Τη στιγμή που η συζήτηση για το τι κυρίως λείπει και τι κυρίως χρειαζόμαστε εξελίσσεται μέσα από τις στήλες του Δρόμου, ένα νέο κίνημα ξεσπά στη Γαλλία διεκδικώντας μια σημαντική θέση στην κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας. Ένα κίνημα ασυνήθιστο, χωρίς οργανική σύνδεση με τις μορφές κινητοποίησης και οργάνωσης που γνωρίζαμε ως τώρα (κόμματα, συνδικάτα κ.λπ.) και με διάρκεια πάνω από ενάμιση μήνα προκαλεί ήδη πολλούς τριγμούς, έντονες συζητήσεις, αντιπαραθέσεις και αναλύσεις. Όταν εμφανίζεται ένα νέο κίνημα, όπως κι όταν χάνεται ένας φιλόσοφος ή ένας ποιητής, η σκέψη και ο αναστοχασμός αναδιατάσσονται, ο λόγος γίνεται δράση, γίνεται… έργο. Τι μπορούν να γεννήσουν μπλοκαρισμένες κοινωνίες, παγιδευμένες στη διαρκή λιτότητα και την πολιτική επίθεση στον κόσμο της εργασίας με τις διαδοχικές αναδιαρθρώσεις, την γκετοποίηση, τις διαιρετικές πολιτικές, τις σταυροφορίες υπέρ των ιμπεριαλιστικών πολέμων, τη γενικευμένη εμπορευματοποίηση που συνεπάγεται την κατάλυση κάθε έννοιας ελευθερίας, κυριαρχίας και δημοκρατίας; Στοιχειακές εκρήξεις (όπως εκείνες του 2005 στη Γαλλία), μεγάλα κινήματα όπως οι πλατείες σε μια σειρά χώρες, ενίσχυση ακροδεξιών σχηματισμών, διάλυση κυρίαρχων πολιτικών σχηματισμών, τεράστια κρίση αντιπροσώπευσης, εναλλαγή με «αριστερές» κυβερνήσεις που ευθυγραμμίζονται με ευκολία σε όσα επιτάσσουν οι «αγορές», λειτουργώντας εκτονωτικά και «βελτιωτικά» προς το σύστημα…
Στη Γαλλία, λοιπόν, σε μια μπλοκαρισμένη κοινωνία, όπου η πολιτική σκηνή αδυνατεί να εκφράσει αλλά και εμποδίζει την έκφραση, εμφανίζεται ένα μαζικό κίνημα με διπλή μήτρα: Το νομοσχέδιο για τα εργασιακά που προωθεί η «αριστερή» κυβέρνηση του Ολάντ, ξεπερνώντας σε νεοφιλελεύθερο φανατισμό την κλασική Δεξιά, και το σοκ της κατάλυσης της δημοκρατίας και των ατομικών ελευθεριών με πρόσχημα τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».
Τέτοια κινήματα δεν πρέπει να κρίνονται με πραγματιστικά κριτήρια ή από τα άμεσα αποτελέσματα που μπορούν ή δεν μπορούν να παράγουν. Αυτά τα κινήματα, εντοπίζουν ανάγκες, εκφράζουν αγωνίες και αναζητήσεις, φέρνουν στην επιφάνεια μια νέα γλώσσα και τους κώδικές της. Αμφισβητούν τον παλιό κόσμο, δηλώνουν ότι ακόμη δεν ξέρουν πώς να τον πολεμήσουν, πώς να τον κάνουν παρελθόν, πού και πώς να… σκορπίσουν τις στάχτες του.
Τέτοια κινήματα δεν «παράγουν» καριέρες, δεν είναι φυτώρια επαγγελματιών πολιτικών. Αυτό και μόνο πρέπει να προβληματίσει όσους στέκονται επικριτικά απέναντι στις αδυναμίες τους και καταπίνουν με ευκολία κάθε παλαιοκομματικό, αρχηγικό, αντιδημοκρατικό, πραξικοπηματικό σχηματισμό, ή σαν έτοιμοι από καιρό αποδέχονται κάθε αιλουροειδές πολιτικά εκφυλισμένο άτομο. Όποιοι συμμετέχουν σε αυτά τα κινήματα, δεν χρησιμοποιούν ποτέ την ιδιότητά τους, δεν εκπροσωπούν δημόσια το κίνημα, λένε απλά τη γνώμη τους, δεν τους γνωρίζει κανείς με αυτήν την ιδιότητα. Αυτό δεν είναι τυχαίο, έχει σχέση με την έμφαση που δίνουν στο στοιχείο της ηθικής διάστασης, την απόρριψη του κυρίαρχου μοντέλου πολιτικής.
Με μια έννοια σκέπτονται πιο ουσιαστικά, για το τι θα αφήσουν όταν αποχωρήσουν από το προσκήνιο. Δεν αφήνουν «κατακάθια». Δεν «βρομίζουν».
Δεν είναι εύκολο να μπει μια ταμπέλα στα κινήματα αυτά. Δεν είναι ούτε αριστερά, ούτε αναρχικά, ούτε αυτόνομα, δεν εκφράζονται με αυτές τις ταυτότητες. Ακόμα και οι ονομασίες που παίρνουν, όπως ημερομηνίες (αραβικός κόσμος) αγανακτισμένοι, άγρυπνοι, μπορούμε, αρκετά, κ.λπ., δεν εγγράφονται στις συνήθεις «βαριές» ονομασίες και τις ιδεολογικοπολιτικές σημάνσεις τους.
Όταν η κοινωνία βρίσκεται σε κατάσταση που δεν βλέπει εναλλακτικό δρόμο, δεν είναι παράξενη η απάντηση επιστροφής στο «άτομο». Η ίδια η πραγματικότητα «εργάζεται» ακατάπαυστα για την αποδόμηση των «συνόλων» που γνωρίζαμε, των κοινωνικών τάξεων, των κομμάτων, των συνδικάτων. Σε αυτές τις μορφές συνυπήρχαν η εμπιστοσύνη και η ικανότητα να βρίσκεσαι στο εσωτερικό μιας συλλογικής προοπτικής για να φθάσουμε σε μια άλλη κατάσταση εμφανώς καλύτερη από αυτήν που βρισκόμαστε. Αυτό το μπλοκάρισμα των κοινωνιών σημαδεύεται και από τη χρεοκοπία της αριστεράς ως δύναμης αλλαγής και προοπτικής.
Τα νέα κινήματα ψάχνουν και ψάχνονται για τη σχέση τους με την πολιτική κεντρικά, για τη σχέση τους με την κοινωνία και τα επιμέρους στρώματά της. Το Nuit Debout θέτει έναν καινούργιο προβληματισμό για κίνημα τέτοιου τύπου. Δεν ενδιαφέρεται να συσπειρώσει όσους συνήθως αγωνίζονται, αλλά και αυτούς που δεν αγωνίζονταν μέχρι τώρα αλλά κι αυτούς που δεν γνωρίζουν καν τι συμβαίνει. Μη μας φαίνεται κοινότυπο. Συνήθως νεολαιίστικα ή κινήματα μειοψηφίας θεωρούν την υπόλοιπη κοινωνία σαν «καθυστερημένη», «αντιδραστική», «συντηρητική» και ακίνητη. Συνεπώς αχνοφαίνεται μια πλειοψηφική αντίληψη (είμαστε 99%, αυτοί είναι το 1% – είσαστε δισεκατομμυριούχοι, είμαστε εκατομμύρια) που ουσιαστικά απευθύνεται σε ευρύτατα ακροατήρια, που δυνητικά μπορεί να ενωθούν με τα πιο διαφορετικά «υποκείμενα» και καταστάσεις.
Η Γαλλία και η Ελλάδα είναι διαφορετικές χώρες. Όμως αυτό το κίνημα και τα αιτήματά τους ξεπερνά τις ιδιαιτερότητες. Η Γαλλία είναι μια μεγάλη χώρα, ιμπεριαλιστική, η Ελλάδα μια χώρα υπό επιτροπεία με περιορισμένη κυριαρχία και ανεξαρτησία. Και οι δύο κυβερνιούνται από αριστερές κυβερνήσεις (με η χωρίς εισαγωγικά δεν έχει τόση σημασία… Άλλωστε η χρεοκοπία της Αριστεράς δεν κρύβεται), Ολάντ εκεί, Τσίπρας εδώ. Το αίτημα μιας άλλης πολιτικής υπάρχει και στις δύο χώρες, όπως και το αίτημα της πραγματικής δημοκρατίας.
Ο Δρόμος ταξίδεψε στο Παρίσι, στην καρδιά του κινήματος Nuit Debout, είδε, συνομίλησε, πήρε μέρος σε διαδικασίες του. Απόσταγμα του ταξιδιού είναι το σημερινό αφιέρωμα, μεταφορά συζητήσεων, προβληματισμών, ερωτημάτων, εικόνων και στιγμιότυπων ενός ζωντανού κινήματος.
https://www.e-dromos.gr/nuitdebout/
