Στη διάρκεια των δεκαετιών του 1970 και 1980, υπό την κωδική ονομασία Κόνδωρ και με συνεργασία της CIA, σωρεία στρατιωτικών πραξικοπημάτων σάρωσε τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Τα φονικά αυτά καθεστώτα εξαφάνισαν 90.000 ανθρώπους, σύμφωνα με στοιχεία της Λατινοαμερικανικής Ομοσπονδίας Ενώσεων Συγγενών Κρατουμένων-Αγνοουμένων. Αν δεν αποδοθεί δικαιοσύνη κι αν δεν σπάσει το τείχος της ατιμωρησίας για τα εγκλήματα του παρελθόντος, ο στρατός και οι δυνάμεις καταπίεσης στην περιοχή θα δρουν ατιμώρητα, όπως φαίνεται με το πραξικόπημα στην Ονδούρα, το στρατό στους δρόμους της Χιλής και τις αμερικανικές βάσεις στην Κολομβία. Στην Αργεντινή, με την επιμονή και τον αγώνα των κινημάτων, έχει ανοίξει ο δρόμος προς την αλήθεια.
Nunca Mas! – Ποτέ πια!
Δεκάδες χιλιάδες Αργεντινοί πλημμύρισαν την ιστορική Πλάσα δε Μάγιο στην 34η επέτειο του αιματηρού πραξικοπήματος του 1976, στα τέλη Μαρτίου, φωνάζοντας «Ποτέ πια». Οι Μητέρες και οι Γιαγιάδες της Πλάσα δε Μάγιο, οι ηρωικές γυναίκες, που συγκεντρώνονταν εκεί και επί χούντας με τις φωτογραφίες των αγνοούμενων παιδιών τους, τέθηκαν επικεφαλής της πορείας κρατώντας πανό με τις φωτογραφίες των αγνοουμένων. Στην επταετία της χούντας του Βιντέλα -1976-1983- ο στρατός εξαφάνισε πάνω από 30.000 ανθρώπους. Από το 2006, οι διαδηλώσεις καταδίκης στην επέτειο του πραξικοπήματος όλο και αυξάνονται σε όγκο. Τροφοδοτούνται από την αγωνία για τις δίκες των υπευθύνων, που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Δίκες για την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Κοντά 27 χρόνια μετά την επιστροφή της Αργεντινής στην κοινοβουλευτική δημοκρατία, άρχισε η οδυνηρή αναψηλάφηση του παρελθόντος. Σήμερα διεξάγονται πάνω από οκτώ δίκες δεκάδων στρατιωτικών, αστυνομικών και πολιτών, που κατηγορούνται για βασανιστήρια, δολοφονίες, απαγωγές και εξαφανίσεις. Από το 2003, όταν με απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου άρθηκαν οι νόμοι περί αμνηστίας, που προστάτευαν τους αξιωματικούς από τις κατηγορίες, προσήχθησαν στη δικαιοσύνη 634 άτομα. Το 2009, καταδικάστηκαν 28 σε δέκα δίκες. Οι διαστάσεις των εγκλημάτων είναι αδιανόητες. Η πιο οδυνηρή περίπτωση είναι αυτή των αγνοουμένων, που έχει αφήσει ανοιχτές πληγές, αφού δεν γνωρίζουν οι συγγενείς τι συνέβη στα θύματα και τα σώματά τους.
Το Δεκέμβριο του 2009, άρχισε η δίκη της Σχολής Μηχανικού του Ναυτικού, μιας μυστικής φυλακής. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες δίκες ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λατινική Αμερική. Συνολικά 19 αξιωματικοί κατηγορούνται για απαγωγές, βασανιστήρια και δολοφονίες 86 ανθρώπων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, όμως, μέσα από τους στρατώνες της σχολής εξαφανίστηκαν 5.000 άνθρωποι.
Στη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας, λειτούργησαν πάνω από 300 κέντρα παράνομης και μυστικής φυλάκισης. Χαρακτηριστική είναι η αμετανοησία πολλών από τους κατηγορουμένους που υπερασπίζονται τον εαυτό τους, επικαλούμενοι το ότι εκτελούσαν διαταγές.
Δικαιοσύνη με βήματα χελώνας
Στη μαζική πορεία του 2010 εις μνήμην των 30.000 αγνοουμένων, διαδηλωτές και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξέφρασαν την ανησυχία τους για τους αργούς ρυθμούς των δικών και την αντίσταση των δικαστών, που συμβάλλει στις καθυστερήσεις. Ένα πρόσφατο άρθρο στην εφημερίδα Pagina/12 αποκάλυψε ότι αρκετοί δικαστές ελέγχονται για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων επί δικτατορίας. Η 24η Μαρτίου θεωρείται πλέον εθνική αργία, «ημέρα μνήμης για τη δικαιοσύνη και την αλήθεια». Η πρόεδρος, Κριστίνα Φερνάντες υποστήριξε τις δίκες, αλλά πόλωσε τα κινήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκμεταλλευόμενη το θέμα αυτό στην κούρσα για την προεδρία, ενώ δεν εξασφαλίζει πόρους ώστε να προχωρήσουν οι δίκες με γρήγορο ρυθμό. να διεισδύουν στις οργανώσεις και στα κινήματα.
(Το κείμενο είναι βασισμένο σε άρθρο της Μαρί Τριγκόνα
www.mujereslibres.blogspot.com)
