Σαν ένα βάρβαρο χανγκόβερ είναι αυτό που ακολούθησε τη μέθη του δημοψηφίσματος. Τα νέα μνημονιακά μέτρα της «πρώτη φορά Αριστερά» κυβέρνησης αναποδογύρισαν τις ελπίδες εκατομμυρίων εργαζομένων και ανέργων σ’ αυτή τη χώρα, που το έργο το έχουν ξαναδεί. Στο βωμό της διάσωσης πλήρωσαν ακριβά τα προγράμματα σωτηρίας και πλήρωναν κάθε τόσο και περισσότερο, γιατί οι τοκογλύφοι ποτέ δεν έβρισκαν αρκετή τη δυστυχία που είχαν σπείρει. Αυτά θα συνεχίσουν να γίνονται και τώρα. Αν αποδειχτεί σωστή η εκτίμηση της ΓΣΕΒΕΕ (υπέρμαχος του «ναι» στο πρόσφατο δημοψήφισμα) ότι τα νέα μνημονιακά μέτρα θα φέρουν άμεσα 3,5% μείωση του ΑΕΠ, ας ετοιμαστεί (και) ο κόσμος της εργασίας για τον επόμενο γύρο καταστροφής του: διότι τι άλλο θα σημάνει η ύφεση και τα λουκέτα επιχειρήσεων που θα ακολουθήσουν, αν όχι νέο γύρο απολύσεων και αύξησης του εφεδρικού στρατού ανέργων, κι επομένως περαιτέρω απαξίωση του εργατικού δυναμικού και μεγαλύτερες μειώσεις μισθών; Και μετά άλλον ένα γύρο, καθ’ ότι και αυτό το «πρόγραμμα» θα αποδειχτεί αδιέξοδο;
Στο ίδιο έργο θεατές, δηλαδή, αλλά όχι μόνο. Η καταστροφή αναμένεται πολύ μεγαλύτερη, καθώς μετά από πέντε, έξι, εφτά και παραπάνω χρόνια ανεργίας, η μία μόνο σοβαρή πλευρά αυτής της υπόθεσης είναι το προσωπικό δράμα που κρύβεται πίσω από κάθε έναν άνεργο. Η άλλη πλευρά της υπόθεσης είναι ότι αυτά τα δράματα συνοδεύονται από μια τεράστια απαξίωση γνώσης, δεξιοτήτων, δυνατοτήτων. Τέτοια που ύστερα από την περιπλάνηση μεταξύ ανεργίας και ημι-ανεργίας, ο κάθε εργαζόμενος να μην είναι πια ο ίδιος παραγωγικά. Κι όσο αυτή η απαξίωση συμβαδίζει με την παραγωγική αποδιάρθρωση της χώρας και την εκποίηση αναπτυξιακών και παραγωγικών υποδομών, κάνει τα πράγματα ακόμη δυσμενέστερα για τους εργαζόμενους. Αυτή είναι όμως μια ιδέα η οποία θεωρείται αιρετική στους κύκλους συνδικάτων, συνδικαλιστών, αριστερών κομμάτων κ.λπ. Όλων αυτών, δηλαδή, που αγνοούν επιδεικτικά ό,τι ξεπερνά το μοντέλο «απολύσεις / μειώσεις μισθών / συλλογικές συμβάσεις εργασίας».
Αιρετική ιδέα, λοιπόν. Γιατί; Γιατί η παραδοχή αυτή θα έθετε μερικά πρόσθετα καθήκοντα, πέρα από «ταξικούς αγώνες και απεργίες για αυξήσεις, επαναπροσλήψεις, πλήρη και μόνιμη εργασία». Αυτή η παραδοχή θα άνοιγε το δρόμο στην αναγκαία (δύσκολη, είναι η αλήθεια, και απαιτητική) συζήτηση περί ενός οργανωμένου σχεδίου για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, το οποίο θα συμπεριελάμβανε απαραιτήτως και την κινητοποίηση του κόσμου της εργασίας (και όχι μόνο) προς το σκοπό αυτό. Επειδή όμως αυτά είναι… ψιλά γράμματα, κάπως έτσι η ανάλυση φτάνει απλώς μέχρι το «ταξικό “όχι”» του 61,3%. Και τώρα πια ίσως και μέχρι την ταξική… δραχμή.
Χρήστος Πραμαντιώτης
