Διαστάσεις του μεταναστευτικού

Ο πνιγμός εκατοντάδων ανθρώπων κοντά στην Πύλο συγκλόνισε τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Λίγο καιρό μετά τα Τέμπη, άλλη μια τραγωδία, αποτέλεσμα εγκληματικών πολιτικών, βάρυνε τις καρδιές μας. Μπορεί πολύ γρήγορα τα διεθνή, αλλά και τα ελληνικά ΜΜΕ, να το πέρασαν στα ψιλά προκειμένου να ασχοληθούν με τον χαμό ενός «υποβρυχίου» ακριβών και ριψοκίνδυνων εξερευνήσεων για λίγους. Αλλά το βάρος στο μυαλό και την καρδιά των απλών ανθρώπων παραμένει. Μπορούσε να αποφευχθεί η εκατόμβη; Ποιος έφταιγε; Τέτοια ερωτήματα ταλανίζουν τη σκέψη πολλών. Εδώ ακριβώς σπεύδουν οι «ειδικοί» να φωτίσουν αυτήν ή την άλλη δευτερεύουσα πτυχή, να μας βομβαρδίσουν με μακάβριες λεπτομέρειες, ώστε να χαθεί η ουσία. Άλλοι πάλι, ειδικοί κι αυτοί, αλλά στην κατασκευή εθνικής ενοχής ώστε να χαθούν από το βλέμμα μας οι πραγματικοί ένοχοι, έσπευσαν να φορτώσουν το έγκλημα αποκλειστικά και συλλήβδην στην «Ελλάδα». Και οι δικοί μας ιθύνοντες, βρήκαν κι αυτοί τον μοναδικό φταίχτη: τους διακινητές (όπως μοναδικός φταίχτης για τα Τέμπη ήταν ένας κάποιος σταθμάρχης…).

Αυτό που αποκαλείται «μεταναστευτικές ροές» έχει βαθιές αιτίες – οι οποίες δεν είναι αδύνατο να εντοπιστούν, πράγμα που βέβαια είναι προαπαιτούμενο για να αντιμετωπιστούν. Έχει και πολλαπλές επιπτώσεις: ορισμένες από αυτές είναι πιο άμεσα ορατές, ιδίως σε χώρες όπως η δική μας, που μετατρέπεται σε ανάχωμα των «ροών», σε πολλά επίπεδα. Λύσεις ώστε να σταματήσει ο ξεριζωμός εκατομμυρίων και ο χαμός χιλιάδων ψυχών κάθε χρόνο, υπάρχουν; Τούτο είναι ίσως το πιο δύσκολο ερώτημα. Υπάρχουν πλευρές που το απαντούν απαιτώντας «φράχτες παντού», κι άλλες που ζητούν «σύνορα ανοιχτά» (όχι όλα τα σύνορα βέβαια…). Αυτές όμως δεν είναι λύσεις του προβλήματος – στην καλύτερη περίπτωση είναι τρόποι διαχείρισης, και μάλιστα ολωσδιόλου αναποτελεσματικής. Όσοι προτείνουν τέτοιες «λύσεις», ακόμη κι αν εκκινούν από εντελώς διαφορετική αφετηρία ο καθένας, ξεχνούν (ή αντιμετωπίζουν μοιρολατρικά) τη ρίζα του μεταναστευτικού.

Στο αφιέρωμα αυτού του φύλλου γίνεται μια προσπάθεια να εξεταστεί το πρόβλημα, που διαρκώς οδηγεί σε εγκληματικές τραγωδίες, από πολλές πλευρές. Έτσι ώστε να εντοπιστούν οι σημαντικότερες πτυχές του και να ανιχνευθεί η δυνατότητα ουσιαστικής αντιμετώπισής του. Γράφουν, με τη σειρά δημοσίευσης των κειμένων, οι: Κώστας Δημητριάδης, Ερρίκος Φινάλης, Δημήτρης Γκάζης, Αντρέα Τζοκ και Τάσος Βαρούνης.