Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Θα μπορέσει ο άνθρωπος να νικήσει το γήρας; Υπάρχουν μηχανισμοί που το επιβραδύνουν; Σε τέτοιου είδους ερωτήματα καλείται να δώσει απαντήσεις ο δρ Ντέιβιντ Γουάινκοουβ. Ο Βρετανός επιστήμονας με ελληνικές ρίζες εξειδικεύεται στην ανακάλυψη δραστικών ουσιών που επιβραδύνουν τη γήρανση και στην ταυτοποίηση του μηχανισμού δράσης τους. Υπεύθυνος για την επίβλεψη όλων των πειραμάτων στη Magnitude Biosciences είναι ο Έλληνας επιστήμονας Μιχάλης Φασσέας.
Και οι δύο τους διαθέτουν πολυετή εμπειρία στην επιστημονική μελέτη του νηματώδους σκουληκιού C. elegans. «Ο νηματώδης C. elegans (σ.σ.: Caenorhabditis elegans) είναι ένα μικρό σκουλήκι που φθάνει 1 χιλιοστό σε μήκος, όμως περίπου το 1/3 των γονιδίων του υπάρχουν και στον άνθρωπο» εξηγούν μιλώντας στο ΒΗΜΑgazinο. «Είναι πολύ εύκολο στον χειρισμό του και από το 1966 που μελετάται έχει προσφέρει σημαντικές γνώσεις, μεταξύ άλλων και στη μελέτη της γήρανσης. Ήταν ο πρώτος πολυκύτταρος οργανισμός του οποίου έγινε πλήρης αλληλούχηση του DNA. Αυτό άνοιξε τον δρόμο και για το ανθρώπινο DNA.»
Όπως αναφέρουν, ο νηματώδης C. elegans είναι ιδανικό μοντέλο για πειράματα, καθώς τους εξασφαλίζει την πολυπλοκότητα που επιθυμούν. «Είναι πιο απλός οργανισμός από τα θηλαστικά, αλλά έχει νευρικό σύστημα, μυϊκό σύστημα, αναπαραγωγικό σύστημα και έντερο. Ζει περίπου 2-3 εβδομάδες και, καθώς γερνάει, η κίνησή του επιβραδύνεται, επειδή εξαρτάται από την υγεία του. Αναλύοντας λοιπόν την κινητικότητά του, έχουμε εικόνα της υγείας του.»
Στη Magnitude Biosciences μελετούν λοιπόν την επίδραση που έχει η γήρανση στην υγεία των σκουληκιών και κατά πόσο οι διάφορες παρεμβάσεις, επί παραδείγματι με φάρμακα ή προβιοτικά, μπορούν να έχουν θετική επίδραση, δηλαδή εάν καθυστερούν τη γήρανση.
«Ουσιαστικά, η Magnitude Biosciences διεξάγει δοκιμές στα σκουλήκια και τα αποτελέσματα αυτών των δοκιμών βοηθούν στη λήψη σημαντικών αποφάσεων αναφορικά είτε με τα επόμενα βήματά τους, είτε με τη διεκδίκηση επιπλέον χρηματοδότησης. Για παράδειγμα, πρόσφατα ολοκληρώσαμε μια μελέτη για τη Five Alarm Bio, μια start-up που αναπτύσσει φάρμακο κατά της γήρανσης. Είχαν ήδη κάποια ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε κυτταροκαλλιέργειες, αλλά ήθελαν και δεδομένα από έναν οργανισμό. Είχαμε μια εξαιρετική συνεργασία και η μελέτη μας έδειξε ότι πράγματι η δραστική ουσία τους καθυστέρησε σημαντικά τη γήρανση στα σκουλήκια. Μια αντίστοιχη μελέτη σε ποντίκια θα είχε πολλαπλάσιο κόστος» λένε.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τεχνολογία που έχουν δημιουργήσει για τη μελέτη του νηματώδους σκουληκιού C. elegans. «Για την ορατότητά του και τον χειρισμό του C. elegans χρειάζεται μικροσκόπιο, αλλά εμείς έχουμε αναπτύξει τεχνολογία η οποία βασίζεται σε συστοιχίες καμερών που επιτρέπουν την παρακολούθηση της κίνησής του χωρίς να παρεμβαίνουμε για 7 ή και 10 ημέρες. Έτσι, μπορούμε να μετρήσουμε την κατάσταση της υγείας του και πώς αυτή επηρεάζεται από την ηλικία του ή την παρουσία άλλων παραγόντων, όπως φάρμακα ή προβιοτικά».
Μπορεί όμως η έρευνα για τη γήρανση να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε και ασθένειες; «Σίγουρα η έρευνα που εστιάζει στην επιμήκυνση της υγείας μας και στην κατανόηση των βιολογικών μηχανισμών που κρύβονται από πίσω θα βοηθήσει και στην κατανόηση ασθενειών, αφού πολλές σχετίζονται με τη “φθορά” του χρόνου» επισημαίνουν. «Αυτό είναι εμφανές κυρίως με τις νευροεκφυλιστικές νόσους, όπως οι Αλτσχάιμερ ή Πάρκινσον. Μάλιστα, για αυτές τις νόσους υπάρχουν και σκουλήκια-μοντέλα που χρησιμοποιούμε και εμείς».
Υπάρχουν όμως σήμερα μηχανισμοί για να επιβραδύνουμε τη γήρανση; «Ξέρουμε ότι ο υγιεινός τρόπος ζωής, δηλαδή η συχνή άσκηση και η ισορροπημένη διατροφή, όπως είναι η μεσογειακή, σε συνδυασμό με τη σύγχρονη Ιατρική, μπορεί να επεκτείνει σημαντικά τη διάρκεια και την ποιότητα ζωής μας.
Της Έρης Βαρδάκη, πηγή: ΒΗΜΑgazinο
Των οικιών ημών εμπιπραμένων, ημείς άδομεν…
Σύμφωνα με νέα έκθεση του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη η ποσότητα πλαστικών απορριμμάτων που παράγονται παγκοσμίως βρίσκεται σε τροχιά σχεδόν τριπλασιασμού έως το 2060.
Η έκθεση με τίτλο «Global Plastics Outlook: Policy Scenario to 2060» λέει ότι χωρίς ριζικές ενέργειες για τον περιορισμό της ζήτησης, την αύξηση της διάρκειας ζωής των προϊόντων και τη βελτίωση της διαχείρισης απορριμμάτων και της δυνατότητας ανακύκλωσης, η πλαστική ρύπανση θα αυξηθεί παράλληλα με μια σχεδόν τριπλάσια αύξηση στη χρήση πλαστικών λόγω της αύξησης του πληθυσμού και των εισοδημάτων.
Η έκθεση προβλέπει αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης πλαστικών από 460 εκατομμύρια τόνους (Mt) το 2019 σε 1.231 Mt το 2060 ελλείψει τολμηρών νέων πολιτικών, μια ταχύτερη αύξηση από τα περισσότερα ακατέργαστα υλικά. Η ανάπτυξη θα είναι ταχύτερη στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες της Αφρικής και της Ασίας, αν και οι χώρες του ΟΟΣΑ θα εξακολουθούν να παράγουν πολύ περισσότερα πλαστικά απόβλητα ανά άτομο (238 κιλά ετησίως κατά μέσο όρο) το 2060 από τις χώρες εκτός ΟΟΣΑ (77 κιλά).
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η διαρροή πλαστικών στο περιβάλλον φαίνεται να διπλασιάζεται σε 44 Mt ετησίως, ενώ η συσσώρευση πλαστικών σε λίμνες, ποτάμια και ωκεανούς θα υπερτριπλασιαστεί, ως μπαλόνια πλαστικών απορριμμάτων, από 353 Mt το 2019 σε 1.014 Mt το 2060. Η ρύπανση προέρχεται από μεγαλύτερα υπολείμματα γνωστά ως μακροπλαστικά, αλλά η διαρροή μικροπλαστικών (συνθετικά πολυμερή με διάμετρο μικρότερη από 5 mm) από αντικείμενα όπως βιομηχανικά πλαστικά pellets, υφάσματα και φθορά ελαστικών αποτελεί επίσης σοβαρή ανησυχία.
Η προβλεπόμενη αύξηση της κατανάλωσης και των απορριμμάτων πλαστικών θα επέλθει παρά την αναμενόμενη αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένου πλαστικού στην κατασκευή νέων προϊόντων καθώς και τις τεχνολογικές προόδους και τις τομεακές οικονομικές αλλαγές που αναμένεται να σημαίνουν μια εκτιμώμενη μείωση 16% έως το 2060 στην ποσότητα πλαστικού που απαιτείται για δημιουργία 1 USD οικονομικής παραγωγής.
Το μερίδιο των πλαστικών απορριμμάτων που ανακυκλώνονται με επιτυχία προβλέπεται να αυξηθεί στο 17% το 2060 από 9% το 2019, ενώ η αποτέφρωση και η υγειονομική ταφή θα συνεχίσουν να αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% και το 50% των πλαστικών απορριμμάτων αντίστοιχα.
Η έκθεση εξετάζει επίσης πώς οι ενέργειες για τη μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου θα μπορούσαν να μειώσουν τη ρύπανση από πλαστικό, δεδομένης της αλληλεπίδρασης μεταξύ του κύκλου ζωής των πλαστικών, των ορυκτών καυσίμων και της κλιματικής αλλαγής.
Πηγή: OT.gr
Εγκεφαλικό λόγω μικροσωματιδίων
Ο κίνδυνος ποικίλει ανάλογα με το μέγεθος των σωματιδίων των ρύπων: Όσο μικρότερα είναι αυτά, τόσο αυξάνει η πιθανότητα θανατηφόρου εγκεφαλικού.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Χουαλιάνγκ Λιν του Πανεπιστημίου Σαν Γιατ-Σεν της Γκουανγκτσού, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Neurology» της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας, ανέλυσαν στοιχεία για περισσότερες από 3,1 εκατομμύρια νοσηλείες λόγω είτε ισχαιμικού είτε αιμορραγικού εγκεφαλικού. Οι ασθενείς είχαν μέση ηλικία 67 ετών και, από αυτούς, οι 32.140 (περίπου το 1%) είχαν πεθάνει στο νοσοκομείο.
Διαπιστώθηκε ότι για κάθε 10 μg/m3 (μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα) αύξηση στην ετήσια μέση έκθεση στα σωματίδια των ρύπων υπήρχε αύξηση 24% του κινδύνου θανατηφόρου εγκεφαλικού για τα μικρότερου μεγέθους σωματίδια ΡΜ1, 11% για τα σωματίδια ΡΜ2,5 και 9% για τα μεγαλύτερα σωματίδια ΡΜ10. Αλλά και με βάση την πιο πρόσφατη μέση έκθεση κατά την τελευταία εβδομάδα πριν το εγκεφαλικό, ο κίνδυνος για τέτοιο επεισόδιο ήταν ανάλογα κατανεμημένος: 6% αυξημένος για τα μικρότερα σωματίδια ΡΜ1, 4% για τα ΡΜ2,5 και 3% για τα ΡΜ10.
Τα ΡΜ1 έχουν διάμετρο κάτω του ενός μικρομέτρου ή εκατομμυριοστού του μέτρου (σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα σωματίδια της αιθάλης και του νέφους στις πόλεις), τα ΡΜ2,5 κάτω των 2,5 εκατομμυριοστών του μέτρου (περιλαμβάνονται τα σωματίδια ιπτάμενης τέφρας) και τα ΡΜ10 κάτω των 10 εκατομμυριοστών (περιλαμβάνονται τα σωματίδια του τσιμέντου). Όσο πιο μικρά είναι τα σωματίδια, τόσο ευκολότερα εισπνέονται βαθιά μέσα στους πνεύμονες, κυκλοφορούν μέσω του αίματος και καταλήγουν στον εγκέφαλο.
