Μετά το δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στην Αίγυπτο ανοίγει ένας νέος κύκλος εκλογικών αναμετρήσεων;
Θα έχουμε νέες κοινοβουλευτικές εκλογές, καθώς το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο ακύρωσε το Κοινοβούλιο, δημοτικές εκλογές και φυσικά μετά την ψήφιση του Συντάγματος θα έχουμε νέες προεδρικές εκλογές, εκτός αν υπάρξει συμφωνία μεταξύ του Στρατιωτικού Συμβουλίου και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας να εντάξουν άρθρο στο Σύνταγμα που θα δώσει τη δυνατότητα στον Μόρσι να συνεχίσει για μια κοινοβουλευτική περίοδο, δηλαδή για τέσσερα χρόνια. Εμείς από τις πρώτες μέρες της επανάστασης βάλαμε το σύνθημα «Πρώτα το σύνταγμα» και η Μουσουλμανική Αδελφότητα ήταν εναντίον μας. Ήθελαν να ξεκινήσουν με την εκλογή του Κοινοβουλίου. Τώρα έχουν ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία κυβέρνησης μετά την ψήφιση του Συντάγματος με τους Σαλαφίτες, αλλά και κάποιους κοσμικούς και φιλελεύθερους και πιθανά θέλουν ο Μπαραντέι να είναι ο πρωθυπουργός. Το δικό μας κόμμα δεν θα συμμετέχει σε μια τέτοια κυβέρνηση γιατί είμαστε κατά των σχεδίων τους. Οπότε συνεχίζουμε τον αγώνα μας για να δημιουργήσουμε ένα νέο μέτωπο, και διαφοροποιούμε αυτό το μέτωπο από προσωρινά μέτωπα που μπορεί να είναι χρήσιμα σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως ενάντια σε έναν πολύ επικίνδυνο νόμο ή μια επίθεση.
Ποιο είναι το Μέτωπο που προωθεί η Σοσιαλιστική Συμμαχία;
Πολλά μέτωπα δημιουργήθηκαν στην πολιτική ιστορία της Αιγύπτου ως τηλεοπτικά σόου, για μερικούς μήνες και εξαφανίστηκαν. Θέλουμε ένα μέτωπο με εκείνους που είναι πεισμένοι για την ανάγκη συνέχισης των επαναστατικών καθηκόντων, ώστε να είμαστε έτοιμοι για τις αλλεπάλληλες εκλογικές μάχες που έρχονται. Το βασικό θέμα για εμάς στη συγκρότηση του μετώπου είναι η οργάνωση του λαού, της εργατικής τάξης, των αγροτών, γεμίζοντας το κενό που δημιούργησε η κατάρρευση του παλαιού καθεστώτος και όχι απλώς να συγκεντρώσουμε διάφορα κόμματα. Το ζήτημα είναι τι θα κάνει αυτή η συμμαχία, διακηρύξεις και σόου στην τηλεόραση ή θα πάει στον κόσμο να τον βοηθήσει να αγωνιστεί για τα ζητήματα που τον απασχολούν.
Ποια είναι τα κρίσιμα ζητήματα στη σύνταξη του Συντάγματος της Αιγύπτου;
Για το Σύνταγμα έχουμε ξεκινήσει μια καμπάνια την οποία ονομάσαμε «Ο λαός γράφει το Σύνταγμα». Η Μουσουλμανική Αδελφότητα προσπαθεί επίμονα να έχει την πλειοψηφία στη Συνταγματική Επιτροπή και διαφωνεί με το Στρατιωτικό Συμβούλιο για τις εξουσίες του προέδρου. Oι Σαλαφίτες κυρίως θέλουν να αλλάξουν το άρθρο 2 του Συντάγματος το οποίο αναφέρει «Οι Αρχές της Σαρία (ισλαμικός νόμος) είναι η πηγή των Νόμων», διαγράφοντας τη λέξη Αρχές και έτσι να ανοίξουν το δρόμο για την αλλαγή πολλών διατάξεων προς το ισλαμικότερο και να αλλάξουν το ρόλο του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου, ώστε να γνωμοδοτεί αν οι νόμοι είναι συμβατοί με τη Σαρία και όχι με το Σύνταγμα. Βάζουν επίσης πολλά άλλα θέματα που αφορούν τη δημοσιογραφία και την ανεξαρτησία των ΜΚΟ. Εμείς πιστεύουμε ότι το Σύνταγμα δεν είναι θέμα μιας στενής ελίτ και θέλουμε οι άνθρωποι να το συζητήσουν.
Τι ακριβώς είναι η καμπάνια «Ο λαός γράφει το Σύνταγμα» ;
Η στενή ελίτ μπορεί να φτιάξει ένα Σύνταγμα που να φαίνεται νόμιμο. Αλλά πώς είναι δυνατό το Κοινοβούλιο της επανάστασης όταν συζητάει το Σύνταγμα να μην ανοίγει τις πόρτες του για συνεδρίες ακρόασης, μια μέρα για τους αγρότες, άλλη μέρα για τους εργάτες, τους δημοσιογράφους, τους δικαστές; Και κυρίως πως είναι δυνατόν ο κόσμος να μη συζητήσει αυτά τα θέματα στα συνδικάτα, τα πανεπιστήμια, τα σχολεία; Οι εργάτες θα μιλήσουν για τα θέματα που αφορούν τους μισθούς, τις συνθήκες εργασίας, τις ιδιωτικοποιήσεις. Όλα αυτά μπορεί να μην ενσωματωθούν ακριβώς στο Σύνταγμα αλλά δίνουν κάποιες αρχές. Οι ψαράδες μπορούν να μιλήσουν για τη δραματική τους κατάσταση καθώς οι ιδιοκτήτες γης κατέλαβαν εκτάσεις γης και ελέγχουν τις λίμνες. Οπότε, πιθανόν το συμπέρασμα θα είναι ότι η προστασία των φυσικών πόρων είναι ευθύνη του κράτους. Προφανώς θα προκύψει η ανάγκη για επέκταση της ασφάλειας υγείας ώστε να καλύπτονται όλοι, γιατί στην Αίγυπτο αυτή τη στιγμή μόνο ο μισός πληθυσμός έχει κοινωνική ασφάλιση, ενώ κάποιοι αποκλείονται εντελώς – όπως οι οικιακοί βοηθοί, οι φτωχοί αγρότες και άλλοι. Θα μάθουμε και πολλά άλλα πράγματα αν δοθεί η ευκαιρία στους ανθρώπους να μιλήσουν και να ακουστούν όσα υποφέρουν. Έχουμε πάει σε πολλές περιφέρειες της Αιγύπτου και οι άνθρωποι θέλουν να μιλήσουν, μερικές φορές λένε με λεπτομέρειες κάποια πράγματα και αυτό μπορεί να αλλάξει κάποιο άρθρο ή αρχές που θα συμπεριληφθούν στο Σύνταγμα. Αυτή είναι η μάχη. Η πρωτοβουλία αυτή είναι σημαντική επίσης γιατί οι φιλελεύθεροι προσπαθούν να φέρουν τη συζήτηση για το Σύνταγμα μόνο στην πολιτική αρένα: η θητεία του πρόεδρου, το Κοινοβούλιο κ.λπ. αλλά δεν επεκτείνονται στα κοινωνικο-οικονομικά δικαιώματα. Αδιαφορούν για το γεγονός ότι το Σύνταγμα οργανώνει τη ζωή των ανθρώπων και το βασικότερο δικαίωμα είναι το δικαίωμα να μπορούν να ζήσουν και το δικαίωμα στην εκπαίδευση και τη δουλειά. Αυτό όμως είναι προφανές για το λαό. Μπορείς να συναντήσεις ανθρώπους στα χωριά που αν μιλήσεις μαζί τους για τη δημοκρατία και το Κοινοβούλιο δεν ενδιαφέρονται πολύ, αλλά αν μιλήσεις μαζί τους για την αγροτική μεταρρύθμιση δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον. Όλα αυτά συνδέονται με το καθήκον της οικοδόμησης του επαναστατικού μετώπου, αυτού του μετώπου που θα είναι συνειδητοποιημένο για τα δικαιώματά του, θα παλεύει να βάλει τα δικαιώματά του στο Σύνταγμα και θα τα υπερασπιστεί αν οποιαδήποτε δύναμη προσπαθήσει να τα καταπατήσει.
Δηλαδή οι οικονομικές πολιτικές δεν αποκόπτονται από το θέμα της δημοκρατίας;
Ναι, η εγγύηση για τη δημοκρατία είναι ότι ο λαός θα οικοδομήσει τη δημοκρατία και θα την υπερασπιστεί. Αυτό δεν γίνεται απλά θαυμάζοντας και παινεύοντας τη δημοκρατία, αλλά με τον αγώνα για τους μισθούς και την κοινωνική ασφάλιση. Παράλληλα, όταν ο λαός οργανώνεται ανεξάρτητα, θα μπορεί για παράδειγμα να υποστηρίξει αυτούς που είναι σε απεργία. Σκεφτείτε το εξής: Αν και ο ίδιος ο δικτάτορας Μουμπάρακ αντιπροσώπευε τα συμφέροντά των πλουσίων, εκείνοι φρόντιζαν να αντιπροσωπεύονται και από μόνοι τους μέσω της δύναμης του χρήματος. Βρίσκονταν στο Κοινοβούλιο, στο Προεδρικό Μέγαρο, στις εφημερίδες στο Χρηματιστήριο, στα δορυφορικά κανάλια. Άρα ο υπόλοιπος κόσμος έκανε την επανάσταση και θα τη συνεχίσει. Απλώς δεν μπορείς να συνεχίσεις την επανάσταση μόνο με συνθήματα για δημοκρατία.
Το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα βρίσκονται στην Αίγυπτο μετά από πολλά χρόνια επιβολής νεοφιλελεύθερων οικονομικών πολιτικών που δημιούργησαν καταστροφικές οικονομικές συνθήκες. Πώς τους αντιπαλεύετε;
Πρώτα απ όλα συμφωνούμε πάρα πολύ με τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για οικονομική ανασυγκρότηση. Δεν μπορείς να αγωνίζεσαι και να λες στους ανθρώπους περίμενε μέχρι να πάρω την εξουσία και μετά θα κοιτάξω τη φτώχεια σου. Μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα για την ανασυγκρότηση της οικονομίας. Δεν μπορεί να γίνει ολοκληρωμένα πριν από την εξουσία φυσικά, αλλά μπορούν να γίνουν βήματα. Αυτά τα βήματα είναι απαραίτητα για την οικοδόμηση των επαναστατικών δυνάμεων από τη μια και για να πιεστεί η κυβέρνηση να κάνει υποχωρήσεις από την άλλη, κάτι που είναι εφικτό. Ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις, για παράδειγμα, είχαμε πολλές μάχες στην Αίγυπτο και κάποιες από αυτές απέτρεψαν ιδιωτικοποιήσεις. Ξέρετε, η USAID έχει τη σημαντικότερη παρουσία στην Αίγυπτο, αλλά και το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν μόνιμη παρουσία στην Αίγυπτο για να παρακολουθούν το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, ειδικά για τις ιδιωτικοποιήσεις στην Υγεία. Είμαστε απολύτως ενάντια σε αυτές τις πολιτικές που οδηγούν το λαό στη μιζέρια, σε ολόκληρο τον κόσμο, και ήταν μια από τις αιτίες της επανάστασης. Επίσης, το κράτος υποστηρίζει το χτίσιμο ξενοδοχείων 5 αστέρων με τα δικά μας χρήματα στις ακτές και χτίζει 4 χιλιόμετρα δρόμο για να μπορεί ένας επιχειρηματίας να πηγαίνει από το σπίτι στη μαρίνα, ενώ με τα ίδια χρήματα θα μπορούσαν να φτιάξουν όλους τους δρόμους των φτωχογειτονιών. Μπορείς να παρέμβεις σε αυτές τις πολιτικές και τα θέματα προϋπολογισμού. Για παράδειγμα, στην Αίγυπτο τα εργοστάσια του Ahmad Ezz όπως και άλλα παίρνουν ενέργεια σε πολύ χαμηλές τιμές και πωλούν το προϊόν στην Αίγυπτο σε διεθνείς τιμές. Δεν χρειάζεται αυτή η υποστήριξη που αυξάνει μόνο τα κέρδη, το ποσό που τους χαρίζεται μπορεί να διατεθεί για την υγεία, την εκπαίδευση κ.λπ. Ένα άλλο θέμα είναι πως θα φτιαχτεί ένα προοδευτικό μοντέλο που θα ενδυναμώνει το λαό σε ένα άλλο κοινωνικο-οικονομικό σύστημα, όπως π.χ. με το στήσιμο των συνεταιρισμών. Είναι απαραίτητο να διερευνήσουμε και άλλες εναλλακτικές, καθώς ο αιγυπτιακός λαός ζει στο 67 % του εδάφους της Αιγύπτου γύρω από τον Νείλο. Οπότε μπορούμε να πιέσουμε για ένα μοντέλο ανάπτυξης με το οποίο θα χρησιμοποιούμε κάποιο από αυτόν το χώρο για παραγωγικές δραστηριότητες. Πολλά άλλα παραδείγματα δεν έχουν διερευνηθεί, αν και έχουμε στο μυαλό μας κάποια προγράμματα, για παράδειγμα για το Σινά. Οπότε μπορούμε να αρχίσουμε να δουλεύουμε σε αυτό τον τομέα αλλά χρειάζονται εναλλακτικές, μελέτες και πίεση από το λαό. Ο σοσιαλισμός δεν θα αναδυθεί ως η θεά Μινέρβα από τη θάλασσα. Χρειάζονται συσσωρευμένες μάχες για την ανοικοδόμηση του κράτους όχι μόνο οικονομικά αλλά και στη διοίκηση, για τον εκδημοκρατισμό του κράτους, σε πολλές συνεχόμενες μάχες. Έτσι δημιουργείται η δύναμη που μπορεί να είναι νικηφόρα. Αλλιώς έχει κανείς μόνο χαρτιά και σχέδια αλλά δεν θα μπορεί να επιτύχει. Αν δεν κερδίσεις τις μικρές μάχες δεν μπορείς να κερδίσεις τη μεγάλη μάχη. Δεν είναι ενάντια στο μαρξισμό να πιέζεις την άρχουσα τάξη να κάνει υποχωρήσεις και αυτό εξαρτάται από τη δύναμη του λαού. Αν είσαι αρκετά δυνατός θα είναι εφικτές αυτές οι υποχωρήσεις.
Το Στρατιωτικό Συμβούλιο είναι τόσο ισχυρό και έχει τον έλεγχο ή η δυνατότητά του να ελέγχει τις πολιτικές εξελίξεις στην Αίγυπτο έχει υπερτονιστεί;
Το Στρατιωτικό Συμβούλιο τώρα ενδιαφέρεται για την «ασφαλή αποχώρηση», με εγγυήσεις ότι δεν θα δικαστούν για αυτά που έκαναν και νομίζω πήραν ήδη αυτή τη διαβεβαίωση από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Επίσης, συμφώνησαν ότι θα διατηρηθεί ο ξεχωριστός προϋπολογισμός του Στρατιωτικού Συμβουλίου και για τα επιχειρηματικά προγράμματά τους δεν θα λογοδοτούν παρά μόνο στο συμβούλιο εθνικής ασφάλειας. Οπότε φαίνεται ότι έχουν πάρει τα προνόμια που αναζητούσαν. Επίσης, δεν θα είναι τόσο εύκολο να συνεχίσουν να καταπιέζουν το λαό. Παράλληλα υπάρχουν προβλήματα σε όλα τα εξωτερικά σύνορα, με το Ισραήλ, τη Λιβύη και το Σουδάν. Οπότε νομίζω τώρα βασίζονται στους Αδελφούς Μουσουλμάνους για να ηρεμήσουν την κατάσταση, κάτω από τη μεταμφίεση της επιτυχίας της επανάστασης με τον νέο πρόεδρο στο Προεδρικό Μέγαρο. Τελικά το Στρατιωτικό Συμβούλιο δεν είναι τόσο δυνατό γιατί υπάρχουν τρεις δυνάμεις και κάθε μια βάζει όρια στην άλλη, οι επαναστατικές δυνάμεις οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και το Στρατιωτικό Συμβούλιο. Το πρόβλημα είναι ότι τα δύο τελευταία μαζί βάζουν όρια στις επαναστατικές δυνάμεις. Το στοίχημα είναι αν η επανάσταση θα πάει από τις πλατείες σε όλους τους χώρους.
Τι στάση πιστεύετε πως θα κρατήσει το Ισραήλ απέναντι στους Αδελφούς Μουσουλμάνους;
Το Ισραήλ ανησυχεί πάντα για οτιδήποτε συμβαίνει στην Αίγυπτο αλλά σίγουρα είχε εγγυήσεις, μέσω των Αμερικανών ή απευθείας, ότι οι Α.Μ. θα τηρήσουν τις συμφωνίες με το Ισραήλ. Ο νέος αιγύπτιος πρόεδρος στο πρώτο διάγγελμά του είπε ότι η Αίγυπτος θα σεβαστεί όλες τις συμφωνίες και είναι μια δύναμη ειρήνης. Μεγάλο μέρος της ομιλίας αφιερώθηκε σε αυτό το ζήτημα το οποίο βεβαίως απευθυνόταν στο Ισραήλ. Άλλωστε, δεν υπάρχει ζήτημα πολέμου παρά μόνο με το Ισραήλ. Πιστεύω ότι το Ισραήλ θα δοκιμάσει ένα σχέδιο προσδιορισμένο από το συμφέρον του και τον επεκτατισμό του. Θα πει: Θέλετε παλαιστινιακό κράτος με εδαφική ενότητα και όχι διαμελισμό; Το ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος θα εκτείνεται από τη Λωρίδα της Γάζας στο Αλ Άρις της Αιγύπτου. Σε αντάλλαγμα η Αίγυπτος θα πάρει ένα άνοιγμα προς την Ιορδανία. Η Δυτική Όχθη και η Ανατολική Ιερουσαλήμ θα έχουν ένα είδος αυτονομίας υπό ισραηλινή κατοχή.
Πιστεύετε ότι θα προωθήσουν αυτό το σχέδιο;
Αυτό είναι ένα από τα σενάρια τα οποία έχουν συζητηθεί στα ισραηλινά συνέδρια και νομίζω ότι θα δοκιμάσουν να το θέσουν στους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Θα προσπαθήσει το Ισραήλ να προσεγγίσει τη σκέψη των Αδελφών Μουσουλμάνων και να προωθήσει το σχέδιο ως ένα κράτος που θα προσφέρει στρατηγικό βάθος και ενότητα των Μουσουλμανικών εδαφών. Δεν λέω ότι οι Αδελφοί θα το δεχτούν, ούτε ότι είναι το μόνο πιθανό σενάριο. Ταυτόχρονα το Ισραήλ θα χρησιμοποιήσει τους Αδελφούς για να κατευνάσει τη Χαμάς. Να κάνει τους Αδελφούς υπεύθυνους για τις κινήσεις της Χαμάς και να την απομακρύνει από τη Συρία και το Ιράν.
«Είμαστε όλοι Έλληνες»
Κλείνοντας θα ήθελα να σας ρωτήσω για την εμπειρία σας αυτές τις λίγες μέρες στην Ελλάδα και ποια είναι η γνώμη σας για το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο αγώνας του ελληνικού λαού είναι έμπνευση για το λαό μας και για όλους τους λαούς, γιατί συγκρούεται απευθείας με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που είναι καταστροφικές για όλους. Αυτή η επιστροφή της δύναμης στις μάζες είναι μια ιστορική αλλαγή που θέλουμε να διατηρήσουμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει βουλευτές στο Κοινοβούλιο, όπως και εμείς, αλλά η πραγματική εγγύηση για μια άλλη πορεία είναι ότι οι δυνάμεις της αντίδρασης δεν θα καταστείλουν αυτό τον αγώνα. Ήξερα λίγα πράγματα μέχρι τώρα για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κατάλαβα εδώ ότι η ενότητα διαφορετικών κομμάτων και οργανώσεων είναι πολύ σημαντικός παράγοντας και δίνει περισσότερη δύναμη για έναν κοινό στόχο, χτίζοντας ένα νέο μοντέλο επαναστατικού μετώπου για την εκπλήρωση των καθηκόντων. Κατάφερε να έχει 71 βουλευτές, βοηθάει τον κόσμο να οργανωθεί μετά τη δημοκρατία των πλατειών. Όπως πολλοί Ευρωπαίοι, θέλω να πω και εγώ «είμαστε όλοι Έλληνες» γιατί όταν ο αγώνας σε μια χώρα έχει κάποια πρόοδο, αυτό είναι νίκη και για τους αγώνες των άλλων λαών.
