δρόμοι της ιστορίας

Το Ιστορικό Αρχείο Αντιδικτατορικού Αγώνα 1967-1974 (ΙΑΑΑ) του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 (ΣΦΕΑ) αποτελείται από τις ακόλουθες ενότητες:

Συνέντευξη του καθηγητή ιστορίας Γιώργου Μαργαρίτη στο Γιάννη Σκαλιδάκη.

Η υποδοχή, η εγκατάσταση και η ενσωμάτωση περίπου 1.500.000 προσφύγων σε μια χώρα που είχε υποστεί τις συνέπειες δέκα χρόνων πολέμων, ήταν μια διαδικασία μακρόχρονη και εξαιρετικά δύσκολη. Σε αυτό το άρθρο, θα δώσουμε στοιχεία για τη συλλογική οργάνωση των προσφύγων στην Αθήνα και τον Πειραιά και το ρόλο αυτής στη διαδικασία της εγκατάστασης και της ενσωμάτωσης. Του Γιάννη Σκαλιδάκη.

Πέρασαν 68 χρόνια από τον Δεκέμβρη 1944 και οι 33 ημέρες που συγκλόνισαν την Αθήνα εξακολουθούν να εμπνέουν αλλά και να διχάζουν ιστορικούς και αναγνωστικό κοινό. Πολλά έχουν γραφεί για το Μεγάλο Δεκέμβρη, «το διαμάντι του αγώνα του έθνους μας για τη δημοκρατική αναδημιουργία και την ανεξαρτησία της Ελλάδας», όπως έγραφε ο Ριζοσπάστης εκείνων των ημερών.
Το κομβικό όμως ερώτημα παραμένει: Τι ήταν ο Δεκέμβρης; «Οργή λαού» και «παλλαϊκή ένοπλη αντίσταση ενάντια στο πραξικόπημα της αντίδρασης που ήθελε να ανακόψει με τη βία την ομαλή και ειρηνική δημοκρατική εξέλιξη της χώρας» ή ένα πλημμελώς μελετημένο και εκτελεσμένο σχέδιο του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ για τη βίαιη κατάληψη της εξουσίας; Τα Δεκεμβριανά δεν μπορούν να ερμηνευτούν εκτός του ιστορικού πλαισίου της Κατοχής και της Απελευθέρωσης και της πολιτικής που ακολούθησε το ΕΑΜ κατά την περίοδο αυτή ούτε και εκτός του γενικότερου πλαισίου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Εκ των υστέρων πολιτικές αναλύσεις και ερμηνείες συσκότισαν μέσα από το πρίσμα όσων ακολούθησαν τα αίτια και το χαρακτήρα της δεκεμβριανής σύγκρουσης. Μέσα από το αφιέρωμα αυτό επιχειρούμε να συμβάλουμε σε μία πιο ψύχραιμη και επιστημονική αποτίμηση, θεωρώντας ότι το σύνθημα της λαϊκής αντίστασης των ημερών εκείνων «όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας, διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα» είναι πάντα επίκαιρο.

33 μέρες σκληρής αναμέτρησης, του Γιώργου Μαργαρίτη
Λαϊκό ξέσπασμα οργής και αντίστασης, συνέντευξη του Μιχάλη Λυμπεράτου
Η μάχη της Αθήνας μέσα από μαρτυρίες
Οι προθέσεις του ΕΑΜ, ο ρόλος των Βρετανών, οι συγκρούσεις, συνέντευξη του Μενέλαου Χαραλαμπίδη
Βιβλιοπαρουσιάσεις

Του Γιάννη Σκαλιδάκη*.

Η αυτοδιοίκηση στη δεκαετία του 1940-1950.

Στη δεκαετία του ’60 οι διεθνείς μεταπολεμικές εξελίξεις σε συνδυασμό με τις κοινωνικές αλλαγές οδήγησαν και στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, στην εμφάνιση νέων οργανώσεων της Αριστεράς σε αντιπαράθεση με τα επίσημα κόμματα που είχαν αναδειχτεί μια προηγούμενη περίοδο. Είναι άλλωστε η περίοδος που προοιωνίζει το μεγάλο παγκόσμιο ξέσπασμα με ορόσημο το γαλλικό Μάη του 1968. Οι αντιθέσεις μεταξύ του ΚΚ Κίνας και του ΚΚΣΕ στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, το αναπτυσσόμενο αντιαποικιακό και αντιμπεριαλιστικό κίνημα στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, η κουβανέζικη επανάσταση και το παράδειγμα του Τσε Γκεβάρα, επηρεάζουν και κινητοποιούν.