Γράφει ο Θεόδωρος Τσελεπής
Το 2012 ο μεγάλος Έλληνας σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς στην ταινία του Κεφάλαιο περιέγραψε με πολύ ρεαλιστικό τρόπο τον κόσμο των τραπεζών. Τότε, σε μια εκδήλωση, είχε δηλώσει πως ««πίσω από τη γοητεία ενός τραπεζίτη, τη μόρφωση και την καλλιέργειά του, κρύβεται μια σκοτεινή πλευρά: αυτή των επιχειρήσεων».
Δύο χρόνια μετά ο σπουδαίος Martin Scorsese παραδίδει μαθήματα σκηνοθεσίας με την ταινία του Ο Λύκος της Wall street.
Γιατί όμως είναι σπουδαία στιγμή του κινηματογράφου η τελευταία του ταινία;
Είναι οι ερμηνείες για Όσκαρ των Leonardo DiCaprio και Jonah Hill; O καταιγιστικός ρυθμός της; Η υπέροχη επιλογή μουσικής και τραγουδιών που δένουν με τις εικόνες; Ή ότι βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα; Είναι όλα αυτά, αλλά δεν είναι κυρίως αυτά.
Αυτό που την κάνει σπουδαία ταινία είναι η ωμότητα της περιγραφής των ανθρώπων του χρήματος.
Μέσα σε τρεις ώρες, που κυλούν σαν νεράκι και σε κάνουν να θες κι άλλο, βλέπουμε την πραγματική ιστορία ενός νεαρού χρηματιστή που πουλά ελπίδες πλουτισμού την εποχή του λαϊκού καπιταλισμού στην Αμερική.
Δείχνει με πολύ ρεαλιστικό τρόπο την εξαπάτηση(;) ανθρώπων που επένδυσαν τα χρήματά τους σε μετοχές φούσκες, με την ελπίδα πως θα γίνουν πλούσιοι.
Η ταινία ξυπνά μνήμες ελληνικού Χρηματιστηρίου. Ήταν η εποχή που άνθρωποι έσπρωχναν αποταμιεύσεις, εφάπαξ, μισθούς σε μετοχές. Σπίτια, οικόπεδα, μαντριά, χωράφια πωλούνταν, για να γίνουν χαρτοφυλάκιο. Την εποχή που, αν δεν τζογάριζες -συγγνώμη, επένδυες ήταν ο σωστός όρος- ήσουν ο μαλάκας της παρέας.
Είναι όμως υπεύθυνος μόνο ο κάθε χρηματιστής που πουλά φούσκες για να πλουτίσει ο ίδιος; Είναι υπεύθυνο και το κράτος που δεν προστατεύει τον επενδυτή-τζογαδόρο που επιθυμεί τον εύκολο πλουτισμό; Αλήθεια, τι το διαφορετικό προσδοκούν όσοι επενδύουν σε μετοχές που θα τους κάνουν σύντομα πλούσιους; Πόσο διαφορετικά θα συμπεριφέρονταν από τον Jordan Belfort, τον χρηματιστή που πλούτισε πουλώντας αέρα και στην ταινία τον ενσαρκώνει υπέροχα ο Leonardo DiCaprio; Αυτό, μάλλον, είναι και το σπουδαιότερο ερώτημα που βάζει η ταινία. Τελικά, όσοι επένδυσαν-τζογάρισαν, αηδιάζουν ή ζηλεύουν βλέποντας τον DiCaprio να βγάζει μέσα σε λίγα χρόνια όσα λεφτά δεν θα μπορέσουμε να βγάλουμε όλοι μαζί σε έναν αιώνα, δουλεύοντας τριπλοβάρδιες, με μισθούς προ Mνημονίου; Αηδιάζουν ή ζηλεύουν βλέποντας τον DiCaprio να οδηγεί πανάκριβο αυτοκίνητο, να παίρνει μέρος σε ρωμαϊκά όργια, να πηδά ό,τι όμορφο, ξανθό και σιλικονάτο κινείται; Αηδιάζουν ή ζηλεύουν βλέποντας τον DiCaprio να γίνεται ο ιδιοκτήτης του σκάφους της Κοκό Σανέλ και να το μετατρέπει προκειμένου να κουβαλάει και το ελικόπτερο;
Η Λένα Διβάνη έγραψε όταν είδε την ταινία: «Σε είδα και αηδίασα, Λεονάρντο!» Μάλλον η κυρία περίμενε να δει μια ταινία όπου οι πλούσιοι χτίζουν πτέρυγες ελπίδας καρκινοπαθών ή κάνουν προσφορές στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Και όλα αυτά εργαζόμενοι σκληρά, αυτοδημιούργητοι με όμορφες δυναμικές γυναίκες στο πλάι τους, που στηρίζουν τους ίδιους και το σπιτικό τους.
Έλα όμως, θεία Λένα, που ο σύγχρονος καπιταλισμός δεν είναι τέτοιος. Ο σύγχρονος τζογαδόρικος, άπληστος και χυδαίος -συνάμα- καπιταλισμός είναι βουτηγμένος στην απληστία, στην απάτη και στην κοκαΐνη.
Στην έναρξη του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ο Κώστας Γαβράς, παρουσιάζοντας την ταινία του Κεφάλαιο, είπε κάτι πολύ αληθινό. Όταν οι τραπεζίτες γνωστοί του είδαν την ταινία, του παραπονέθηκαν για ένα λόγο. Τα ποσά που διαπραγματεύονταν στην ταινία ως μισθοί, προμήθειες και κέρδη απείχαν από την πραγματικότητα για έναν λόγο. Ήταν κατά πολύ μικρότερα από τα πραγματικά…
