Και τώρα που φτάσαμε εδώ, τι γίνεται; Το πλήρωμα στασίασε λίγο πριν το σκάφος προσκρούσει στις ξέρες τις αιχμηρές. Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που ναυαγούμε. Παλέψαμε κι άλλες φορές με θάλασσες αγριεμένες. Μα κάθε φορά το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνονταν. Μόλις κάποιες σωσίβιες λέμβοι ανάσα ζωής μας πρόσφεραν, πάντα αρχίζαμε, όπως ακριβώς κάνουμε τώρα, ν’ απολογούμεθα μπροστά στο εδώλιο της Ιστορίας: Εμείς σε τίποτα δεν φταίξαμε. Οι χάρτες, μας παρείχαν λανθασμένες συντεταγμένες. Τ’ αστέρια, μας έδιναν στίγματα ψεύτικα. Τα μετεωρολογικά δελτία ολιγώρησαν. Της καταιγίδας τον ερχομό έγκαιρα δεν πρόγνωσαν. Τα τηλεσκόπια κατεστραμμένα. Το ναυάγιο αναπόφευκτο!
Κανείς, όμως, δεν έστερξε τις κρίσιμες ώρες της θαλασσοταραχής, στη γέφυρα ν’ ανεβεί κι εκεί, στων χαρτών το γραφείο, μπροστά στον καπετάνιο, στον υποπλοίαρχο, στον ανθυποπλοίαρχο, μιαν άλλη πορεία να προτείνει κι ευθύς στο χάρτη να τη χαράξει, ακολουθώντας όλους τους κανόνες της ναυσιπλοΐας. Εύκολη είναι η κριτική. Λέξεις άηχες αρθρώνονται από στόματα κουρασμένα. Συνθήματα ξεφτισμένα από άλογη χρήση. Ολίγιστοι ηγετίσκοι, στομφώδεις, εξαπολύουν μύδρους εναντίον των χθεσινών συντρόφων τους. Κι όλα αυτά γίνονται -έτσι πομπωδώς μας διαβεβαιώνουν- για το καλό του λαού. Ο λαός πάνω απ’ όλα.
Τελικά, μήπως είμαστε ανώριμοι; Ανίκανοι τη διαδικασία της σκέψης σε λειτουργία να θέσουμε; Εύκολα δραπετεύουν από το φράγμα των οδόντων μας ανοίκειες λέξεις: Προδότης, πράκτορας, συμβιβασμένος. Όμως σκέψη καμιά, προϊόν της δικής μας νόησης, δεν παράγουμε. Και τώρα, σύντροφοι, τι κάνουμε; Η κάθε πολιτική ενέργεια κρίνεται πάντα εκ του αποτελέσματος. Άραγε, αυτή εδώ η διάσπαση ποιες πολιτικές δυνάμεις εξυπηρετεί; Φίλε μου, ν’ απαντήσεις μη βιαστείς. Σκέψου μόνο, αν το εγχείρημα αυτό αποτύχει, ποια θα ‘ναι η διάδοχος κατάσταση;
Θ’ αποσυρθούμε πάλι στη μοναχική μας γωνιά και θα γράφουμε τραγούδια μελαγχολικά για της ήττας τη γοητεία. Ή θα βγάζουμε κραυγές απόγνωσης προς τον ουρανό κι ύστερα δακρύβρεκτοι θ ‘αναρωτιόμαστε: Γι’ αυτούς εδώ τους άθλιους ηγετίσκους ξοδέψαμε τόσα χρόνια αναμονής και ονείρων;
Έγινε ένα εγχείρημα, μοναδικό στην Ευρώπη, της άκρατης συντήρησης. Η Αριστερά, στην ολότητά της, μπήκε στη μάχη ανυπόμονη, ανέτοιμη. Τα λόγια δεν ωφελούν. Η δράση μόνο φέρνει αποτέλεσμα. Οι παγίδες, περίτεχνα γύρω μας στημένες. Η όψιμη επαναστατικότητα, η λανθασμένη αντίληψη για τις δυνατότητες του αντιπάλου, η αγωνία για επιβράβευση τόσων ασήμαντων «εγώ!». Πάντα μας διέφευγε το γεγονός πως αν αγγίξουμε, αν ενοχλήσουμε τους καπιταλιστικούς μηχανισμούς, τότε η αντίδραση άμεση θα ‘ναι. Οι άτεγκτοι Ευρωπαίοι, αμείλικτοι, θα προσπαθήσουν παραδειγματικά να μας τιμωρήσουν. Υπάρχει όμως κι άλλη μια στράτα. Αυτή που οδηγεί στο λιμάνι. Εκεί, στο μουράγιο, το τρικάταρτο φουνταρισμένο, αδημονεί. Ο καπετάνιος καλείται να επιλέξει ανάμεσα σε δυο ρότες την πιο σωστή.
Η μια, είναι οι Καβαφικές Θερμοπύλες. Εκεί, ακόμη και το αναπόφευκτο της αποτυχίας δεν διαβρώνει διόλου την πίστη στο δίκαιο και την ορθότητα του αγώνα.
Η άλλη, είναι η πορεία του επίσης Καβαφικού ήρωα, του Αντώνιου. Όπως ακριβώς ο ηθοποιός, όταν τα χειροκροτήματα καταλαγιάσουν κι η αυλαία πέσει, τότε αυτός θ’ αποσυρθεί στου καμαρινιού τη μοναξιά, το μαγικό κοστούμι του θεάτρου να καταχωνιάσει και γρήγορα, άγνωστος θα χαθεί μέσα στης νύχτας την ανωνυμία, αποχαιρετώντας την Αλεξάνδρεια που έχασε.
Σύντροφοι, εάν αυτό το εγχείρημα αποτύχει, τ’ αποτελέσματα θα ‘ναι οδυνηρά. Η πτώση ηχηρή. Η Ιστορία δεν είναι η οποιαδήποτε γυναίκα. Ευκαιρία, μόνο μια φορά δίνει.
Μάρκος Δεληγιάννης
