Μεταβλητές της η στάση του Ευρωκοινοβουλίου έναντι της τρόικας και της τραπεζικής ένωσης και τα σενάρια για το ελληνικό χρέος. Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Σε κατάσταση Limbo –ένα είδος προθαλάμου της κόλασης, σύμφωνα με την καθολική θεολογία- θα παραμείνει κατά τα φαινόμενα η ελληνική οικονομία κατά τους μήνες μέχρι τις κάλπες των ευρωεκλογών. Στο Eurogroup της Δευτέρας η 4η αξιολόγηση της «ελληνικής προσαρμογής» είναι μεν δεύτερο θέμα στην ατζέντα, αλλά είναι απίθανο να προκύψει κάποια τελική απόφαση εκταμίευσης της εκκρεμούσας δανειακής δόσης ή μέρους της. Κι αυτό, γιατί ο βασικός πονοκέφαλος των υπουργών του Eurogroup είναι το τελευταίο θέμα της ατζέντας της Δευτέρας, η τραπεζική ένωση.
Το «ελληνικό θρίλερ» είναι για μια ακόμη φορά μπλεγμένο σε μια περίεργη συνάρτηση μεταξύ Ευρωκοινοβουλίου, Κομισιόν, ΕΚΤ και Eurogroup. Οι επιμέρους μεταβλητές της συνάρτησης είναι οι εξής:
1. Η επιτροπή οικονομικών υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, ως γνωστόν, υπερψήφισε προ ημερών μια εντυπωσιακή στη ρητορική της έκθεση κατά της τρόικας και του καταστρεπτικού της ρόλου στις μνημονιακές χώρες. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η έκθεση αυτή θα εγκριθεί με μεγάλη πλειοψηφία και από την ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, έστω κι αν τα κίνητρα των πολιτικών ομάδων είναι κυρίως προεκλογικά. Είναι άγνωστο αν μια τέτοια απόφαση θα έχει πιπτώσεις στη λειτουργία της τρόικας, που θεωρείται εντεταλμένο όργανο των πιστωτών και τα δύο σκέλη της, ΔΝΤ και ΕΚΤ, δεν λογοδοτούν καν στο Ευρωκοινοβούλιο. Αλλά είναι και αδύνατο να μη ληφθεί υπόψη στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν στα μέσα του έτους για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, με σημείο άτυπης εκκίνησης τον Απρίλιο.
2. Πολύ σημαντικότερη, ωστόσο, είναι η εμπλοκή του Ευρωκοινοβουλίου στις εκκρεμότητες της τραπεζικής ένωσης. Από τη συμφωνία του με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Κομισιόν ως προς τον χαρακτήρα του Ενιαίου Μηχανισμού Εκκαθάρισης τραπεζών και του Ενιαίου Ταμείου που θα τον συνοδεύει θα εξαρτηθεί αν θα ξεκινήσει η λειτουργία της εποπτείας των συστημικών τραπεζών από την ΕΚΤ από φέτος, με βάση τα stress tests που πρέπει να γίνουν μέχρι το καλοκαίρι για τα 130 μεγαλύτερα πιστωτικά ιδρύματα. Αν δεν υπάρξει συμφωνία στο παρόν Ευρωκοινοβούλιο, η τραπεζική ένωση μένει στον αέρα. Εξ ου και η δημόσια παρέμβαση Ντράγκι υπέρ της αποσαφήνισης του τοπίου και της συντόμευσης του χρόνου πλήρους λειτουργίας του Ταμείου Εκκαθάρισης τραπεζών σε πέντε αντί δέκα χρόνια που προβλέπεται σήμερα. Διαμορφώνεται, λοιπόν, μια ιδιότυπη διαπραγματευτική διαπλοκή ανάμεσα στην απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου για την τρόικα κι αυτή για την τραπεζική ένωση.
3. Η γερμανική ηγεσία, η οποία έχει επιβάλει αυτό το αργόσυρτο χρονοδιάγραμμα τόσο στο ελληνικό ζήτημα όσο και στην τραπεζική ένωση, δεν είναι σαφές πώς αντιμετωπίζει αυτές τις ζυμώσεις. Ούτε αν θα ενθαρρύνει κάποιου είδους συμψηφιστικό συμβιβασμό στα δύο ζητήματα που περνούν από το Ευρωκοινοβούλιο. Κατά μια ερμηνεία, η πρόσφατη απόφαση του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου να παραπέμψει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το διαφιλονικούμενο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ (ΟΜΤ) είναι ένα είδος «πράσινου φωτός». Μια γερμανική υποχώρηση υπέρ της ενίσχυσης της «ανεξαρτησίας» της ΕΚΤ στη νομισματική της πολιτική και σε βάρος της Bundesbank, που αμφισβητούσε σθεναρά της αποφάσεις Ντράγκι. Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που εικάζεται ότι θα είναι «ευρωπαϊκή», μπορεί να αργήσει. Αλλά το θέμα έχει φύγει οριστικά από την αρμοδιότητα της Καρλσρούης. Σε συνδυασμό με μια ευνοϊκή για την τραπεζική ένωση απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου, αυτή η εξέλιξη μπορεί να αποτελέσει ένα αποφασιστικό βήμα για μια «λιγότερο γερμανική», εκ πρώτης όψεως, αλλά περισσότερο τραπεζοκρατική Ευρωζώνη και Ε.Ε. Άρα ακόμη περισσότερο γερμανική…
4. Η τέταρτη μεταβλητή της συνάρτησης αφορά φυσικά το ελληνικό χρέος. Το οποίο με τα μαθηματικά της επιμήκυνσης και της μικρής μείωσης του επιτοκίου, σύμφωνα με το βασικό σενάριο που είδε το φως της δημοσιότητας, δεν γίνεται με τίποτα βιώσιμο μέχρι το 2022. Καθώς, όμως, η δέσμευση των Ευρωπαίων έναντι του ΔΝΤ είναι απαραβίαστη και ουδείς από τους εταίρους συζητά άμεσο κούρεμα, γίνονται προσπάθειες να χρυσωθεί το χάπι. Μια ενδιαφέρουσα ανάλυση της Deutsche Bank αυτή την εβδομάδα «φωτογραφίζει» μια πιθανή λύση που βασίζεται σε μια πολύ ευρεία ερμηνεία της έννοιας του βιώσιμου χρέους η οποία θα ικανοποιεί το ΔΝΤ. Οι αναλυτές της γερμανικής τράπεζας προτείνουν να μετρηθεί το όφελος από την επιμήκυνση των δανείων στα 50 έτη (EFSF και διακρατικά) και τη μείωση των επιτοκίων με όρους «Καθαρής Τρέχουσας Αξίας» (Net Present Value), ώστε να προκύψει μια ονομαστική μείωση του χρέους κατά 26 δισ. Κάπως έτσι βάφτιζαν κι οι βυζαντινοί μοναχοί το κρέας ψάρι, βέβαια, αλλά αν το ΔΝΤ συμβιβαστεί μ’ αυτό το «βαφτίσι», πού το πρόβλημα, λένε οι αναλυτές της Deutsche Bank. Το μόνο «προβληματάκι» είναι ότι για να βγει αυτή η αλχημεία πρέπει να επαληθευτούν οι προβλέψεις του ΔΝΤ για ανάπτυξη από 1% φέτος έως 4,75% του ΑΕΠ από το 2018 και μετά!
Κομπάρσος
Η κυβέρνηση περιορίζεται, όπως πάντα, στον ρόλο του παρατηρητή όλων αυτών των διεργασιών. Οι ανακοινώσεις της «ελληνικής προεδρίας» που καλούν Ευρωκοινοβούλιο, συμβούλιο και Κομισιόν να τα βρουν στην τραπεζική ένωση μόνο θυμηδία προκαλούν. Επιχειρεί, επίσης, να επιβεβαιώσει το «δόγμα του Χότζα και του γαιδάρου του», με τη δημιουργική λογιστική του πρωτογενούς πλεονάσματος. Και περιμένει απλώς τον από μηχανής Θεό, τη λύση της περίπλοκης συνάρτησης που περιγράψαμε από τους εταίρους δανειστές.
Οι δανειστές με τη σειρά τους προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην αντιδραστική ολοκλήρωση της Ευρωζώνης και στο τσουνάμι κοινωνικής δυσφορίας που αναμένεται να εκφραστεί στις ευρωεκλογές. Βολική διαφυγή η επιχείρηση να χωρέσει όλη αυτή η δυσφορία στο τσουβάλι του «ευρωσκεπτικισμού». Η σχετική φλυαρία εντείνεται εκνευριστικά. Όλοι «ανησυχούν» για τον εθνικισμό, την ακροδεξιά και άλλα «άκρα», λες και η ίδια η αρχιτεκτονική του ευρώ ουδεμία σχέση έχει με τον φόνο. Ίσως γι’ αυτό έχει ιδιαίτερη αξία η τοποθέτηση της αντιπροέδρου της γερμανικής Αριστεράς, Σάρα Βάγκενκνεχτ, υπέρ της κατάργησης του ευρώ και υπέρ του επαναπροσδιορισμού των ορίων εξουσίας ανάμεσα στα εθνικά κράτη και τις ευρωπαϊκές αρχές, ενόψει του ευρωπαϊκού συνεδρίου του Die Linke που πραγματοποιείται από σήμερα Σάββατο στο Αμβούργο.
