Γιώργος Χαρβαλιάς, πρύτανης της ΑΣΚΤ. Συνέντευξη στην Ιωάννα Κλεφτόγιαννη
Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα είναι ξεκάθαρα μία πολιτική δολοφονία, συνέχεια στις δολοφονίες του Πέτρουλα και του Λαμπράκη. Και είναι απόρροια των μνημονιακών πολιτικών. Μιλάμε για φαινόμενα εκτροπής πλέον». Ο Γιώργος Χαρβαλιάς, ο πρύτανης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών που όρθωσε ευθύς το ανάστημά του στην απειλή της διαθεσιμότητας, δηλώνοντας ότι η παραίτησή του θα είναι ακαριαία σε περίπτωση που το μνημονιακό μέτρο επιβληθεί, αντιμετωπίζει το μέτωπο που έχει ανοίξει στην Παιδεία με καθαρά πολιτικούς όρους.
Στη συζήτηση που ακολουθεί και έγινε ενόσω οι απεργιακές κινητοποιήσεις είχαν ξεκινήσει στη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) ο πρύτανης μιλά για την «ασφυξία» που προκαλούν οι περικοπές του τακτικού Προϋπολογισμού, απειλώντας την ίδια την ύπαρξη της Σχολής («δεν μπορεί κανείς να λειτουργήσει με το ένα τέταρτο του σώματός του») και την κατάρρευση του ελληνικού πανεπιστημίου που συντελείται μεθοδικά.
Τα προβλήματα στην ΑΣΚΤ μπορεί να ξεκίνησαν ήδη απ’ το 2009, αλλά «σήμερα διαπιστώνουμε τα ανυπέρβλητα αδιέξοδα. Υπάρχει, δηλαδή, αδυναμία να διασφαλίσουμε και τη στοιχειώδη λειτουργία μας. Τα πανεπιστήμια και η Καλών Τεχνών βρίσκονται σε οριακό σημείο. Η διοικητική λειτουργία τους, εξ αντικειμένου, δεν υφίσταται.
Ωστόσο, εξαιρεθήκατε από τη διαθεσιμότητα, σε αντίθεση με άλλα πανεπιστημιακά ιδρύματα (όπως το Καποδιστριακό και το Μετσόβιο). Αυτό δεν θα δημιουργήσει εσωτερικό «εμφύλιο»;
Προφανώς, αυτός ήταν ο στόχος με το μοίρασμα σε θιγόμενους και μη. Η ενότητα όμως των πανεπιστημίων είναι δεδομένη και στα συλλογικά όργανά τους και στις διοικήσεις τους. Προφανώς είναι πολιτική τακτική το μοίρασμα και ο διχασμός.
Για την αδυναμία σας να διασφαλίσετε στοιχειωδώς ακόμα και τη λειτουργία του Ιδρύματος, ευθύνονται κυρίως τα οικονομικά σας, ο ψαλιδισμένος τακτικός Προϋπολογισμός;
Εμείς παραλάβαμε, τον Γενάρη του 2010, τη σχολή με ενταλματοποιημένα έξοδα 5 εκατομμύρια 100 χιλιάδες ευρώ. Αυτή τη στιγμή λειτουργεί η σχολή με εγκεκριμένο τακτικό Προϋπολογισμό 1 εκατομμύριο 200 χιλιάδες ευρώ και κάτι πρόσθετους κωδικούς στη σίτιση, γύρω στο 1,4 εκατομμύρια. Καταλαβαίνετε ότι είναι αδύνατο να συνεχίσουμε έτσι. Δεν μπορεί κανείς να λειτουργήσει με το ένα τέταρτο του σώματός του. Επιπροσθέτως, πριν από δύο βδομάδες το υπουργείο κάλεσε τα ιδρύματα να δεχτούν νέα μείωση της ετήσιας χρηματοδότησης κατά 15%. Δεν γίνεται, δεν βγαίνει, τρώμε τις σάρκες μας πια. Προφανώς το σχέδιο είναι σχέδιο κατάρρευσης του δημόσιου πανεπιστημίου για μια νέα επανεκκίνηση.
Θεωρείτε, δηλαδή, μεθοδευμένη την κατάρρευση;
Όλα αυτό επιβεβαιώνουν. Το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει πολλά θετικά μαζί, πολλά καλά. Είναι πανεπιστήμιο δημοκρατικό, με δημοκρατικές παραδόσεις. Είναι ένα πανεπιστήμιο που τιμά τον εαυτό του, τιμά τον πολίτη, τιμά την αποστολή του. Χθες πήρα στα χέρια μου ένα προσπέκτους από ένα ειδικευμένο πανεπιστήμιο σε σπουδές κινηματογράφου στην Αγγλία, πάρα πολύ ωραίο, ιλουστρασιόν, με μια σειρά από προτάσεις. Ελάτε να σπουδάσετε σε εμάς. Το έτος κοστίζει τόσο. Τα τέσσερα χρόνια σπουδών κοστίζουν τόσο. Μπορούμε να σας προσφέρουμε κατάρτιση σε 15 μέρες. Μπορούμε να σας προσφέρουμε εισαγωγή στο τάδε θέμα σε μια βδομάδα. Ε, δεν γίνονται αυτά. Δεν πουλάς κοστούμια στο πανεπιστήμιο. Έχει μια αποστολή, ένα πεδίο το οποίο υπηρετεί με βάση κάποια επιστημονικά δεδομένα. Το πανεπιστήμιο είναι μια κατάκτηση κοινωνική την οποία πρέπει να υπηρετείς με όρους ακαδημαϊκής αξιοπρέπειας. Δεν μπορεί να συνιστά προϊόν εμπορίου! Τι να σου πω σε μία ημέρα; Και το φυλλάδιο του αγγλικού πανεπιστημίου δίπλα σε κάθε παρεχόμενη προσφορά έχει και τις τιμές. Το διήμερο κοστίζει τόσο, ο μήνας τόσο. Αυτό είναι το μοντέλο.
Της ταχύρρυθμης κατάρτισης;
Το μοντέλο είναι ένα πανεπιστήμιο, όπως έδειχνε και η Μπολόνια, που θέλει να αντικαταστήσει την πανεπιστημιακή παιδεία που ξέρουμε με μια άμεση κατάρτιση. Πιθανότατα η αγορά να χρειάζεται ένα καταρτισμένο υπάλληλο για 4-5 χρόνια. Μετά ξοφλάει αυτός και θα πρέπει να επανεκπαιδευτεί.
Επομένως;
Θα έχουμε την διά βίου κατάρτιση, αντί της γενικής παιδείας που συγκροτεί ένα υποκείμενο, ένα κριτικό υποκείμενο. Αλλά αυτό ακριβώς δεν το θέλουν με τίποτα. Θέλουν ένα υπάλληλο, υπό την πίεση των αναγκών της αγοράς, η οποία όμως, ετούτη τη στιγμή, έχει καταρρεύσει. Θα έλεγα, γενικότερα από την πολιτική, δύο χώροι βάλλονται. Ο χώρος της Παιδείας και ο χώρος της Υγείας. Υποτίθεται ότι στις πρώτες φάσεις του Μνημονίου τους είχαν εξαιρέσει απ’ τα μνημονιακά μέτρα. Όμως, ο μέσος όρος της υποχρηματοδότησης των πανεπιστημίων έχει ξεπεράσει το 55-60% αυτή τη στιγμή. Το ίδιο συμβαίνει και στην Υγεία. Με άλλα λόγια, αυτό που ουσιαστικά συντελείται είναι η κατεδάφιση του κορμού του κοινωνικού κράτους. Αυτό θέλουν να καταργήσουν.
Τα αποθεματικά σας κινδυνεύουν;
Τον μικρό κουμπαρά από οικονομίες παλαιότερων ετών, τον οποίο δεν φάγαμε και φυλάγαμε για τις δύσκολες στιγμές, τον έχει κλειδώσει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, περιμένοντας να κουρέψει για ακόμα μια φορά τα αποθεματικά των πανεπιστημίων. Τη χρηματοδότηση του έτους την έχουμε εξαντλήσει και έχουμε μπροστά μας να ολοκληρώσουμε κι ένα εξάμηνο. Και έχουμε και ενταλματοποιημένα έξοδα, τουλάχιστον, 350 χιλιάδες. Άρα πρέπει να πάρουμε αυτά τα χρήματα από τα ταμειακά υπόλοιπά μας. Πρέπει να ξεκλειδώσει αυτός ο λογαριασμός που είναι λογαριασμός του Έλληνα πολίτη, για να λειτουργήσει η ΑΣΚΤ. Οικονομία κάνουμε, αλλά κι η οικονομία έχει ένα όριο. Η ζωή είναι ένα συμβάν που κοστίζει και δεν μπαίνει σε λογιστικές πράξεις. Όπως είπε ο Σοπενάουερ «η ζωή είναι μια επιχείρηση που μπαίνει πάντα μέσα». Αυτό είναι αλήθεια. Η Τέχνη κοστίζει, η Παιδεία κοστίζει, η Υγεία κοστίζει. Το δικαίωμα στο να ζούμε κοστίζει. Ο εξορθολογισμός και ο περιορισμός των λειτουργικών δαπανών έχουν ένα όριο. Υπάρχουν πάντα και φθηνότερα πράγματα. Υπάρχουν και λαοί που ζούνε με χαμηλότερο κόστος. Υπάρχουν και άλλοι που, τυπικά, δίνουν το ίδιο πτυχίο με εμάς. Έχουνε πιθανότατα και τον ίδιο αριθμό φοιτητών. Αλλά το προσφερόμενο έργο δεν έχει καμία σχέση με το προσφερόμενο έργο της ΑΣΚΤ. Πριν από ένα μήνα δημοσιεύτηκε η αξιολόγηση της σχολής από εμπειρογνώμονες απ’ την Ευρώπη.
Τα πορίσματα ήταν θετικά;
Αποδεικνύουν ότι ανήκουμε στις πιο ισχυρές ευρωπαϊκές σχολές. Δεν πρέπει να κατεβάσουμε τον πήχυ. Μπορούμε να το κάνουμε και να πάμε σε επίπεδα αφρικανικής χώρα. Αλλά το θέμα είναι να μην κάνουμε όλη τη χώρα Αφρική. Στον εξορθολογισμό των πανεπιστημίων εγγυητής μπορεί να είναι μόνο τα ίδια τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει το υπουργείο που οι αποφάσεις του είναι οριζόντιες και τυφλές.
Ποια τακτική θα ακολουθήσετε από εδώ και πέρα στην ΑΣΚΤ; Θα ξεκινήσει η χρονιά ή κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα;
Εμείς για ένα πράγμα προσπαθούμε, να κρατήσουμε την ΑΣΚΤ ανοιχτή. Κάθε απορρύθμιση στα πανεπιστήμια συμφέρει τις επιλογές της τρόικας και ενός πολιτικού συστήματος που προσβλέπει στην κατάρρευσή τους. Προσπαθούμε, με κάθε τρόπο, να εξασφαλίσουμε την ομαλή λειτουργία του ιδρύματος, τη διεξαγωγή της εξεταστικής και του ακαδημαϊκού έτους. Πρόκειται για μια διεκδίκηση, ένα αίτημα του Έλληνα πολίτη και όχι μόνο του καθηγητή και σπουδαστή της ΑΣΚΤ. Θα ενώσουμε τις διεκδικήσεις, ως κοινωνικές διεκδικήσεις, με ένα κύμα ευρύτερων διεκδικήσεων που ουσιαστικά είναι τα στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα που οφείλει να έχει ένας πολίτης σήμερα και ειδικά ο Έλληνας πολίτης.
Σχόλια
