Γράφει ο Θεόδωρος Τσελεπής
Την προηγούμενη Τετάρτη συμπληρώθηκαν 69 χρόνια από τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Δεν θα ήθελα να κάνω μια ιστορική αναδρομή σε όσα συνέβησαν τότε. Έχουν γραφτεί και ειπωθεί τόσα πολλά που, απλώς, θα επαναλάμβανα τα ίδια συμπεράσματα. Αυτό που θα ήθελα να γράψω είναι η, για αρκετά χρόνια, λανθασμένη μου προσπάθεια εξήγησης των γεγονότων με την μέθοδο της συνωμοσιολογίας.
Για πολύ καιρό εξηγούσα την παράδοση της εξουσίας στη Βάρκιζα με τον τρόπο που πολλοί κομμουνιστές και αριστεροί το έκαναν – και αρκετοί συνεχίζουν να το κάνουν ακόμα και σήμερα. Πίστευα πως η ηγεσία του κόμματος, Σιάντος και Ιωαννίδης, ήταν πράκτορες της Secret Intelligence Service, της μυστικής υπηρεσία πληροφοριών του Ηνωμένου Βασίλειου. Δεν μπορούσα να φανταστώ πως θα υπήρχε κομμουνιστής ηγέτης εκείνης της εποχής, που θα παρέδιδε την εξουσία και θα οδηγούσε ένα κίνημα σε ήττα κι έναν περήφανο λαό σε σφαγή.
Όμως, ποιος ήταν ο Σιάντος και ποιος ο Ιωαννίδης;
Ο Σιάντος, αφού τελείωσε το δημοτικό σχολείο, σε ηλικία 13 ετών ξεκίνησε να εργάζεται ως καπνεργάτης. Ανέβηκε όλες τις βαθμίδες στην ιεραρχία του κόμματος και στην Κατοχή υπήρξε, μαζί με τον Ιωαννίδη, ο ηγέτης του ΚΚΕ.
Ο Ιωαννίδης, κουρέας από τον Βόλο, πήγε μέχρι την 6η Δημοτικού, ανέβηκε κι αυτός όλες τις βαθμίδες στην ιεραρχία του κόμματος και στην Κατοχή, μαζί με τον Σιάντο, ήταν ο έτερος ηγέτης του ΚΚΕ.
Το πώς, ένας καπνεργάτης κι ένας κουρέας έγιναν οι καθοδηγητές ενός ολόκληρου κινήματος, μιας νικηφόρας επανάστασης που χάθηκε, εξηγείται από την ταξική τους προέλευση. Στο κομμουνιστικό κίνημα το σημαντικό είναι να είσαι εργάτης. Προλετάριος. Να μη διακατέχεσαι από μικροαστικές αντιλήψεις. Έτσι είσαι ικανός να είσαι μέλος, καθοδηγητής, ηγέτης μιας οργάνωσης, ενός κόμματος, ενός κινήματος. Τα υπόλοιπα, όλα διορθώνονται.
Πάντα οι κομμουνιστές μπορούν να καταφέρουν τα πάντα.
Κι εκεί ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα. Από τη μία η συγκεκριμένη άποψη πως, αν κάποιος έχει καλές προθέσεις και τιμιότητα, μπορεί να κάνει τα πάντα για το κίνημα. Αλλά, κυρίως, η αμετροέπεια όσων πιστεύουν πως είναι ικανοί, έχουν τη διάθεση και μπορούν να τα καταφέρουν σε οποιοδήποτε πόστο. Κι αν δεν έχουν και τις κατάλληλες γνώσεις, θα τις αποκτήσουν στην πορεία ή θα τις ισοφαρίσουν με την πείρα που θα αποχτήσουν, ασκώντας το όποιο αξίωμα.
70 χρόνια μετά, η Αριστερά και οι «Αριστεροί» δρουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Αρκεί να παρακολουθήσει κανείς διεργασίες ανάδειξης βλαχοδημάρχων και θα καταλάβει. Άνθρωποι, που δεν έχουν ιδέα από Τοπική Αυτοδιοίκηση, πιστεύουν πως αρκεί η θέση τους σε κάποιο κομματικό μηχανισμό να τους δώσει το χρίσμα. Παράγοντες που αραδιάζουν τα κατά καιρούς κομματικά τους αξιώματα ως κοινωνική καταξίωση.
Στη Βάρκιζα παραδόθηκε ένας ολόκληρος λαός, όχι γιατί κάποιοι ήταν πράκτορες και προδότες, αλλά γιατί κάποιοι δεν είχαν τις ικανότητες και τις γνώσεις (όχι κυρίως εξαιτίας της τυπικής μόρφωσή τους) να διαχειριστούν ζητήματα που άπτονταν της διεθνούς πολιτικής και των ευρύτερων διεθνών συσχετισμών.
Σήμερα πρέπει να βρούμε τον τρόπο να σταματήσουμε τους ανίκανους, τους αριβίστες και τα ψώνια από την «αυτοδιάθεσή» τους για όποιο πόστο τους κρίνει ικανούς το κίνημα. Κι άλλος τρόπος από το βάθεμα της δημοκρατίας και της συμμετοχής όλων μας στις διεργασίες δεν υπάρχει. Μέχρι να λειτουργήσει πραγματικά αμεσο-δημοκρατικά αυτός ο χώρος. Μέχρι να πάψουν να υπάρχουν μηχανισμοί. Μέχρι να μάθουμε πού φτάνουν τα όριά μας. Μέχρι να αντέχουμε στην κριτική. Μέχρι η αυτοκριτική μας να γίνεται πραγματικά και όχι υποκριτικά. Αλλιώς τα εγγόνια μας, σε 70 χρόνια από τώρα, θα ψάχνουν για πράκτορες ανάμεσά μας.
