περίπτερο ιδεών

Του Στέλιου Ελληνιάδη.

Παρ’ όλο που η αστική δημοκρατία, μετά από αιώνες μοναρχίας και δεσποτισμού, αναμφίβολα αποτέλεσε πρόοδο στην εξέλιξη του πολιτισμού, η αυταρχική και εκμεταλλευτική φύση της κυρίαρχης τάξης, που ποτέ δεν άλλαξε, όχι μόνο εμπόδιζε την ολοκλήρωση του εκδημοκρατισμού των αστικών καθεστώτων, αλλά καθόριζε και το χαρακτήρα της αντίδρασης σ’ αυτά.

Να πούμε για το ρόλο που έχουν παίξει τα ΜΜΕ, από τη στιγμή που ανοίγουν τα ιδιωτικά κανάλια. Πώς αυτά επανακαθόρισαν, πολιτισμικά και εκπαιδευτικά, το τοπίο.
Αυτό το επεισόδιο ξεκινάει το ‘89. Είναι σημαδιακή η έλευση της ιδιωτικής τηλεόρασης με τον τρόπο που έγινε. Αυτό καθόρισε, στην 20ετία που μόλις έκλεισε, παραμέτρους πολιτισμικές, κοινωνικές, οικονομικές και λοιπές. Σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, εν μία νυκτί αποκτάς έναν αριθμό διαύλων πανελλήνιας εμβέλειας, με όρους πειρατικούς! Μην ξεχνάμε ότι πίσω απ’ αυτή την πραγματικότητα είναι οι νόμοι ενός δημόσιου αγαθού, οι συχνότητες.
Οι οποίες, καθώς το καθεστώς της ομηρίας διαιωνίζεται επί τόσα χρόνια, δημιουργούν μία σχέση αμοιβαίας εξάρτησης ανάμεσα στους φορείς της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας - και στο πολιτικό κατεστημένο. Αυτό είναι ένα έγκλημα. Μία χώρα σαν την Ελλάδα, το ‘λέγαν και οι οικονομοτεχνικές μελέτες σκοπιμότητας, δεν θα μπορούσε παρά να έχει δύο κανάλια εθνικής εμβέλειας. Απέκτησε τριάντα, σαράντα. Ο τρόπος με τον οποίο έγινε αυτό σημαίνει ότι επέλεξαν τη δημιουργία ενός συγκεκριμένου πολιτισμικού περιβάλλοντος σ’ αυτό τον τόπο.
Εμείς οι Έλληνες λέμε καμιά φορά, επιλέγω κάτι, αλλά δεν επιλέγω τις συνέπειές του. Επιλέγω το τράμ σημαίνει επιλέγω αντί-ΙΧ.
Όταν δεν επιλέγεις συνειδητά αντί-ΙΧ, κάνεις ένα τραμ σαν τσόντα, επειδή το έχεις στο φάκελο των Ολυμπιακών Αγώνων και μετά δεν ξέρεις τι να το κάνεις. Το ίδιο συνέβη και με την υπόθεση που λέγεται τηλεόραση. Επιλέγεις έναν συγκεκριμένο τρόπο πολιτιστικής ανάπτυξης, επιτρέπεις τη δημιουργία ενός συγκεκριμένου ορίζοντα για την εκπαιδευτική διαδικασία. Να μην ξεχνάμε ότι αυτός ο εξωσχολικός παράγοντας είναι καθοριστικός συντελεστής· εξωσχολικός μεν, αλλά της γενικότερης παιδευτικής διαδικασίας. Έγινε συγκεκριμένη επιλογή, εγκληματική.

Επικαλέστηκαν, όμως, την πολυφωνία της έκφρασης
Ναι, γιατί δεν θα μπορούσαν να επικαλεστούν (το επικαλείται, όμως, η πραγματικότητα σήμερα) την ηγεμονία του παράγοντα που λέγεται διαφήμιση. Η διαφήμιση είναι ένας μοχλός του συνολικού συστήματος, το οποίο σύστημα αυτά τα τριάντα χρόνια επικράτησε με την χρηματοπιστωτική του διάσταση και τα λοιπά. Τώρα που ο ηγεμών, η διαφήμιση, κατέρρευσε, αποδεικνύεται ότι, εν πολλοίς, η ιδιωτική τηλεόραση είναι κατά κάποιο τρόπο το ψευδεπίγραφον του διαφημιστικού ηγεμόνος. Σήμερα, βλέπουμε όλοι ότι υπάρχει πρόβλημα σε σταθμούς, σε παραγωγές κ.λπ., γιατί ο πραγματικός κάτοχος της τηλεόρασης που είναι το διαφημιστικό κεφάλαιο, γνωρίζει την περιπέτεια που γνωρίζει.

Είναι άρα και η πολιτική επιλεγμένη απ’ αυτά τα κέντρα επικοινωνίας και πλούτου; Οδηγούμαστε στο να επιλέγουμε πολιτικούς που μας προτείνει αυτό το σύστημα;
Το πρόβλημα της συγκέντρωσης της ισχύος το συναντά κανείς στις μητροπόλεις του συστήματος.
Όπου το χρήμα, η διαφήμιση, η πολιτική, το πολιτικό χρήμα, συνυπάρχουν, συγκλίνουν, συρρέουν και διαμορφώνουν αυτό το μοντέλο άσκησης της εξουσίας. Σε μας το δείχνει η πραγματικότητα αυτών των  είκοσι χρόνων. Είναι πάρα πολύ απλό. Σε μία άλλη δυτική χώρα, όπως είναι η Αυστρία, για να δημιουργηθεί ένα ιδιωτικό κανάλι, η συζήτηση κράτησε δέκα χρόνια. Σε μας, αυτά γίναν σε μια νύχτα!

Οι Τούρκοι για την Παναγία Σουμελά.

Οι υπερπατριώτες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ δεν έχουν κανένα πρόβλημα στο όνομα της σωτηρίας της πατρίδας να ρημάξουν και τον Ελληνισμό της Διασποράς, πράγμα που το επιχειρούν ήδη!

Εκτός από τους βολεμένους και τους κονομημένους, που δεν είναι και τόσοι πολλοί στην Ελλάδα, υπάρχει μια κατά πολύ μεγαλύτερη μερίδα που στηρίζει την κυβέρνηση παθητικά ή ενεργητικά είτε από φόβο μπροστά σε οτιδήποτε είναι εκτός συμβατικής πολιτικής ανατρεπτικό, είτε από μια ελπίδα ότι τα πράγματα δεν μπορεί στην πραγματικότητα να είναι τόσο άσχημα όσο φαίνονται κι ότι σύντομα θα επανέλθουν σε μία κατάσταση ομαλότητας. Αυτή η κοινωνική μερίδα είναι ένας από τους βασικούς ρυθμιστικούς παράγοντες των πολιτικών εξελίξεων. Επιλέγει από την ειδησεογραφία ό,τι εμπεριέχει ίχνη αισιοδοξίας, βρίσκει ανακουφιστικό αποκούμπι στη φιλοκυβερνητική προπαγάνδα των «έγκυρων» δημοσιογράφων του Mega, του Σκάι, της Καθημερινής και των Νέων ή κλείνει τα αφτιά και τα μάτια σε οτιδήποτε στενάχωρο, περιμένοντας να φύγει το κακό.

Αυτό που συνέβη στην Ελλάδα, σίγουρα έγραψε ιστορία, ελληνική, ευρωπαϊκή και μάλλον παγκόσμια.

Προσπερνώντας την Αργολίδα και μπαίνοντας στην Κυνουρία με τις όμορφες παραλίες αριστερά, παρατηρώ δεξιά στις πλαγιές, τα νεόχτιστα με τις πέτρες, τα παρτέρια, τα μπαλκόνια και τις ταράτσες με τα δέντρα και τα λουλούδια, ολόκληρα συγκροτήματα σύγχρονων κατοικιών που χτίστηκαν τα χρόνια που στηνόταν από τοκογλύφους και πολιτικούς η μεγάλη παγίδα, όχι μόνο για τους εργάτες και υπαλλήλους, αλλά και γι’ όλους αυτούς που πίστεψαν στην ανάπτυξη κι αντί να στείλουν τα λεφτά τους στην Ελβετία στραγγίζοντας τον τόπο από ρευστό, σχεδίασαν και έχτισαν σπίτια με σύγχρονες προδιαγραφές.