του Γιώργου Κυριακού
Η αποχή κυρίαρχη σχεδόν παντού. Οι διαψεύσεις των πολιτικών συστημάτων, τα οποία έχουν γιγαντώσει τα προβλήματα (ανεργία, χαμηλοί μισθοί, μετανάστευση, ακρίβεια, καταστροφή της φύσης), έχουν εξωθήσει τους πολίτες των βαλκανικών κρατών μελών της Ε.Ε. στην αδιαφορία και στην απογοήτευση. Η άκρα δεξιά, είτε με κυβερνητικό φερετζέ δημοκρατίας, είτε απροκάλυπτα όταν είναι στην αντιπολίτευση, αποκτά «ρεύμα» επικαλούμενη και τα παραδείγματα από την… καθαυτό Ευρώπη. Άλλωστε όσοι διακηρύττουν ότι υποστηρίζουν τις δημοκρατικές αρχές, ταυτόχρονα έχουν «ξεχάσει» τους πολίτες, αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο σε ακροδεξιούς σωτήρες. Όμως η διασπορά της σύγχυσης, τα μισόλογα και τα ψέματα έχουν κοντά ποδάρια – και γι’ αυτούς που χάνουν και γι’ αυτούς που κερδίζουν. Η πλειοψηφία μάλλον περιμένει. Πρόκειται άραγε για νέα πτήση των βαλκανικών λαών, ή για πτώση με στιλ;
Διπλές κάλπες στη Βουλγαρία
Η πραγματοποίηση και εθνικών εκλογών στη Βουλγαρία, ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές, δεν απετέλεσε έκπληξη. Το προηγούμενο κυβερνητικό σχήμα, που αποτελούνταν από το δεξιό κόμμα GERB του Μπορίσοφ και το ευρωατλαντικό-τεχνοκρατικό κόμμα των Πέτκοφ-Βασίλιεφ ήταν εξαιρετικά αδύναμο. Στις εθνικές εκλογές το GERB επικράτησε με 23,5%, ενώ το τουρκικό κόμμα DPS βγήκε δεύτερο με 14,7%! Έτσι αποτελεί πλέον βασικό ρυθμιστή του πολιτικού συστήματος. Το ευρωατλαντικό PP-DB έλαβε 14,4%, το φιλορωσικό «Αναγέννηση» 14%, το Σοσιαλιστικό Κόμμα 7%, και το κόμμα του Τριφόνοφ 6%. Την έκπληξη έκανε το νεοσύστατο κόμμα «Μεγαλείο» που μπήκε στη βουλή με 4,1%, με ενδιαφέρον πρόγραμμα: ουδετερότητα της Βουλγαρίας, βαθμοί ανάκτησης της εθνικής ανεξαρτησίας εντός ΝΑΤΟ-Ε.Ε., αντίθεση στη στρατιωτική επέκταση των ΗΠΑ στη Βουλγαρία, άμυνα εναντίον του επεκτατισμού της Τουρκίας, παραγωγική ανάπτυξη και πάταξη των ολιγαρχών.
Όμως η αστάθεια μάλλον δεν θα τερματιστεί: είναι δύσκολο να σχηματιστεί κυβέρνηση αφού ένας τρίτος παράγοντας που θα μπορούσε να συγκυβερνήσει, πέρα από το τουρκικό κόμμα, δεν είναι δεδομένος. Σε συνθήκες απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος, με μόλις 3 στους 10 να προσέρχονται στην ψηφοφορία, ο ουδετερόφιλος ή φιλορώσος πρόεδρος Ρούντεφ φαίνεται ότι αποτελεί τη βασική σταθερά του. Στο Ευρωκοινοβούλιο το GERB εξασφάλισε 5 έδρες, και από 3 έδρες το τουρκικό κόμμα, το φιλορωσικό «Αναγέννηση» και το κόμμα των Πέτκοφ-Βασίλιεφ.
Πρωταθλήτρια (αποχής) η Κροατία
Οι Κροάτες κατέκτησαν το ευρωπαϊκό ρεκόρ αποχής από τις ευρωεκλογές, είτε για λόγους σιωπηρής διαμαρτυρίας είτε λόγω «εμπειρίας», ότι τίποτε δεν αλλάζει με ψήφο για την ευρωβουλή. Παρ’ όλα αυτά, όπως και αλλού (πουθενά δεν παραιτήθηκε κανείς «εκλεγμένος» για λόγους ευθιξίας από την τεράστια αποχή), τα αποτελέσματα από τη συμμετοχή μιας μικρής μειοψηφίας ανέδειξαν τους εξής: α) Η κεντροαριστερή συμμαχία της οποίας ηγείται ο σημερινός πρόεδρος Μιλάνοβιτς πλειοψήφησε, λαμβάνοντας 4 έδρες. β) Το κόμμα που ίδρυσε ο εθνικιστής ηγέτης Φράνιο Τούτζμαν, στο οποίο προεδρεύει ο σημερινός πρωθυπουργός Πλένκοβιτς, απέκτησε 3 έδρες. γ) Οι ακροδεξιοί συνεργάτες του Πλένκοβιτς εξέλεξαν 1 ευρωβουλευτή. δ) Τέλος, ευρωβουλευτή εξέλεξε και η αριστερή-πράσινη πλατφόρμα «Μπορούμε»! Είναι πάντως απορίας άξιον το πώς οι πρωταθλητές της αποχής στην Ευρώπη θα δικαιολογήσουν τις επιλογές τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και το τι θα προκύψει ως αντίδραση σε αυτές.
Η «μακρινή» Σλοβενία
Στη Σλοβενία, που δεν θεωρεί τον εαυτό της και τόσο βαλκανική χώρα, 4 στους 10 ψηφοφόρους πήγαν στους κάλπες. Το Σλοβενικό Δημοκρατικό Κόμμα, που προέρχεται από τη σύζευξη αντικομμουνιστικών συνιστωσών του προηγούμενου καθεστώτος και σήμερα είναι στην αντιπολίτευση, κατέκτησε 4 έδρες. Το κυβερνητικό Κίνημα Ελευθερίας, που θεωρείται σοσιαλφιλελεύθερο και με οικολογικές ευαισθησίες, απέσπασε μόνο 2 έδρες. Οι (σχετικά νέοι στην πολιτική) πράσινοι του «Vesno» κέρδισαν 1 έδρα, και οι Σοσιαλδημοκράτες επίσης 1 έδρα. Οι τελευταίοι προέρχονται από την Ένωση Κομμουνιστών Σλοβενίας, από την οποία αποχώρησαν το 1990, λίγο πριν τη διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας.
