Της Βάννας Σφακιανάκη
Με αφορμή τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές, που προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις και πολλές συζητήσεις σε σχέση με το προνόμιο του αιολικού λόμπι να εγκαθιστά μονάδες αιολικών σε αναδασωτέες εκτάσεις (1) πολλοί αναρωτήθηκαν, εύλογα, τι θα συμβεί με τις αδειοδοτήσεις αιολικών σταθμών που είναι σε εξέλιξη. Οι προβληματισμοί αυτοί απαντήθηκαν στην πράξη με τον πιο δραματικό τρόπο, από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης με έγκριση εγκατάστασης νέων ανεμογεννητριών στον Έβρο και το Υπουργείο Περιβάλλοντος που συνέβαλε καθοριστικά σε αυτό. Το ιστορικό αποτυπώνεται σε ανακοίνωση – καταγγελία της Ορνιθολογικής Εταιρείας που αρχικά σημειώνει: «Ενώ η κοινωνία είναι ακόμα μουδιασμένη από το γεγονός ότι μέσα σε 2 διαδοχικές χρονιές κάηκε το μεγαλύτερο μέρος του μοναδικού Εθνικού Πάρκου Δαδιάς, η κυνικότητα και η αδιαφορία από τις υπηρεσίες της Διοίκησης που είναι υπεύθυνες για την αδειοδότηση έργων, τα οποία τεκμηριωμένα είναι επιβαρυντικά για την ορνιθοπανίδα, είναι σοκαριστική αλλά και εξοργιστική. Τη στιγμή που ο κρίσιμος βιότοπος του Μαυρόγυπα στο Δάσος Δαδιάς έχει υποστεί τόσο σοβαρό πλήγμα και υπάρχει αβεβαιότητα για το μέλλον του μοναδικού πληθυσμού του στην Ελλάδα, δεν νοείται το ΥΠΕΝ να μην έχει προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια για τη ρύθμιση, σε τοπικό επίπεδο, μίας δραστηριότητας (εγκατάσταση ανεμογεννητριών) η οποία αποτελεί σοβαρή απειλή για όλα τα είδη γυπών.». (2)
Ακόμα και αν δεν είχε συμβεί η οικολογική καταστροφή στον Έβρο από τη μεγαλύτερη σε έκταση πυρκαγιά που συνέβη ποτέ σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα δεδομένα που έχουν σταδιακά μετατρέψει τον Έβρο σε μια από τις πιο επιβαρυμένες περιοχές τις Ελλάδας από αιολικούς σταθμούς έχουν αλλάξει: το ίδιο το υπουργείο Περιβάλλοντος είχε εγκρίνει, το 2021, εθνικό σχέδιο για την προστασία του γυπαετού, του όρνιου και του μαυρόγυπα που χαρακτηρίζει την περιοχή κρίσιμης σημασίας για την προστασία των πουλιών χωρίς, ωστόσο, να φαίνεται διαθέσιμο και να το εφαρμόσει.
Το ιστορικό της αδειοδότησης του αιολικού σταθμού
Στο Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου και μέσα στην περιοχή NATURA GR1110009, που είναι Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα, εταιρεία είχε ζητήσει περιβαλλοντική αδειοδότηση για αιολικό σταθμό.
- Ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), που είναι ο φορέας που δημιουργήθηκε το 2020 για να αντικαταστήσει τους Φορείς Διαχείρισης από τον γνωστό νόμο Χατζηδάκη, γνωμοδότησε αρνητικά για το έργο.
- Το Περιφερειακό Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ) Θράκης, που είναι ένα Συμβούλιο που αποτελείται από Διευθυντές Υπηρεσιών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και αποφασίζει για τις αδειοδοτήσεις όταν υπάρχουν αρνητικές γνωμοδοτήσεις, αποφάσισε θετικά για το έργο παρακάμπτοντας την αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ σε συνεδρίαση που έγινε στις 9 Αυγούστου, δηλαδή δέκα ημέρες πριν ξεκινήσει η πυρκαγιά. Η θετική εισήγηση βασίστηκε σε μία ερώτηση του Προέδρου του ΠΕΣΠΑ προς τον Γενικό Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής (ΓΔΠΠ) του ΥΠΕΝ, ο οποίος ανέφερε ότι το ΥΠΕΝ είναι θετικό με την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου, χωρίς οποιαδήποτε τεκμηρίωση και αντίκρουση των θέσεων του ΟΦΥΠΕΚΑ, έστω και για τα μάτια του κόσμου.
- Η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) εκδόθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου, δηλαδή μετά από την πυρκαγιά. Στην ΑΕΠΟ φέρεται να έχει σταλεί η γνωμοδότηση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής (ΓΔΠΠ)του ΥΠΕΝ, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου(!) στις 15 Σεπτεμβρίου, δηλαδή περισσότερο από ένα μήνα μετά από την προφορική δήλωση του Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΝ!
Στην ανακοίνωσή της η Ορνιθολογική Εταιρεία επισημαίνει: «Παράλληλα, αυτή η έκδοση ΑΕΠΟ είναι κρίκος μία ανησυχητικά αυξανόμενης αλυσίδας αδειοδοτήσεων, κυρίως έργων ΑΠΕ, που λαμβάνουν χώρα ενώ υπάρχει αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη διενέργεια της δέουσας εκτίμησης των επιπτώσεων των έργων στις περιοχές NATURA και τα προστατευτέα αντικείμενα αυτών. […] Με λίγα λόγια, φαίνεται πως οι γνωμοδοτήσεις του ΟΦΥΠΕΚΑ έχουν πλέον διακοσμητική αξία για τη ΓΔΠΠ του ΥΠΕΝ και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, παρά το γεγονός πως για την πλειοψηφία των έργων ο ΟΦΥΠΕΚΑ είναι η μοναδική υπηρεσία που ασχολείται με τη δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων τους στις περιοχές NATURA.».
Και καταλήγει θέτοντας τα εξής ερωτήματα προς το ΥΠΕΝ:
- «Συνεχίζει το ΥΠΕΝ να είναι θετικό για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του ΑΣΠΗΕ ΜΥΤΑΚΑΣ 1 και 2; Θα παρέμβει για την ανάκληση της έκδοσης ΑΕΠΟ μέσα στην καμένη έκταση του Έβρου;
- Σε ποιες πρόσθετες ενέργειες θα προβεί ως προς την προστασία του Μαυρόγυπα, του Όρνιου, του Ασπροπάρη και των άλλων αρπακτικών του Έβρου σε σχέση με την αδειοδότηση ΑΣΠΗΕ; Η αναστολή έκδοσης οποιασδήποτε νέας άδειας εγκατάστασης στην Π.Ε. Έβρου και εντός των κρίσιμων βιότοπων των γυπών στη Θράκη, η ανάκληση των ΑΕΠΟ για έργα με αρνητική δέουσα εκτίμηση, καθώς και η αναστολή εκτέλεσης οποιωνδήποτε εργασιών εγκατάστασης ΑΣΠΗΕ είναι απολύτως απαραίτητες ενέργειες για τη διασφάλιση των γυπών!
- Θα φροντίσει άμεσα να μπει τέλος στην απαράδεκτη πρακτική αδειοδότησης έργων με αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, δηλαδή με αρνητική δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων για τις περιοχές ΝATURA και τις Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά;»
Μετά από τις έντονες αντιδράσεις που σημειώθηκαν από τη δημοσιοποίηση του θέματος από την Ορνιθολογική Εταιρεία, το ΥΠΕΝ ανακοίνωσε ότι «Αναστέλλονται από το ΥΠΕΝ οι οικονομικές δραστηριότητες στην πληγείσα από την πυρκαγιά δασική περιοχή του Έβρου». (3) Ωστόσο, η ανακοίνωση του ΥΠΕΝ δεν απαντά σε τίποτα από όσα ζήτησε η Ορνιθολογική Εταιρεία. Το ΥΠΕΝ δεν ακυρώνει την επίμαχη ΑΕΠΟ, ούτε αναστέλλει τις νέες αδειοδοτήσεις, απλά αναστέλλει την υλοποίηση των έργων και εργασιών για μέχρι ένα έτος, «έως την ολοκλήρωση σχετικής μελέτης, που θα ανατεθεί άμεσα και θα διερευνήσει στοχευμένα το θέμα αυτό».
Παραπομπές
1) Καμιά νέα χρήση στα καμένα δάση!, edromos.gr
2) Απίστευτο: αδειοδοτούν Αιολικά στα καμένα του Έβρου, σε περιοχή NATURA για τον Μαυρόγυπα!, www.ornithologiki.gr
3) Αναστέλλονται από το ΥΠΕΝ οι οικονομικές δραστηριότητες στην πληγείσα από την πυρκαγιά δασική περιοχή του Έβρου, ypen.gov.gr
