Μέσα στον ορυμαγδό των απανωτών καταστροφών του τελευταίου 6μήνου (Τέμπη, Πύλος, Έβρος, Ρόδος, Δαδιά, Βόλος, Καρδίτσα, Λάρισα, Κύθνος, Σαμοθράκη, Κέρκυρα, Μιχάλης, Αντώνης κ.λπ.) και όσων αυτές επιφέρουν, είναι αναγκαίο να «μαζέψουμε» το μυαλό μας σε ορισμένα ουσιαστικά συμπεράσματα και εκτιμήσεις. Επειδή: α) το «γαϊτανάκι» θα συνεχιστεί, β) τα μέτωπα που είναι ανοικτά είναι πολλαπλά, και γ) η χώρα αντιμετωπίζει ένα οξύ υπαρξιακό πρόβλημα. Σε όλους τους τομείς, σε πολλά επίπεδα: υποδομές, οικονομία, γεωπολιτική, πολιτισμό, παιδεία, υγεία, άμυνα.
Το «γαϊτανάκι» καταστροφικών φαινομένων και της έκτασης των επιπτώσεών τους σε μεγάλο βαθμό έχει τη ρίζα του σε χρόνια ζητήματα του τρόπου ανάπτυξης, της ποιότητας του κρατικού και οικονομικού σχεδιασμού, της αδιαφορίας για πιο κρίσιμα και μόνιμα στοιχεία. Οφείλεται στο πνεύμα της «αρπαχτής» και της μεταπρατικής οικονομίας που διαπερνά τις οικονομικές ελίτ, στο νοσηρό πολιτικό σύστημα που υπηρετεί το καθεστώς της εξάρτησης και της ρεμούλας, που εμποδίζει κάθε ουσιαστικό προγραμματισμό, που νοιάζεται μόνο για τα ιδιοτελή του συμφέροντα. Ελίτ ελλήνων ολιγαρχών, πολιτικό σύστημα και ΜΜΕ λειτουργούν και «ιδρώνουν» μόνο και μόνο για την εμπέδωση ενός καθεστώτος προσαρμογής και εξάρτησης στην ευρωκρατία και στον ευρωατλαντισμό.
Συνεπώς, να κρατήσουμε πως για δεκαετίες δεν υπάρχει κανένα εθνικό σχέδιο οικονομικής – παραγωγικής – πολεοδομικής – διαρθρωτικής ανάπτυξης με γνώμονα την ευημερία του τόπου και του λαού, της κοινωνίας και της συνοχής της. Και πρέπει να προσθέσουμε ότι αυτός ο «οδηγός» έχει διαβρώσει σε μεγάλο βαθμό ευρύτατα μεσαία στρώματα, και επιφέρει τα χαρακτηριστικά μιας ηγεμονίας που στηρίζεται στο «κοιτάζω την πάρτη μου» και τίποτα άλλο. Το όνειρο της ευρωποποίησης λειτούργησε για χρόνια, η έννοια του «εκσυγχρονισμού» έπαιξε το ρόλο της, και μετά το 2010 τα πράγματα τροποποιήθηκαν και το καθεστώς πήρε νέα χαρακτηριστικά: το «οικονομικό θαύμα» στηρίζονταν σε σαθρά βάθρα, και έτσι φτάσαμε στη χρεοκοπία του 2010 και στο μνημονιακό καθεστώς. Δηλαδή σε μια νέα καθεστωτική φάση, υπαγωγής ολόκληρης της χώρας και όλων των δημόσιων υποδομών και της οικονομικής λειτουργίας στους Δανειστές, που χωρίς καμιά ευαισθησία επέβαλαν μια ακόμα μεγαλύτερη διάλυση, αρπαγή και αφαίμαξη εισοδήματος.
Η αποικιοποίηση με το μνημονιακό καθεστώς απογείωσε όλες τις νεοφιλελεύθερες συνταγές, και βεβαίως γκρέμισε με σφοδρότητα ό,τι υποδομές, υπηρεσίες και μηχανισμούς υπήρχαν και κουτσολειτουργούσαν την προηγούμενη περίοδο
Τι αποτέλειωσε το μνημονιακό καθεστώς
Η «αποικία» έπρεπε να πληρώνει τη δόση της, έπρεπε να υποθηκεύσει όλο τον πλούτο της για 99 χρόνια. Αυτή η αποικιοποίηση με το μνημονιακό καθεστώς απογείωσε όλες τις νεοφιλελεύθερες συνταγές, και βεβαίως γκρέμισε με σφοδρότητα ό,τι υποδομές, υπηρεσίες και μηχανισμούς υπήρχαν και κουτσολειτουργούσαν την προηγούμενη περίοδο. Ο νεοφιλελευθερισμός φούντωσε από τη δεκαετία του 1990 και μετά (για παράδειγμα η Δασική Υπηρεσία διαλύθηκε επί Σημίτη), αλλά με το μνημονιακό καθεστώς επιβλήθηκαν ακραία μέτρα που καμιά κυβέρνηση δεν μπορούσε να πάρει. Επιβλήθηκε ένας οικονομικός και πολιτικός ζουρλομανδύας που εξυπηρετούσε την αρπαγή αεροδρομίων, λιμανιών, δρόμων, δημόσιας περιουσίας, οργανισμών, συγκοινωνιών, μεταφορών κ.λπ.
Αν στις προηγούμενες δεκαετίες λειτουργούσε κάπως, και με πολλά προβλήματα, ένα σύστημα υγείας, μια παιδεία, αν υπήρχαν δομές και υπηρεσίες που κάπως, κουτσά-στραβά, λειτουργούσαν, όλα μα όλα κατατεμαχίστηκαν. Ανέλαβαν εργολαβικά διάφορα τμήματα ιδιώτες (νερό, ηλεκτρικό, μεταφορές κ.λπ.), σαλαμοποιήθηκαν μεγάλες μονάδες, απολύθηκαν δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι με τεχνογνωσία. Κάπως έτσι οποιοσδήποτε εθνικός σχεδιασμός καταργήθηκε εντελώς, δεν μπήκε τίποτα στη θέση του, και το όραμα της ψηφιακής Ελλάδας, της «Ελλάδας 2.0», ήξερε μόνο να απορροφά ό,τι ήταν δυνατόν από το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας. Που όμως κι αυτό κατευθύνονταν στην «Πράσινη οικονομία» (φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες, χώροι αποθήκευσης ενέργειας), στον δανεισμό ορισμένων μόνο τομέων, και μάλιστα με την υποχρέωση να ατονούν όλες οι λειτουργίες του κράτους στην οικονομική ζωή.
Η απελευθέρωση της «αγοράς εργασίας», η πρόσκαιρη εργασία, η μαύρη εργασία, αποτελούσε το συμπλήρωμα αυτής της κατεύθυνσης. Δεκατρία (13) χρόνια διάλυσης των υποδομών, με συστηματικό τρόπο, από όλες τις κυβερνήσεις που πέρασαν, και καμιά συστηματική προσπάθεια εθνικού σχεδιασμού. Για παράδειγμα, πριν 3 χρόνια ο θεσσαλικός κάμπος είχε πλημμυρίσει ξανά (όχι τόσο έντονα όσο τώρα). Υποσχέθηκαν τότε αντιπλημμυρικά έργα και υποδομές. Δεν έγινε τίποτα, ούτε σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης, ούτε σε επίπεδο περιφέρειας. Τώρα, με μελέτες που έρχονται στο φως, ήταν εντελώς προβλέψιμο όλο αυτό που έγινε με τη διαχείριση των 4 ποταμών στην περιοχή της Θεσσαλίας.
«Ακαταδίωκτο», επιδείνωση παθογενειών και χειριστικά εργαλεία
Κοντά σε αυτά, υπάρχει σε όσους διοικούν ή έχουν κάποια εξουσία και ευθύνη η αντίληψη «πάμε μέρα με τη μέρα», «δεν θα τύχει κάτι κακό στη βάρδια μου», ή ακόμα «αυτό που συμβαίνει θα περάσει γρήγορα χωρίς πολλές συνέπειες». Νοοτροπίες που θυμίζουν το τραγικό «πάμε κι όπου βγει» του τρένου στα Τέμπη. Αυτές οι νοοτροπίες συνοδεύουν κάθε υπηρεσία, κάθε υπεύθυνο φορέα, κάθε αρμόδιο. Για κρίσιμους τομείς έχει θεσπιστεί το «ακαταδίωκτο». Για τις μεγάλες συμφορές, η ευθύνη μεταφέρεται στον σταθμάρχη, στον διευθυντή Τροχαίας Ιωαννίνων για τους Κροάτες (συν κάποιες μεταθέσεις αστυνομικών της Αθήνας), σε κάποιους βαθμοφόρους του Λιμενικού για το λιμάνι του Πειραιά. Δηλαδή σε παράγοντες του κρατικού και διοικητικού μηχανισμού που λειτουργούν ως σύγχρονοι «αυτοφωράκηδες». Δεν θίγονται ποτέ οι πραγματικοί υπεύθυνοι, οι «ακαταδίωκτοι». Η παραίτηση είναι έννοια για ηλίθιους και βλάκες, ενώ οι δικοί μας υπεύθυνοι είναι ξύπνιοι και αιλουροειδείς…
Συνεπώς έχουμε χρόνιες «ασθένειες» με απουσία ενός εθνικού σχεδιασμού, αλλά και μια επιδείνωση αυτών των παθογενειών μέσα σε 13 χρόνια χρεοκοπίας και μνημονιακών καθεστώτων. Και έχουμε, ακόμα, οικονομικές ελίτ και πολιτικό σύστημα που νομίζουν ότι είναι πανίσχυροι και θεωρούν ότι ο λαϊκός παράγοντας είναι εντελώς αποκοιμισμένος. Μέσα σε αυτό το καθεστώς, οι συστημικές δυνάμεις έχουν «ανακαλύψει» κάποια ακόμα χειριστικά εργαλεία: η πανδημία, ο φόβος, ο συστηματικός τρόμος, ο ψηφιακός έλεγχος και επιτήρηση, η συνήθεια στις εικόνες καταστροφής, το σύνδρομο του «βομβαρδισμένου πολίτη» που προσπαθεί να περισωθεί όπως μπορεί, ο βομβαρδισμός εικόνων, ψευδών ή άχρηστων ειδήσεων μέσω των ΜΜΕ, η αποσιώπηση γεγονότων, η διαστρέβλωση άλλων γεγονότων – όλα αυτά έχουν γίνει «εργαλεία» διαχείρισης της λαϊκής δυσαρέσκειας. Ακόμα και τα επιδόματα (τα e-pass κάθε είδους) λειτουργούν σε ένα βαθμό. Όπως και η καθίζηση και η χρεοκοπία της Αριστεράς: κι αυτή λειτουργεί προς την ίδια κατεύθυνση. Ένα ένοχο πολιτικό σύστημα που κινείται σε τέτοιες προδιαγραφές, προδιαγραφές συστημικές-ευρωατλαντικές, στο οποίο ο ένας κλείνει το μάτι στον άλλο και συνεννοούνται εύκολα ορκιζόμενοι ότι θα αξιοποιήσουν το… Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας.
Εσωτερικά είμαστε αντιμέτωποι με διάλυση υποδομών, απόσυρση κράτους και πολιτείας, έλλειψη κάθε εθνικού σχεδιασμού (ο πιλότος είναι το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας και η ΕΓΕΤ ΤΕΡΝΑ, που όλα τα καταπίνει) και αδιαφορία για το αύριο του τόπου. Ο κυνισμός βασιλεύει στο Μαξίμου και στο επιτελικό κράτος. Ακόμα κι όταν η πραγματικότητα αναγκάζει σε αναπροσαρμογές (π.χ. τριήμερο πένθος, απομάκρυνση κάποιου στελέχους, αναβολή ομιλίας στη ΔΕΘ του Μητσοτάκη, ή εκλογής αρχηγού στον ΣΥΡΙΖΑ κ.λπ.), αυτό δεν οδηγεί σε μια τολμηρή ανασυγκρότηση που να εξυπηρετεί ένα σχέδιο Εθνικής Κυριαρχίας – το οποίο θα έπρεπε να περιλαμβάνει τομείς όπως άμυνα και υπεράσπιση κυριαρχίας, παραγωγική ανασυγκρότηση, δημοκρατική πολιτεία, πολιτιστική αναγέννηση. Το οποίο θα διαπερνούσε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής (παιδεία, υγεία, οικονομία, κοινωνική συνοχή, αυτοδιοίκηση, συμμετοχή, αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων κ.ο.κ.).
Υπηρέτες, παραγγελιοδόχοι και έτοιμοι για «τολμηρές» συμφωνίες
Υπάρχει όμως κι άλλος ένας κρίσιμος τομέας που οι οικονομικές ελίτ, η ολιγαρχία της χώρας και σχεδόν ολόκληρο το πολιτικό σύστημα υπηρετεί με σθένος (και δουλικότητα). Πρόκειται για την πρόσδεση στην ευρωκρατία και το ΝΑΤΟ, για την εκπλήρωση όλων των παραγγελιών της αμερικανικής πρεσβείας και, ακόμα περισσότερο, για τη δηλωμένη πρόθεση υποχωρήσεων προς την Τουρκία μέσω του «διαλόγου», της «Χάγης», της πριμοδότησης ενός σχεδίου «Πρεσπών του Αιγαίου». Από Αλεξανδρούπολη έως Σούδα έχουμε μια επέκταση της αμερικανικής παρουσίας. Η Τουρκία κάνει λόγο για Τουρκο-αιγαίο, για Γαλάζια Πατρίδα. Και φαίνεται πως ο Μητσοτάκης σκεφτόταν σοβαρά να προχωρήσει σε «τολμηρές» συμφωνίες με την Τουρκία – κάτι σαν «συνεκμετάλλευση», που όμως θα έφερνε σημαντικές υποχωρήσεις σε κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.
Αυτή η ατζέντα είχε και έχει ακόμα τον χαρακτήρα του «επείγοντος», και προχωρούσε με άλματα. Ήδη έγινε το ταξίδι του Γεραπετρίτη στην Άγκυρα για να προετοιμαστεί η δεύτερη συνάντηση, μέσα σε λίγους μήνες, Μητσοτάκη και Ερντογάν. Η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών έχει προχωρήσει αρκετά, στέλνουμε στρατιωτικό υλικό στην Ουκρανία και αναλαμβάνουμε υποχρεώσεις απέναντι στην ουκρανική πλευρά (εξοπλισμοί και εκπαίδευση πιλότων στα F16). Το κοινό ανακοινωθέν Μητσοτάκη-Ζελένσκι πριν ένα μήνα ορίζει την Ελλάδα ως μια άκρως επιθετική χώρα προς τη Ρωσία.
Το σημείο αυτό θέλει ιδιαίτερη προσοχή: σε ολόκληρη την προεκλογική περίοδο η εξωτερική πολιτική είχε αποκλειστεί από τον «διάλογο» και την αντιπαράθεση των κομμάτων. Υπήρξε μια σιωπή, κάτι σαν μορατόριουμ ανάμεσα στα κόμματα να μην θιγούν εθνικά θέματα, να μην τεθούν θέματα γεωπολιτικού προσανατολισμού, να μην γίνει καμία αναφορά στον πόλεμο της Ουκρανίας. Λες και είναι δεύτερης κατηγορίας θέματα.
Ολόκληρο το πολιτικό σύστημα υπηρετεί δουλικά την πρόσδεση στην ευρωκρατία και το ΝΑΤΟ, την εκπλήρωση όλων των παραγγελιών της αμερικανικής πρεσβείας και τη δηλωμένη πρόθεση υποχωρήσεων προς την Τουρκία
Ισοδύναμα πολέμου, εθισμός στην καταστροφή, ηθική κατάπτωση
Πριν λίγα χρόνια λεγόταν ότι η οικονομική καταστροφή από τα μνημόνια, με το μείον 25% του ΑΕΠ, ισοδυναμούσε με το κόστος ενός πολέμου. Τώρα, μπορεί κανείς να υπολογίσει τη σημερινή εικόνα της χώρας μετά το καλοκαίρι; Δεν μοιάζει με μια βομβαρδισμένη χώρα; Ένας ολόκληρος νομός (ο Έβρος), μερικά μεγάλα νησιά (Ρόδος, Κέρκυρα), τεράστιες περιοχές κοντά στην Αθήνα (Πάρνηθα – Δερβενοχώρια), βιομηχανική περιοχή του Βόλου και ανατίναξη στρατοπέδου-αεροδρομίου στη Νέα Αγχίαλο: όλα στις φλόγες! Τώρα πλημμυρισμένα περίπου 750.000 στρέμματα γης στη Θεσσαλία, ολόκληρα χωριά πνιγμένα-βυθισμένα, ο Βόλος και άλλες πόλεις χωρίς ρεύμα και νερό για 3 μέρες! Νοσοκομεία πλημμυρισμένα, δρόμοι διαλυμένοι, γέφυρες γκρεμισμένες, παραλιακά χωριά κατεστραμμένα. Μόλις την τρίτη μέρα –παρόλο που υπήρχαν προειδοποιήσεις από τους μετεωρολόγους για το φαινόμενο– κινητοποιήθηκε ο στρατός…
Όλα όσα ζούμε –τραγικά και επώδυνα– δείχνουν ότι υφίσταται ένα τεράστιο υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας, και μάλιστα σε μια χώρα με πολλαπλά ανοικτά μέτωπα. Δείχνουν την ανάγκη ενός σχεδίου Εθνικής Κυριαρχίας και Ανασυγκρότησης. Μόνο που αυτά τα ζητήματα δεν μπορούν να τα επιλύσουν, να τα προωθήσουν, ούτε καν να τα διαχειριστούν οι εξαρτημένες και ιδιοτελείς ελίτ και το πολιτικό σύστημα. Ο εθισμός στην καταστροφή λειτουργεί ψυχολογικά σε καταθλιπτικές λογικές, που μπορούν να «σηκώσουν» κι άλλους ακρωτηριασμούς, ακόμα και εθνικούς, κυριαρχικούς. Π.χ. να χαθεί κάτι από την κυριαρχία, ή την επήρεια νησιών και περιοχών: ε, δεν είναι και το τέλος του κόσμου, τι να κάνουμε, ίσως το ζήσουμε κι αυτό.
Μαζί με τον εθισμό στην καταστροφή, έρχεται και μια μεγάλη ηθική κατάπτωση και μια προσαρμοστικότητα του καθένα. Μη τον βρει κι αυτόν το κακό. Να επιβιώσει όπως μπορεί, κι ας γίνεται χαλασμός δίπλα του. Οι ελίτ και γεωπολιτικοί παίκτες τα γνωρίζουν αυτά, και τα αξιοποιούν. Γι’ αυτό έχει τεράστια σημασία το σθένος, η αντοχή, η αλληλεγγύη, το ενδιαφέρον για τον διπλανό, η κοινωνική και εθνική συνοχή. Για να σωθεί ό,τι είναι δυνατό. Για να σταματήσει η καταστροφή. Για να μπουν οι βάσεις ενός εθνικού σχεδιασμού. Για την υπεράσπιση της Εθνικής Κυριαρχίας. Για την επιβίωση της κοινωνικής συνοχής, για να είναι η κοινωνία όρθια με δημοκρατία και ανθρωπιά.
Τι μπορεί να γεννηθεί μέσα από όλα αυτά;
Αυτά δεν θα προκύψουν από το υπάρχουν πολιτικό σύστημα. Θα προκύψουν από την αντίσταση και την αναγκαία νέα συνείδηση. Θα προκύψουν από την αυτο-οργάνωση και τη συμμετοχή όλων στην προσπάθεια για την επιβίωση και τη σωτηρία της ζωής και της κοινωνικότητας. Ναι, είναι αγώνας για να υπάρχουμε. Όλοι κινδυνεύουμε, όλοι μπορεί να βρεθούμε στη θέση των συμπολιτών που πλήττονται σκληρότατα εδώ και μήνες, όλοι έχουμε ανάγκη από την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη. Εχθροί μας: ο κυνισμός και η αγριανθρωπιά! (Πρέπει να εξαρθεί η γενναία στάση επιβατών των πλοίων που βιντεοσκόπησαν τη δολοφονία του Αντώνη στον Πειραιά και κατάγγειλαν το γεγονός. Αν δεν υπήρχε αυτή η ενεργοποίηση, θα είχε περάσεις σαν «ατύχημα αργοπορημένου» που έπεσε στη θάλασσα στην προσπάθεια να προλάβει το πλοίο…).
Πόσο πιθανό είναι μέσα από την καταστροφή να γεννηθεί ένα πείσμα, μια διάθεση, ένα όραμα, μια αρετή, ένα μέλλον, ένα σχέδιο, μια πείρα θετική για το σήμερα και το αύριο, για την ύπαρξή μας; Μπορούμε και πρέπει να επιδιώξουμε να γεννηθούν όλα αυτά.
ΥΓ: Η δεύτερη μέρα του Resistance Festival, που διοργανώνει ο Δρόμος κάθε χρόνο, είναι αφιερωμένη στο «υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας». Ένα εξαιρετικά επίκαιρο και κρίσιμο θέμα! Θα γίνει μια ανοικτή συνέλευση για το ζήτημα αυτό, στην οποία είστε όλοι προσκεκλημένοι: την Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου, στις 10.30 το πρωί, στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
