Δύο χρόνια συμπληρώθηκαν από την πυρκαγιά στο Μάτι, στην οποία πέθαναν με φρικτό, βασανιστικό και απάνθρωπο τρόπο 102 άνθρωποι. Δύο χρόνια μετά και οι αποκαλύψεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας συγκλονίζουν την ελληνική κοινωνία. Η τραγωδία στο Μάτι, και η αντιμετώπισή της από την τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και τον κρατικό μηχανισμό –όπως αποδεικνύεται και από τα ηχητικά ντοκουμέντα– καταδεικνύει με τον πιο ανάγλυφο τρόπο το μέγεθος της σαπίλας του πολιτικού συστήματος και της διαφθοράς του κράτους, ακόμα και σε τόσο κοινωνικά ευαίσθητους τομείς όπως η Πυροσβεστική. Καταδεικνύεται πως διάφοροι κρατικοί αξιωματούχοι λειτουργούν με όρους μαφίας ενώ εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για το πώς μοιράζονται θέσεις μεγάλης ευθύνης μέσα στον κρατικό μηχανισμό. Ακόμα, μέσα από τις αποκαλύψεις, φανερώνεται ο κυνισμός, η ανικανότητα, η ανευθυνότητα και η έλλειψη προετοιμασίας της κυβέρνησης Τσίπρα που, τυφλωμένη από την επιθυμία της να παραμείνει όσο το δυνατόν περισσότερο στην εξουσία, δε δίστασε να «υπογράψει» και να «ηγηθεί» σε μια σειρά καταστροφές που έπληξαν στη χώρα. Καταστροφές οικονομικές, κοινωνικές αλλά και εθνικές. Όπως με τη Συμφωνία των Πρεσπών, ίσως τη βασική δουλειά που είχε αναλάβει να βγάλει, και που γι’ αυτό διάφοροι διεθνείς και εγχώριοι παράγοντες της έκαναν πλάτες μέχρι να την ψηφίσει στο ελληνικό κοινοβούλιο τον Ιανουάριο του 2019.
Δυο χρόνια έχουν περάσει και δεν έχουν βρει καμία δικαίωση τα θύματα και οι οικογένειές τους, όλοι αυτοί που έχασαν τα σπίτια και την περιουσία τους. Η Δικαιοσύνη ακόμα «ψάχνεται» και δεν έχει αποδοθεί καμία ευθύνη στους υπαίτιους του εγκλήματος. Και είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα δικαιωθούν τα θύματα της τραγωδίας στο βαθμό που θα άρμοζε. Γιατί δυστυχώς το κράτος στην Ελλάδα είναι ξένο και εχθρικό απέναντι στον πολίτη ενώ την ίδια στιγμή λειτουργεί με όρους διαπλοκής και διαφθοράς. Για το τελευταίο αυτό θέμα, ο ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και πρώην πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου Γιώργος Κοντογιώργης, έχει πολλά να πει.
Γιώργος Κοντογιώργης: Το κράτος λειτουργεί σαν θερμοκήπιο διαπλοκής, διαφθοράς και ιδιοποίησης του δημοσίου χώρου
Αποσπάσματα από τη συνέντευξη του ομότιμου καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και πρώην πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου στον Alpha Radio 88,6 της Καβάλας.
«Η πραγματικότητα είναι ότι το κράτος λειτουργεί ως θερμοκήπιο διαφθοράς. Και για να το πούμε πιο ήπια, είναι αυτό το οποίο και όταν δεν λειτουργεί με όρους διαπλοκής και διαφθοράς, το μεταχειρίζονται εκείνοι που το κατέχουν ως ιδιωτικό τους χώρο. Δεν είναι απαραίτητο κάποιος να εξαγοράζει πολιτικές του κράτους χρηματιζόμενος. Η διαφθορά και η διαπλοκή είναι ένα γενικότερο ζήτημα που έχει να κάνει με πάρα πολλά πράγματα. Όπως είναι βεβαίως το οικονομικό, όπως είναι η εύνοια και ο διορισμός κάποιων συγκεκριμένων ανθρώπων, όπως η εξαγορά θέσεων και φήμης μέσω πολιτικών που θα έπρεπε να είναι δημοσίου συμφέροντος και πολλά άλλα. Είναι λοιπόν ένα θερμοκήπιο διαπλοκής, διαφθοράς και ιδιοποίησης του δημοσίου χώρου. […]
Αυτό είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο που αφορά και τις δυτικές χώρες και τις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Δεν είναι δηλαδή ένα ιδιαίτερο ελληνικό φαινόμενο. Η ιδιαιτερότητα η ελληνική, αυτή η εξαιρετική πραγματικότητα που μεταβάλει το ίδιο πολιτικό σύστημα -–το ίδιο κράτος που υπάρχει στη Δύση– σε ένα εκφυλισμένο θεσμικό περιβάλλον […] εξηγείται μόνο με έναν τρόπο: Από το γεγονός ότι το κράτος αυτό έχει δομηθεί ως ξένο σώμα προς την ελληνική κοινωνία.
Συχνά λέμε ότι φταίει ο Έλληνας που κάνει τη διαφθορά, που κάνει τη διαπλοκή, φταίει ο Έλληνας που ψηφίζει τον Α΄ ή τον Β΄. Αυτό είναι μεγάλο λάθος και η μεγαλύτερη απάτη που έχει οικοδομηθεί και διακινηθεί, όχι μόνο από τους πολιτικούς αλλά και από την πνευματική τάξη της χώρας, επειδή θέλει να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Η συμπεριφορά ενός εκάστου πολίτη κρίνεται και αξιολογείται αλλά κυρίως υπαγορεύεται από τη φύση του πολιτικού συστήματος. […] Ο πολίτης θα συμπεριφερθεί σύμφωνα με το χορό που θα του στρώσει το κράτος, έτσι το ζήτημα δεν είναι ποιος είναι ο ένοχος αλλά ποιος στήνει τον χορό.
[…] Το πολιτικό προσωπικό είναι υπεράνω του νόμου, δεν υπόκειται στη νομοθεσία. Όταν μιλάνε για ισότητα του νόμου, μιλάνε για την ισότητα μεταξύ των υπηκόων, των πολιτών. Αυτοί δεν είναι ίσοι. Γι’ αυτό και δεν υπόκεινται στη δικαιοσύνη, γι’ αυτό και δεν ελέγχουν οι ίδιοι τα εγκλήματά τους. […] Ένα τέτοιο κράτος λοιπόν, όπου ο πολίτης είναι ένας ιδιώτης και κρέμεται από την «καλή» τους θέληση εάν θα εξυπηρετηθεί, και δεν υπάρχει η έννοια της κύρωσης και του ελέγχου, η έννοια του σκοπού για τον οποίον βρίσκονται εκεί, τότε εκεί είναι το πρόβλημα.»
Είναι μαζί και ίδιοι
«Το πολιτικό μας σύστημα λοιπόν -και κάποτε ο πολίτης πρέπει να το αντιληφθεί- δεν είναι αυτό που του λένε, «δημοκρατία» ή «αντιπροσώπευση», αλλά μία αισχίστου είδους εκλόγιμη μοναρχία, όπου όλες οι αρμοδιότητες που έχει –η φύση δηλαδή του πολιτικού συστήματος και η σχέση του με την κοινωνία– είναι αυτή που είχε ο Λουδοβίκος και ο κάθε Λουδοβίκος απολυταρχικός μονάρχης με την κοινωνία. […]
Η ψήφος των επομένων εκλογών δεν είναι τιμωρία της θητείας αυτού που υπήρξε πριν και που ενδεχομένως ήταν κακή. Είναι επιλογή μεταξύ των μονομάχων –που άλλοι μηχανισμοί τους έβαλαν σε εκείνη τη θέση– για τον επόμενο μονάρχη. Το πιο ενδιαφέρον σημείο είναι ότι συμφωνούν όλοι. Και συμφωνούν τόσο πολύ, που συσπειρώνονται. Και το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα –διότι αυτό που λέμε Δεξιά το ξέρουμε, αυτό είναι το σύστημά της, του φιλελευθερισμού, και αυτό υπηρετεί– είναι αυτό της Αριστεράς η οποία θεωρεί ότι διαφέρει. Σε τι διαφέρει; Αν πάρουμε και τα όσα συζητούνται αυτές τις ημέρες, κατά τι διαφέρει; Τι έκαναν με τα ΜΜΕ; […] Η αγωνία τους ήταν πώς θα δημιουργήσουν μέσα από διαπλοκές και διαφθορές φίλιες δυνάμεις που να τους υποστηρίζουν. Ανεξαρτήτως του τι και με ποια μέσα θα το έκαναν. Με άλλα λόγια, εξίσου αντιδραστική -και μάλιστα σε πολύ πιο απροκάλυπτο βαθμό- είναι η Αριστερά. Είναι όλοι μαζί. […]»
Διαχρονικό φαινόμενο
«Η ανάπτυξη της διαφθοράς είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο που εμφανίζεται με εξάρσεις όταν μία πραγματικότητα εκφυλίζεται και περνάει η πρώτη περίοδος της διακυβέρνησης. Είναι σαφές αυτό. Άλλοι, μόλις μπουν μέσα, θα λειτουργήσουν ως λυμεώνες απέναντι στο κράτος, άλλοι θα κρατήσουν τα προσχήματα για ένα διάστημα. Όμως, η διαπλοκή και η διαφθορά είναι δεδομένη. Το βλέπουμε άλλωστε και με τον τρόπο που διαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα. Χωρίς να το υποκρύπτουν. Το δηλώνουν με σαφήνεια. Δείτε τώρα, μπήκαμε στην πανδημία και μοιράστηκαν διάφορα εκατομμύρια στα ΜΜΕ. […] Έχει ενδιαφέρον να προσέξετε ότι η οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση περιγράφει ως διεφθαρμένη την προηγούμενη κυβέρνηση. Εάν θα έρθει τώρα η επόμενη, θα περιγράψει αυτήν την κυβέρνηση για διεφθαρμένη. Δεν είναι ψέματα αυτά που της καταλογίζει, είναι όμως αυτά τα οποία κάνει και η ίδια (σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό). Με διαφορετικό τρόπο η μία ίσως και με διαφορετικό η άλλη. […]»
Την πολιτική ευθύνη την έχει όποιος κυβερνάει
Μέσα σε εξαιρετικά μικρό χρονικό διάστημα η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μετατράπηκε ψυχή τε και σώματι σε ένα ομοίωμα του πολιτικού κόσμου που είχε κυβερνήσει μέχρι τότε. Τα ίδια κόλπα, οι ίδιες καμόρες. Η ταξική μεροληψία και ο δικαιωματισμός χωρούσαν τα πάντα. Από υπουργούς Οικονομικών με καταθέσεις σε διάφορα funds μέχρι παραδικαστικά κυκλώματα και ύποπτες συναλλαγές με σκοπό τον έλεγχο των ΜΜΕ. Με τις πρόσφατες αποκαλύψεις για το Μάτι φάνηκε και η συριζική συμμετοχή στα βρώμικα κυκλώματα, αναπόσπαστο μέρος του κρατικού μηχανισμού διαχρονικά.
Μπορεί να φωνασκεί με θράσος και κυνισμό ο ΣΥΡΙΖΑ ότι όσο ήταν στην κυβέρνηση δεν μπορούσε να ελέγξει το δεξιό παρακράτος μέσα στο ίδιο το κράτος, αλλά τα ηχητικά ντοκουμέντα άλλα φαίνεται να διηγούνται. Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει και να συγχωρέσει το θέατρο που στήθηκε στη σύσκεψη ενημέρωσης με τον Αλ. Τσίπρα και διάφορους υπουργούς παρόντες –τάχα για να δείξουν ετοιμότητα και ευαισθησία– το ίδιο το βράδυ της τραγωδίας, και ενώ ήταν ήδη γνωστό ότι υπήρχαν νεκροί και μάλιστα πολλοί. Ούτε είναι εύκολο να ξεχάσει κάποιος την τότε περιφερειάρχη Ρ. Δούρου που περιφερόταν ντυμένη σαν καλόγρια, τάχα λυπημένη, αλλά την ίδια στιγμή θεωρούσε ότι όλα τα είχε κάνει καλά. Ούτε τα κυβερνητικά και κομματικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που υποστήριζαν ότι έφταιγαν για την τραγωδία ο άνεμος και τα αυθαίρετα. Και δεν γίνεται να ξεχαστεί ότι πέθαναν 102 άνθρωποι και δεν παραιτήθηκαν αξιωματούχοι της κυβέρνησης ή του κρατικού μηχανισμού – πλην του Ν. Τόσκα και αυτό καθυστερημένα. Τόσος κυνισμός από τους κυβερνώντες και τους έχοντες την πολιτική ευθύνη για την τραγωδία στο Μάτι.
Η συμπεριφορά του ΣΥΡΙΖΑ που δεν προχώρησε σε καμία αλλαγή ουσίας και προσαρμόστηκε πλήρως στις προδιαγραφές της γενικής σαπίλας, δίνει σήμερα μια σειρά από επιχειρήματα σε άλλες πτέρυγες που παραδοσιακά εκφράζαν το σύστημα, να διασύρουν κάθε αριστερή δύναμη και ιδέα. Η φιλελεύθερη αριστερά έγινε και αιχμή του με την μορφή της παγκοσμιοποιητικής πολιτικής. Σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί το σκαπανέα της υποβάθμισης του πολιτικού τοπίου. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, η αιχμή της σημερινής σήψης εκφράζεται με την συμπερίληψη της αριστεράς σε αυτήν και μάλιστα σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Από μια άποψη αυτό αποτελεί μια σημαντική επιτυχία του συστήματος. Αυτή είναι και μια κεντρική διαπίστωση από άποψης στρατηγικής και προσανατολισμού.
