Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Θα έχετε βέβαια δει κάποια στιγμή, ή θα έχετε ακούσει, το προωθητικό σποτ του Υπουργείου «Περιβάλλοντος» που μας καλεί σε μια «Συμφωνία για την ενέργεια», (1) ζητώντας να συνεργαστούμε για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Κάποιος φίλος έλεγε ότι του θυμίζει τη σκηνή όπου ο αλησμόνητος Βασίλης Λογοθετίδης, στην ταινία «Ένα βότσαλο στη λίμνη», ζητούσε οικονομία στο ρεύμα λέγοντας ότι γι’ αυτό τους έχουμε τους διακόπτες δίπλα στην πόρτα, για να κλείνουμε το φως όταν βγαίνουμε από το δωμάτιο και να το ανοίγουμε όταν μπαίνουμε (2). Μόνο που αυτά συνέβαιναν το 1952, δηλαδή δύο χρόνια μετά από την ίδρυση της ΔΕΗ, όταν το ηλεκτρικό ρεύμα ήταν είδος σε ανεπάρκεια και το όραμα του εξηλεκτρισμού της χώρας ήταν ζητούμενο.
Σήμερα στην Ελλάδα είναι εγκατεστημένα έργα παραγωγής όλων των μορφών ενέργειας ισχύος 21,6 GW και από το υπό αναθεώρηση Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) προβλέπεται να αυξηθούν μέχρι το 2030 σε 36,1 GW. Από αυτά, τα εγκατεστημένα έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας είναι ισχύος 10 GW και τα προγραμματιζόμενα από το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα έως το 2030, είναι 25 GW. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Διαχειριστή του Συστήματος (ΑΔΜΗΕ) «Η υπόθεση θέλει ιδιαίτερη προσοχή γιατί όταν φύγουμε πάνω από τα 25 γιγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ, τότε τα επίπεδα περιορισμών που θα πρέπει να τεθούν στην έγχυση ενέργειας από τις ΑΠΕ θα είναι τόσο υψηλά ώστε δεν θα είναι διαχειρίσιμα από πλευράς επενδυτών» (3). Και ποντάρει στους περιορισμούς έγχυσης στην απορρόφηση της παραγωγής των ΑΠΕ αλλά και των σταθμών αποθήκευσης, δηλαδή στις περικοπές ενέργειας που θα μπορούν να επιβάλλονται σύμφωνα με νόμο που έχει ψηφιστεί από τη Βουλή, αλλά και που γίνονται ήδη σε περιπτώσεις που είναι αναγκαίο να γίνουν για να μην μπει σε κίνδυνο η ευστάθεια του συστήματος. Τα προβλήματα αυτά βέβαια, θα λυθούν με νέες επιδοτήσεις!
Αν αναλογιστούμε ότι η μέγιστη ζήτηση τον μήνα Φεβρουάριο ανερχόταν σε 8,6 GW και η ελάχιστη σε 3,7 GW (4) αντιλαμβανόμαστε ότι τα σχεδιαζόμενα έργα δεν έχουν καμία σχέση με τις ανάγκες της κοινωνίας, αλλά σχετίζονται με τη μετατροπή της χώρας σε ενεργειακό κόμβο. Η πολιτική αυτή προτεραιότητα φτωχαίνει του πολίτες δεσμεύοντας γη, καταστρέφοντας φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, στερεί την κοινωνία από χρηματοδοτικούς πόρους που θα μπορούσαν να κατευθυνθούν σε άλλους παραγωγικούς τομείς και σε κοινωνική πολιτική και επιτείνει την κάθε λογής κρίση χειροτερεύοντας δραματικά το βιοτικό επίπεδο.
Συμφωνία για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προωθεί «προσωρινή συμφωνία» με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας σε όλα τα κράτη μέλη σε ποσοστό 11,7% έως το 2030. Ο στόχος μείωσης τίθεται με σημείο αναφοράς τις προβολές του 2020 για την κατανάλωση ενέργειας στο τέλος της 10ετίας, ενώ κινείται πάνω από το 9% που ήταν η αρχική πρόταση της Κομισιόν το 2021.
Σύμφωνα με την παρουσίαση των βασικών παραμέτρων της αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, από τον υπουργό «Περιβάλλοντος» Κώστα Σκρέκα η προσαρμογή στο στόχο για μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης αποτελεί πυλώνα του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου. Δηλώνει ότι «Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί με αύξηση των ενεργειακών αναβαθμίσεων κτιρίων (μονώσεις, συσκευές, αντλίες θερμότητας), smart διαχείριση ενεργειακής κατανάλωσης, καθώς και αλλαγή συμπεριφορών προς μείωση της απαιτούμενης ενέργειας ή και του προφίλ της ζήτησης.» (5) Με ποια όμως αγοραστική δύναμη θα ανταποκριθεί το συντριπτικό ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας σε δαπάνες για μονώσεις, συσκευές, αντλίες θερμότητας, όταν δεν μπορεί να πληρώσει ούτε καν τους λογαριασμούς του ρεύματος;
Η κατανάλωση τον Δεκέμβριο του 2022 ήταν μειωμένη κατά 19% συγκριτικά με τον Δεκέμβριο του 2021 (6). Η έντονη πτώση της ζήτησης για ηλεκτρισμό που καταγράφηκε στην Ελλάδα τους τελευταίους μήνες είναι η υψηλότερη πανευρωπαϊκά, όπως προκύπτει από ανάλυση του Ember. (7) Οι Έλληνες καταναλωτές, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η Ε.Ε., είχαν την εντονότερη ανησυχία για τις επιπτώσεις της ακρίβειας και τη δυνατότητα πληρωμής των λογαριασμών τους όπως και για το αν χρησιμοποίησαν χρήματα από τις αποταμιεύσεις τους για να ανταπεξέλθουν κατά τους προηγούμενους έξι μήνες (8). Και η αγοραστική δύναμη της χώρας, μας φέρνει στην 3η θέση από το τέλος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τελευταία τη Βουλγαρία και προτελευταία τη Σλοβακία (9).
Κάτω από τέτοιες συνθήκες, αυτό τελικά που ζητείται από την κοινωνία δεν είναι μια «Συμφωνία για την ενέργεια», αλλά μια «Συμφωνία για τη λιτότητα». Ας το έλεγαν τουλάχιστον καθαρά, αντί να παραπλανούν με ακόμα ένα τρόπο την κοινωνία διαστρέφοντας την έννοια της εξοικονόμησης ενέργειας που έχει ένα εντελώς διαφορετικό νόημα. Γιατί μείωση της κατανάλωσης σε μια καταναλωτική κοινωνία μόνο ταυτόσημη με τη λιτότητα μπορεί να είναι.
Παραπομπές
1) Συμφωνία για την Ενέργεια – Συμμετέχουμε, αλλάζουμε, ωφελούμαστε
2) Σκηνή από την ταινία «Ένα Βότσαλο Στη Λίμνη»
3) Στο ΥΠΕΝ η εισήγηση του ΑΔΜΗΕ για περικοπές στην έγχυση ενέργειας από ΑΠΕ και σταθμούς αποθήκευσης – Αυστηρότερες προθεσμίες για όσους έχουν όρους σύνδεσης, energypress.gr
4) ΑΔΜΗΕ: Μηνιαία Δελτία Ενέργειας, admie.gr
5) Τι σημαίνει για την Ελλάδα το νέο ευρωπαϊκό «ψαλίδι» 11,7% στην ενεργειακή κατανάλωση – «Πυλώνας» του αναθεωρημένου ΕΣΕΚ η προσαρμογή στο στόχο
6) Δείγματα ενεργειακής φτώχειας στην Ελλάδα – 19% κάτω η κατανάλωση ρεύματος τον Δεκέμβριο
7) Στην Ελλάδα η μεγαλύτερη πτώση της ζήτησης για ηλεκτρισμό κατά το δ’ τρίμηνο του 2022 – Τι δείχνει ανάλυση της Ember
8) Οι πιο ανήσυχοι στην Ευρώπη είναι οι Έλληνες σχετικά με την ακρίβεια, σύμφωνα με έρευνα της Ε.Ε.
9) ΕΕ: 3η από το τέλος η Ελλάδα σε αγοραστική δύναμη – κατά κεφαλή ΑΕΠ!
