Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Διαβάστε το πρώτο μέρος εδώ
Οι πιέσεις προς την Κύπρο κλιμακώθηκαν με προειδοποίηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι πλέον δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η χρηματοδοτική της στήριξη. [7] «Σε συνέχεια των ραγδαίων εξελίξεων με τη σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και το τελεσίγραφο Μανουσάκη ότι αν δεν αλλάξει η απόφαση της ΡΑΕΚ το έργο θα σταματήσει, … παρενέβησαν, σύμφωνα με πληροφορίες, οι Βρυξέλλες, ενημερώνοντας τη κυπριακή πλευρά ότι πλέον δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη η χρηματοδοτική στήριξη. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι Βρυξέλλες έχουν καταστήσει σαφές στη Λευκωσία ότι αν παραμείνει η απόφαση του κύπριου ρυθμιστή και δεν επιτραπεί στον ΑΔΜΗΕ να ανακτήσει μέρος του κόστους, μέσω αυξήσεων στα τέλη χρήσης συστήματος, θα χαθεί η επιδότηση των 657 εκατ ευρώ. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, προφανώς και μπαίνουν τίτλοι τέλους για το ηλεκτρικό καλώδιο Κρήτης- Κύπρου – Ισραήλ, (Great Sea Interconnector), συνολικού προυπολογισμού κοντά στα 2 δισ ευρώ.». [8]
Πιέσεις και από το Ισραήλ
Κατά τον υπουργό Ενέργειας Γ. Παπαναστασίου, που είχε δύο φορές επαφές με ισραηλινούς αξιωματούχους για το ζήτημα αυτό, είναι και το Ισραήλ που «πιέζει και μας σπρώχνει στην υλοποίηση του έργου». [9] Σύμφωνα με παλαιότερο δημοσίευμα (Νοεμβρίου 2023) το Ισραήλ θεωρεί απαραίτητη τη διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρος αλλά για άλλους λόγους, επειδή δηλαδή πρόκειται να παρουσιάσει σοβαρότατο έλλειμμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι τα τέλη της δεκαετίας. «Και ακριβώς επειδή δεν προβλέπεται να κατασκευάσει νέα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, εξετάζονται σενάρια να καλύπτει τις ανάγκες του από μονάδες που θα γίνουν στην Κύπρο, οι οποίες θα «καίνε» ισραηλινό αέριο, όπως έχει προκύψει από τις διμερείς επαφές όλους τους προηγούμενους μήνες.». [10]
Εξ άλλου τον Μάρτιο του 2024 έγινε γνωστό ότι στελέχη της κυβέρνησης του Ισραήλ και ιδιωτικές εταιρείες επιδιώκουν την κατασκευή πλωτής μονάδας υγροποίησης φυσικού αερίου (FLNG), έτσι ώστε ποσότητες φυσικού αερίου του κοιτάσματος Λεβιάθαν να εξάγεται με πλοία σε προορισμούς άλλους από την Αίγυπτο και την Ιορδανία, όπου το ισραηλινό αέριο εξάγεται σήμερα. «Κατά την Globes, οι πρώτοι που έθεσαν το ενδεχόμενο υγροποίησης αερίου στο Ισραήλ είναι οι εταίροι αξιοποίησης του Leviathan, NewMed Energy (45,33%), Chevron (39,66%) και Rastio Energies (15%).»
«Σε σχέση με τη διασύνδεση Great Sea Interconnector, η Globes αναφέρεται στη συνάντηση που είχαν την Τετάρτη ο υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ Έλι Κοέν με τον Κύπριο ομόλογό του Γιώργο Παπαναστασίου. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα, οι δύο υπουργοί συμφώνησαν ότι το έργο υποθαλάσσιου ηλεκτρικού καλωδίου θα πρέπει να προωθηθεί ως υψηλή προτεραιότητα.». [11]
Η κίνηση των ΗΠΑ
Στις 21 Μαΐου 2024 ο Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μ. Μανουσάκης, ευχαρίστησε την ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και την Πρεσβεία των ΗΠΑ και, ειδικά, τον Πρέσβη κ. Τσούνη για τη συμβολή τους στην εκδήλωση ενδιαφέροντος του κρατικού αμερικανικού fund DFC, μέσω επιστολής προθέσεως (Letter Of Intent) προς τη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ για συμμετοχή του είτε στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector είτε στη δανειοδότησή του, είτε συνδυασμό και των δύο περιπτώσεων. Ωστόσο, το γεγονός ότι «Για την τελική επενδυτική απόφαση του DFC, βασική προϋπόθεση αποτελεί η έγκαιρη ολοκλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου από τις ρυθμιστικές αρχές της Ελλάδας και της Κύπρου.» συνιστά μια ακόμη πίεση προς την Κύπρο να σταθεί στη «σωστή πλευρά της ιστορίας» τόσο ως προς την ενεργειακή πολιτική όσο και προς τους «φυσικούς» συμμάχους της. [12]
Κατά το philenews.com με την επικείμενη είσοδο του κρατικού αμερικανικού επενδυτικού fund στο έργο καθίσταται αντιληπτό σε όλους ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν το έργο, «γεγονός που με τη σειρά του εκμηδενίζει το γεωπολιτικό ρίσκο του έργου. Και όταν μιλάμε για γεωπολιτικό ρίσκο αρκεί να σημειωθεί ότι η χάραξη του έργου περνά μέσα από τις ΑΟΖ της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.». «Ο αναπτυξιακός οργανισμός Development Finance Corporation (DFC), με προϋπολογισμό για φέτος πάνω από 1 τρισ δολ. είναι ένα κρατικό επενδυτικό fund το οποίο στηρίζει και προωθεί ανά το κόσμο μόνο έργα τα οποία συνάδουν με τα αμερικανικά συμφέροντα, όπως η πρόσφατη χρηματοδότηση στην Onex για την απόκτηση των Ναυπηγείων Ελευσίνας.». [13]
Εισαγωγές ή εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν η Κύπρος με την ηλεκτρική διασύνδεση θα καταστεί εισαγωγική ή εξαγωγική χώρα. Σε ερώτηση που έγινε στον Κύπριο υπουργό Ενέργειας Γ. Παπαναστασίου σχετικά με τη λειτουργία του Great Sea Interconnector, ο Γ. Παπαναστασίου είπε ότι: «χωρίς την ηλεκτρική διασύνδεση, η εκτίμηση μας στο Υπουργείο Ενέργειας είναι ότι με την υπερπαραγωγή από ΑΠΕ στην Κυπριακή Δημοκρατία, μαζί με τη συμβατική παραγωγή, θα υπάρχουν τόση πολύ ισχύς διαθέσιμη, τόσα πολλά Μεγαβάτ, που δεν θα μπορεί να καταναλωθεί εντός χώρας». «Και αποθηκευτική δυνατότητα να έχει το δίκτυο μας – αυτό έχει πολύ μεγάλο κόστος και πολύ περιορισμένες ώρες που μπορεί να διοχετευθούν οι Μεγαβατώρες προς τον καταναλωτή από την αποθήκευση – θα βρεθούμε σε μια κατάσταση στα επόμενα χρόνια να υπάρχει πολύ λίγη κατανάλωση, τόση πολύ παραγωγή που δεν θα καταναλώνεται, και αναγκαστικά θα πρέπει να πάμε σε απόρριψη αυτής της πράσινης ενέργειας που προέρχεται από τις ΑΠΕ». [8] Αυτό είναι δεδομένο αφού η Κύπρος, όπως όλες οι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τηρώντας τους ευρωπαϊκούς στόχους θα προβεί σε αθρόα εγκατάσταση έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτό που δεν είπε και που δε φαίνεται να συζητείται στην Κύπρο είναι η επικείμενη μεγάλη αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, όπου η επιβάρυνση των Κυπρίων καταναλωτών με την «κοινωνικοποίηση» του κόστους της ενεργειακής διασύνδεσης αποτελεί σταγόνα στον ωκεανό των αυξήσεων και της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που θα υποστεί το νησί από την «ενεργειακή μετάβαση».
Παραπομπές
[1] Για την ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector, edromos.gr
[2] Ο ΑΔΜΗΕ αναλαμβάνει την Ηλεκτρική Διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, admie.gr/
[3] Μανουσάκης: Μπαίνουμε στη φάση κατασκευής της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ – Ιδρύθηκε η εταιρεία Great Sea Interconnector, που θα υλοποιήσει το έργο, energypress.gr
[4] Η με αριθμό 22/2023 απόφαση της ΡΑΕΚ, cera.org.cy
[5] Νέα εμπλοκή για τον Great Sea Interconnector στην Κύπρο – Η Λευκωσία ζητά νέα μελέτη κόστους – οφέλους, energypress.gr
[6] Great Sea Interconnector: Τα οφέλη στον ΑΔΜΗΕ και το βάρος στους καταναλωτές, philenews.com
[7] Τα σημάδια στροφής από Λευκωσία για την διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου και η προειδοποίηση από Κομισιόν ότι θα χαθεί η επιδότηση των 657 εκατ. – Πιέσεις και από Ισραήλ, energypress.gr
[8] Παρέλαβε τη μελέτη για την ηλεκτρική διασύνδεση ο Παπαναστασίου – Σε δύο μήνες η θέση των οίκων – Συνάντηση ΑΔΜΗΕ – ΡΑΕΚ τη Δευτέρα, energypress.gr
[9] O υπουργός Ενέργειας για τον Great Sea Interconnector: Η Κύπρος δέχεται πιέσεις από Ελλάδα, Ισραήλ και Κομισιόν, politis.com.cy
[10] Το Κυπριακό Δημόσιο, το ισραηλινό fund Aluma, επενδυτές από Σ. Αραβία και Εμιράτα, στους «μνηστήρες» για να μπουν μετοχικά στην διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, energypress.gr
[11] Θέλει το καλώδιο με Κύπρο και Ελλάδα αλλά θέλει και δική του πλωτή μονάδα LNG το Ισραήλ, philenews.com
[12] Πρόθεση συμμετοχής στο Great Sea Interconnector από κρατικό αμερικανικό fund, philenews.com
[13] Great Sea Interconnector: Τι σημαίνει η ψήφος εμπιστοσύνης των Αμερικανών στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου- Ισραήλ, philenews.com
