ΕΝΙ. Είναι πρόδηλο ότι οι Τούρκοι επιδιώκουν να εδραιώσουν την παρουσία τους και στη συνέχεια να τη νομιμοποιήσουν σύροντας την ελληνική πλευρά σε μια συνολική συμφωνία
Σημειώνεται συναφώς ότι πριν από την αποστολή του «Γιαβούζ» στο θαλασσοτεμάχιο 7, στην Άγκυρα είχαν εξετάσει διάφορα σενάρια. Στα εναλλακτικά σενάρια ήταν γεώτρηση στη Μαύρη Θάλασσα, στην περιοχή του Καστελόριζου και στο θαλασσοτεμάχιο 7 στην κυπριακή ΑΟΖ. Το καθεστώς Ερντογάν είχε επιλέξει το τελευταίο σενάριο χωρίς να έχουν αποκλειστεί τα δυο άλλα. Σε σχέση με τη Μαύρη Θάλασσα η επιλογή θα γίνει –εάν τελικά αποφασιστεί– καθαρά για να έχουν αποτελέσματα, καθώς εκεί δεν υπάρχουν προβλήματα συνεργασίας με ξένες εταιρείες και ξένο προσωπικό.
Είναι σαφές πως η παράνομη δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ δύσκολα θα τους αποφέρει αποτελέσματα λόγω τεχνικών δυσκολιών. Αλλά αυτό δεν τους πτοεί καθώς η παρουσία τους στοχεύει περισσότερο πολιτικά.
Και στο βάθος Κυπριακό
Είναι σαφές πως σε αυτή τη φάση και πριν επιβληθούν διά της ισχύος νέα τετελεσμένα στη θάλασσα (όπως και επί του εδάφους) η Τουρκία δεν θα προσέλθει σε μια νέα διαδικασία για το Κυπριακό. Προετοιμάζει, ωστόσο, το έδαφος για να επιβάλλει τους όρους της. Ξεκαθαρίζοντας πως το μοντέλο της ομοσπονδίας είναι ξεπερασμένο, θέτει το μοντέλο της συνομοσπονδίας και των δύο κρατών. Η συνομοσπονδία σαφώς και την εξυπηρετεί καθώς θα παραμείνει το μόρφωμα που θα προκύψει εντός της Ε.Ε., ενώ θα ελέγχει και το νότιο συνιστών κρατίδιο, το ελληνοκυπριακό. Για την Τουρκία οποιοδήποτε μοντέλο προκύψει θα πρέπει να διασφαλίσει το μερίδιό της στο φυσικό αέριο.
*Ο Κώστας Βενιζέλος είναι δημοσιογράφος στην Κύπρο και διδάκτορας Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης
Αναστασιάδης και ΑΚΕΛ
Εσωτερικά στην Κύπρο, ο πρόεδρος Αναστασιάδης, ο οποίος έχει ανοίξει την… όρεξη της Άγκυρας για άλλες μορφές λύσης, βρίσκεται μπροστά σε αδιέξοδα που ο ίδιος δημιούργησε. Ο Κύπριος πρόεδρος, όπως έχει αναφερθεί και δεν διαψεύστηκε αποφασιστικά, συζήτησε δυο φορές τουλάχιστον με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου θέμα λύσης δυο κρατών και συνομοσπονδίας. Έκτοτε η Άγκυρα επιμένει να δοθεί συνέχεια στη συζήτηση αυτή.
Ο Νίκος Αναστασιάδης, ο βασικός εκφραστής του ανανικού μοντέλου λύσης, βιώνοντας τις τουρκικές μεθοδεύσεις ως πλέον διαχειριστής του Κυπριακού, έχει κάνει τη διαπίστωση ότι το υπό συζήτηση μόρφωμα της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας δεν είναι βιώσιμο. Ωστόσο, παρά τη διαπίστωση δίνει λανθασμένες θεραπείες προτάσσοντας, έστω και παρασκηνιακά, τη συνομοσπονδιακή λύση.
Την ίδια ώρα ο Νίκος Αναστασιάδης αισθάνεται την έντονη, καθημερινή πίεση από το ΑΚΕΛ, το οποίο επιμένει σε συνομιλίες ανεξαρτήτως συνθηκών, δεδομένων και προοπτικής. Γιατί θεωρούν στο ΑΚΕΛ ότι αυτό θα σταματήσει την τουρκική προέλαση! Ψευδαίσθηση! Η συμπεριφορά της ηγεσίας του ΑΚΕΛ είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι θεωρεί πως εξαπατήθηκε από τον Αναστασιάδη, καθώς τα πρώτα χρόνια της πρώτης προεδρικής θητείας είχαν συμπορευθεί. Στη συνέχεια καταλογίζουν στον πρόεδρο ότι άλλαξε πορεία και πως τους ξεγέλασε!
Αμφότεροι αποτελούν, επί της ουσίας, εκφραστές της ίδιας αδιέξοδης δοκιμασμένης, μη αποτελεσματικής πολιτικής στο Κυπριακό.
