Του Ηλία Σταθάτου*
Τον τελευταίο ενάμιση μήνα άφησα την Αθήνα πίσω μου και ζω στο Λονδίνο. Περιττό να πω πως οι διαφορές σε κάποια πράγματα είναι τεράστιες. Η Αθήνα προσπαθεί να συνηθίσει σε μια νέα πραγματικότητα, στις σειρές των κλειστών καταστημάτων, στην κωματώδη οικονομική δραστηριότητα συνοδευόμενη από πανταχού παρούσα κοινωνική ένταση. Το Λονδίνο, πάλι, εκρήγνυται. Όχι κοινωνικά, αλλά οικονομικά. Καταστήματα, εστιατόρια, εταιρείες παροχής κάθε είδους υπηρεσιών, τεράστιος τριτογενής τομέας. Επαγγελματικά οχήματα 24 ώρες το 24ωρο μοιράζουν, παζαρεύουν, ξεφορτώνουν. Θα παρομοίαζα την πόλη με μελίσσι, αλλά τα βράδια οι μέλισσες κοιμούνται. Το κεντρικό Λονδίνο δεν κοιμάται.
Ο τομέας των κατασκευών επίσης ανθεί. Μεγάλος αριθμός δρόμων είναι ένα διαρκές εργοτάξιο. Ανακαινίσεις, ανακατασκευές, «προσοχή έργα», διάσπαρτα. Στην πλατεία έξω από το σπίτι μου, οι περισσότεροι που αράζουν είναι είτε δημοτικοί υπάλληλοι είτε… οικοδόμοι. Ένα από τα πράγματα που μου προκάλεσαν την μεγαλύτερη εντύπωση δεν ήταν τα παλάτια, οι βικτωριανές κατοικίες ούτε η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική. Αλλά οι σκαλωσιές, πολλές από αυτές κολοσσιαίες, που βρίσκονται παντού. Έπειτα από την Ελλάδα της ουσιαστικής διάλυσης της οικοδομής, το μάτι μου απλά δεν μπορούσε να συνηθίσει.
Δεν σκοπεύω να συνεχίσω τις συγκρίσεις – άλλωστε συγκρίνουμε ίσως τη μεγαλύτερη, παραφουσκωμένη μητρόπολη του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος με την πρωτεύουσα μιας χώρας της περιφέρειας, ουσιαστικά αποικίας, που ανά 30-40 χρόνια καταρρέει και το μάνατζμεντ το αναλαμβάνουν ξένοι. Ούτε θα ασχοληθούμε με το πού είναι καλύτερα να ζεις, ένα ερώτημα που δεν απαντάται καθόλου εύκολα. Άλλωστε, αυτό για το οποίο θέλω να μιλήσω είναι οι ομοιότητες, που ολοένα γίνονται τόσο φανερές ώστε αρχίζω και τσιμπιέμαι: «Όπα, κάτσε, βρίσκομαι στην Ελλάδα ή στη Μεγάλη Βρετανία;».
Καταλύτης, ο τελευταίος μήνας. Το Brexit αρχίζει και γίνεται πραγματικό. Η ομιλία της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι στο ετήσιο συνέδριο των Συντηρητικών στο Μπέρμιγχαμ κινήθηκε σε ριζικά διαφορετικές γραμμές από το νεοφιλελεύθερο, μισο-κοσμοπολίτικο και στενό πλαίσιο, στο οποίο συνήθιζαν να κινούνται οι Συντηρητικοί του Κάμερον και του Όσμπορν (ο οποίος, κατά τις φήμες, απολύθηκε από την Μέι με τα λόγια «τώρα φύγε και πήγαινε μάθε λίγη συναισθηματική νοημοσύνη»). Εστιασμένη στην «προστασία των ανθρώπων της δουλειάς», στη «Βρετανία που δουλεύει για όλους», στην προστασία από εξωτερικές απειλές, διανθισμένη με έναν ιδιαίτερο, κυρίως έμμεσο τόνο ξενοφοβίας, αλλά και ρητορική κατά των ελίτ, η ομιλία σόκαρε πολλούς, ξάφνιασε ακόμα περισσότερους, και ανακούφισε αρκετούς – μιας και απέκτησαν έναν πολιτικό μπούσουλα ώστε να αποκρυπτογραφούν το τι μέλλει γενέσθαι.
Μπούσουλας όμως που, τις επόμενες ημέρες, αχρηστεύτηκε. Συνεχείς στροφές 180 μοιρών της κυβέρνησης, που μια «ετοιμάζεται να πληρώσει όποιο τίμημα χρειάζεται για το Brexit» και μια τα δίνει όλα για τη διασφάλιση των προνομίων του Σίτι του Λονδίνου. Συζητήσεις για μια «διαπραγμάτευση» που παραμένει νεφελώδης και, σύμφωνα με την κυβέρνηση, θα είναι μυστική. Χυδαίες, φτηνές προκλήσεις αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι διαρρέουν στον Τύπο σχέδια σύμφωνα με τα οποία θα απαιτήσουν οι διαπραγματεύσεις Βρετανίας-Ε.Ε. να γίνουν στα… γαλλικά, διατρανώνουν πως η Γηραιά Αλβιώνα θα τιμωρηθεί και δεν σκοπεύουν να υποχωρήσουν σε τίποτα. Την ίδια στιγμή, μεγάλη αβεβαιότητα έχει να αρχίσει να επικρατεί σχετικά με τις τράπεζες, καθώς τραπεζικές πηγές διαρρέουν πως οι μεγαλύτερες τράπεζες προγραμματίζουν τη φυγή τους από τη χώρα μέσα σε περίοδο οκτώ μηνών. Μοχλός πίεσης; Σίγουρα. Μόνο αυτό; Θα δείξει.
Διαπραγμάτευση που αέναα αναλύουμε χωρίς να ξέρουμε κάτι ουσιαστικό για αυτήν, αβεβαιότητα για το τραπεζικό σύστημα αλλά και γενικά για το μέλλον της χώρας, αντιφατικές κυβερνητικές δηλώσεις, αλαζόνες Ευρωπαίοι γραφειοκράτες, αδυναμία να απαντήσεις στο πώς θα είναι τα πράγματα σε έξι μήνες από τώρα. Σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά; Η Βρετανία γίνεται Ελλάδα! Τα συστημικά προβλήματα είναι τέτοια που θα παρουσιάζουν, και παρουσιάζουν, στη μία χώρα μετά την άλλη, παρόμοια συμπτώματα. Και είμαστε ακόμα στην αρχή. Όσο για την Ελλάδα, αυτή δεν υπάρχει πουθενά στην επικαιρότητα. Και το Λονδίνο συνεχίζει να φοράει τις σκαλωσιές του. Για την ώρα.
* Τη στήλη γράφει κάθε δεύτερη εβδομάδα ο Ηλίας Σταθάτος από το Λονδίνο.
