Πριν από πέντε χρόνια, στις 11 Γενάρη, ανακοινώνεται ο θάνατος του David Bowie. Μόλις τρεις ημέρες πριν –ανήμερα τα 69ων γενεθλίων του– είχε κυκλοφορήσει τον τελευταίο του δίσκο «Blackstar». Σύμφωνα με τον σχεδόν μόνιμο παραγωγό του, Tony Visconti, ο συγκεκριμένος δίσκος ήταν το «αποχαιρετιστήριο δώρο» του David Bowie, τον οποίο ξεκίνησε να ηχογραφεί αφού είχε διαγνωστεί με καρκίνο. Το «Blackstar» χαρακτηρίστηκε από πολλούς ένας δύσκολος στην ακρόαση δίσκος. Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί μια εξαιρετικά σύγχρονη δουλειά με τις ρίζες στη δεκαετία του ‘90 να παραμένουν εμφανείς. Έντονες, απλές μελωδίες, άλλοτε πιο φωτεινές άλλοτε «κακόφωνες», όπως χαρακτηρίζονται τα τελευταία χρόνια οι αντιεμπορικές, δένουν ηλεκτρονικούς ήχους ή φυσικά όργανα με ιδιαίτερα ρυθμικά μέρη. Μια ακροβασία ανάμεσα σε art rock, experimental, jazz… Βασικά, άλλη μια φορά που ο Bowie παρουσίασε ένα μουσικό έργο τέχνης, στην εποχή του ή πιθανά ακόμη και πιο μπροστά από αυτή.
Δυστυχώς, το 2016 δεν ήταν λίγοι οι καλλιτέχνες που ακολούθησαν τον David Bowie*. Μόνο μέσα σε μήνες χάθηκαν ο κιθαρίστας, τραγουδιστής και ιδρυτικό μέλος των Eagles, Glenn Frey, ο ιθύνων νους των Jefferson Airplane, Paul Kantner, το «πέμπτο σκαθάρι» George Martin. Ο Keith Emerson, από τους επιδραστικότερους κιμπορντίστες και συνθέτες της progressive rock και της jazz, αυτοκτονεί τον Μάρτιο έχοντας ηττηθεί από την κατάθλιψη στην οποία οδηγήθηκε μετά από νευρολογική πάθηση στα χέρια. Τον συνοδοιπόρο του στους ELP (Emerson, Lake & Palmer) θα ακολουθήσει μετά από λίγους μήνες ο ντράμερ Greg Lake. Μέχρι το τέλος του χρόνου –μεταξύ πολλών– έχουν φύγει από τη ζωή ο «λογοτέχνης της rock» Leonard Cohen, ο πιο περιζήτητος session-ας, Leon Russell, και ανήμερα τα Χριστούγεννα (πόσο ειρωνικό;) ο George Michael.
***
«Γυρίζοντας τον γαλαξία με το ωτοστόπ»
Το τέλος του πλανήτη έχει φτάσει. Δεν πρόλαβε να έρθει ως αποτέλεσμα της περιβαλλοντικής καταστροφής, ούτε ήταν από πυρηνικό ατύχημα ή πόλεμο. Η Γη πρέπει να βγει από το γαλαξιακό χάρτη, καθώς ένας διαγαλαξιακός αυτοκινητόδρομος πρέπει να περάσει από το σημείο στο οποίο βρίσκεται.
Η ανθρώπινη κοινωνία δεν έχει καταλάβει πόσο κοντά στο τέλος βρίσκεται. Τα μηνύματα υπάρχουν, αλλά ο άνθρωπος απόλυτα πεπεισμένος πως ελέγχει τα πάντα –ως ανώτερο ον– δεν τα βλέπει. Τα δελφίνια, τα οποία είναι πιο έξυπνα από αυτόν, προσπαθούν να τον προειδοποιήσουν εκπέμποντας διαρκώς σήματα κινδύνου. Αντ’ αυτού ο άνθρωπος, παρερμηνεύει τα σήματα. Πιστεύει πως τα «λιγότερο έξυπνα» δελφίνια απλά διασκεδάζουν παίζοντας με τις μπάλες σε μια πισίνα ή κάνοντας τούμπες στον αέρα πριν ξαναμπούν στο νερό. Εν τέλει, ίπτανται προς το διάστημα τραγουδώντας «Αντίο, Και ευχαριστώ για τα ψάρια». Με αυτό τον ιδιαίτερα ειρωνικό και σουρεαλιστικό τρόπο ανοίγει η ταινία «Γυρίστε τον Γαλαξία με Ωτοστόπ (The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy)» Που βασίστηκε στα βιβλία και τη ραδιοφωνική και τηλεοπτική σειρά του Douglas Adams.
***
«Αντίο κι Ευχαριστώ για τα Ψάρια» 2
Πίσω στο 1996, ο Billy Howerdel, ήταν τεχνικός στην ομάδα περιοδείας και ηχογραφήσεων των Tool και υπεύθυνος για τις κιθάρες του συγκροτήματος την περίοδο του Ænima. Η συνεργασία προέκυψε από τη γνωριμία του με τον τραγουδιστή των Tool, Maynard James Keenan. Σε αυτή τη φάση ο MJ Keenan, έχει ακούσει κάποιες μουσικές του Howerdel και του προτείνει να συνεργαστούν. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας ήταν οι A Perfect Circle.
Τον Απρίλιο του 2018 και μετά από χρόνια αποχής από τη δισκογραφία οι A Perfect Circle κυκλοφορούν τον δίσκο «Eat The Elephant», αλλά λίγες μέρες πριν έχει κυκλοφορήσει και το τέταρτο single του δίσκου με τίτλο «So Long, And Thanks for All the Fish».
Στο σύνολό του ο δίσκος είναι αρκετά αντισυμβατικός. Μοιάζει να πιάνει το νήμα από τον προηγούμενο, που απέχει 15 χρόνια, αλλά ταυτόχρονα είναι πολύ φρέσκος. Οι μελωδίες και οι συνθέσεις του Howerdel δένουν εξαιρετικά με τη φωνή και τους οξυδερκείς και κοινωνικούς στίχους του Keenan. Η περίπτωση όμως του «So Long, And Thanks for All the Fish» μοιάζει ιδιαίτερη από πολλές απόψεις. Είναι άμεσο μουσικά και συμβολικό στιχουργικά και η σύνδεση αυτών των στοιχείων, τα έγχορδα που ενορχήστρωσε ο παραγωγός Dave Sardy.
Με τους στίχους αυτούς, ο Keenan διαχωρίζει τη θέση από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα και μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Κατακεραυνώνει αλλά με έναν έντονα γλαφυρό και ειρωνικό τρόπο μια κοινωνία που είναι βυθισμένη στον καταναλωτισμό, ιεραρχεί την εικόνα, χάνει τις πραγματικές κοινωνικές σχέσεις, ανέχεται τη διαφθορά στην πολιτική και εν τέλει μπορεί απλά να αφήσει τον κόσμο να καταστραφεί μέσα σε ένα «πυρηνικό μανιτάρι με κονφετί», το οποίο «λιώνει τις καρδιές των ανθρώπων».
Και όλα αυτά στο μόνιμο πλαίσιο του «ο χρόνος είναι χρήμα» αλλά και το «χρήμα είναι χρόνος».
Ακριβώς, επειδή ο κόσμος καταστρέφεται αλλά δεν το αντιλαμβάνεται κανείς, αντιθέτως το διασκεδάζει και δεν προβληματίζεται, ο Keenan είδε τους καλλιτέχνες που αναχώρησαν το 2016, ως τα αντίστοιχα δελφίνια. Τα πλάσματα που είναι ανώτερα και εξυπνότερα των ανθρώπων και σηματοδοτούν το τέλος του κόσμου. Με αυτό τον τρόπο αποχαιρετά τον Willy Whuanka (Alan Rickman), τον Major Tom (David Bowie), τον Mohamed Ali, την Πριγκίπισσα Leia (Carrie Fisher) και τον Prince.
Now Willy Wonka, Major Tom, Ali and Leia have moved on / Signal the final curtain call, In all it’s atomic pageantry
Το συγκεκριμένο τραγούδι μοιάζει εμπνευσμένο από το εξίσου σαρκαστικό «It’s the End of the World as We Know It (And I Feel Fine)» των R.E.M. Ο ίδιος ο Keenan δήλωσε πως σε αυτούς τους στίχους αναδείχθηκε η σαρκαστική του φύση λόγω της ιταλικής και ιρλανδικής του καταγωγής. Σε κάθε περίπτωση η «έξοδος» όπως τη χαρακτήρισε, τόσο πολλών και σημαντικών ανθρώπων είναι κάτι που του θύμισε πως ο καιρός περνάει και πρέπει να δώσουμε προσοχή και σημασία ώστε να μην αφήνεται ο χρόνος να περνάει άσκοπα, πόσο δε μάλλον καταστροφικά.
Εκείνη τη χρονιά υπήρξαν όντως πολλές απώλειες καλλιτεχνικά. Το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτό το κενό θα μπορέσει να καλυφθεί από τους υπάρχοντες καλλιτέχνες και τους νέους που θα βγουν. Ερώτημα που δεν μπορεί πολύ εύκολα να απαντηθεί. Εκτός και αν ρωτήσουμε τη «βαθιά σκέψη» του Dougas Adams. Οπότε η απάντηση είναι… 42!
Καλή χρονιά!
* Για τους λάτρεις του σκληρού ήχου το 2016 άρχισε νωρίτερα, και συγκεκριμένα στις 28 Δεκέμβρη, με τον θάνατο του Lemmy Kilmster των Motorhead.
