Κρίσιμες προϋποθέσεις για μια ελπιδοφόρα νέα χρονιά
Κλείνει μια ακόμα χρονιά πολύπλευρης καταστροφής που παίρνει διαστάσεις ανθρωπιστικής κρίσης. Εκατομμύρια οι άνεργοι, οι ανασφάλιστοι, οι χρεωμένοι σε τράπεζες και εφορίες, οι νεόπτωχοι, οι αποκλεισμένοι. Δίπλα στη διάλυση της κοινωνίας, πυκνώνουν τα μαύρα σύννεφα και στο πεδίο των γεωστρατηγικών επιδιώξεων στην περιοχή, με τη χώρα να βρίσκεται εκτεθειμένη σε μεγάλους κινδύνους. Η ιστορία της Κύπρου θυμίζει σε όλους ότι η μεθοδευμένη οικονομική καταστροφή αποτελεί προάγγελο ακόμα πιο δυσμενών εξελίξεων.
Η κατάσταση που επικρατεί στην πλευρά του λαϊκού παράγοντα δεν αντιστοιχεί σε αυτές τις εξελίξεις. Όχι γιατί δεν υπήρξαν αγώνες και αντιστάσεις. Υπήρξαν, παρά την καταστολή, τις επιστρατεύσεις, τις διώξεις, την κατασυκοφάντιση. Λιμενεργάτες, εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες, ΕΡΤ, εκπαιδευτικοί, εργαζόμενοι στους ΟΤΑ, καθαρίστριες, διοικητικοί στα ΑΕΙ κ.ά. Αγώνες επίμονοι, συνδεδεμένοι με τη μάχη της επιβίωσης, της αξιοπρέπειας αλλά και της προάσπισης της δημοκρατίας με αφορμή το «μαύρο» στη ΕΡΤ και τη δολοφονική δράση της ναζιστικής Χρυσής Αυγής.
Αγώνες, όμως, που έμειναν διάσπαρτοι, που δεν κατάφεραν να ενωθούν με τη συντριπτική πλειονότητα της κοινωνίας σε ένα πολιτικό αγώνα διεξόδου από την καταστροφή.
Η διαπίστωση αυτή έχει μικρή αξία αν δεν αναζητηθούν οι αιτίες της. Δεν έχει καμιά αξία αν οι ευθύνες φορτωθούν στους εργαζόμενους και στην πληττόμενη κοινωνία. Είχαμε συνηθίσει την περίοδο 2010-2012 το μαζικό λαϊκό κίνημα, ο ριζοσπαστισμός να παρεμβαίνουν στη κεντρική σκηνή, να ρίχνουν κυβερνήσεις, να δημιουργούν γεγονότα.
Στροφή προς την πολιτική λύση
Υπήρξαν, όμως, αλλαγές που δεν προσέχθηκαν όσο έπρεπε. Ο διάχυτος κοινωνικός ριζοσπαστισμός προσέγγισε, μετά τις εκλογές του 2012, την πολιτική. Επένδυσε τις ελπίδες του για μια αναστροφή της καταστροφής στα πολιτικά κόμματα με αντιμνημονιακό λόγο και ιδιαίτερα στον ΣΥΡΙΖΑ.
Η φυγή, όμως, του ριζοσπαστισμού προς την πολιτική, καθώς δεν πήρε την μορφή αριστερού πολιτικού ρεύματος διεξόδου, δεν απέκτησε σταθερά πολιτικά χαρακτηριστικά, αποδείχθηκε πρόσκαιρη, χαλαρή, ρηχή. Έτσι, ο ριζοσπαστισμός αναδιπλώνεται και από πρωταγωνιστής των εξελίξεων καταφεύγει στην επιλογή της ανάθεσης.
Η επένδυση στην Αριστερά σήμαινε παράλληλα και την επίδραση πολλών από τις ψευδαισθήσεις που αναπτύχθηκαν, σε τμήματα του ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι, η υπόθεση της μετάβασης σε ένα μετατροϊκανό τοπίο θεωρήθηκε υπόθεση εύκολη που θα κριθεί μόνο από την ψήφο. Ότι η μνημονιακή συγκυβέρνηση θα καταρρεύσει από μόνη της και η κυβερνητική αλλαγή θα έρθει σαν «ώριμο φρούτο». Ότι η μετάβαση θα κριθεί απλά τη στιγμή της «διαπραγμάτευσης» με τη μερκελική Ευρώπη και ότι αυτή η διαπραγμάτευση θα είναι μακρά και ίσως σχετικά ομαλή. Ότι η ίδια η μετάβαση θα είναι υπόθεση ενός σαφούς κυβερνητικού σχεδίου και ενός επιτελείου που ο λαός θα στηρίξει την κρίσιμη στιγμή.
Οι συμπεριφορές αυτές που αναπτύχθηκαν μετά τις εκλογές του Ιούνη σήμαναν και την υποχώρηση των μαζικών λαϊκών αγώνων και την αναδίπλωση του ριζοσπαστισμού. Πήραν καταλυτικές διαστάσεις με τον εκβιασμό της Κύπρου και φόβισαν, καθώς κατέρρευσαν οι αυταπάτες. Ο «Κανένας» επανεμφανίζεται, μαζί με την έλλειψη εμπιστοσύνης στα κόμματα και την Αριστερά, καθώς δεν πείθουν εύκολα οι προτεινόμενες εναλλακτικές λύσεις.
Υπάρχει διέξοδος
Κι όμως, η υποστροφή του ριζοσπαστισμού δεν σημαίνει την εξαφάνισή του. Η εικόνα καταστροφής της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών της χώρας, οι τεράστιες κοινωνικές – ταξικές αλλαγές που συντελούνται και συνακόλουθα οι μεγάλες τροποποιήσεις στο επίπεδο των συνειδήσεων και των ιδεών που έχουν συντελεστεί, πιστοποιούν ότι οι αιτίες που οδήγησαν στη εμφάνιση του ριζοσπαστισμού υπάρχουν και θα συνεχίσουν να δυναμώνουν.
Αυτήν την περίοδο είναι κρίσιμο να συνειδητοποιηθεί ότι το κοινωνικό, πολιτικό υποκείμενο που είναι ικανό να οδηγήσει τη χώρα σε μια μεγάλη μετάβαση συγκροτείται διαμέσου ενός πολιτικού ρεύματος και όχι απλά ενός πολιτικού φορέα ή κόμματος, πολύ δε περισσότερο μέσω ανάθεσης.
Ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ έδειξε ότι είναι σε θέση, το κατάφερε στο πρόσφατο παρελθόν, να δώσει έκφραση και υπόσταση στη πολιτικοποίηση ενός μεγάλου τμήματος του ριζοσπαστισμού. Χιλιάδες μέλη του αντιλαμβάνονται τη σημασία της ενεργοποίησης του λαϊκού παράγοντα, όχι απλά ως παράγοντα στήριξης αλλά και ελέγχου και επιτάχυνσης και ενεργητικής διαμόρφωσης των πολιτικών ανάταξης της χώρας.
Αυτή η ενεργοποίηση των απλών καθημερινών ανθρώπων απαιτεί πολιτικές ουσίας που θα δίνουν νόημα στις αντιστάσεις, θα τις συνενώνουν σε πολιτικό σχέδιο διεξόδου, θα στοχεύουν στην αναστήλωση του φρονήματος. Χρειάζονται κατευθύνσεις και πολιτικές που θα καθιστούν τους πολίτες συνυπεύθυνους, συνδιαμορφωτές των εξελίξεων, που θα προετοιμάζουν το λαό για τις δυσκολίες που θα συναντήσουμε. Χρειάζεται ένα κόμμα-κίνημα, ανοιχτό στο λαό, με ενεργοποιημένα μέλη σε επαφή με τα μεγάλα προβλήματα της εποχής και της χώρας.
Χρειάζεται να μοχθήσουμε όλοι, περισσότερο…
Σπύρος Παναγιώτου
