Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Όπως γράφει ο Guardian σε εκτενές ρεπορτάζ του, οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν το σίλφιο ως άρωμα, ως φάρμακο, ως αφροδισιακό και το μετέτρεψαν σε καρύκευμα, το οποίο έριχναν σχεδόν σε κάθε πιάτο. Ήταν τόσο πολύτιμο που ο Ιούλιος Καίσαρας έκρυψε πάνω από μισό τόνο στο θησαυροφυλάκιό του.
Ωστόσο, το σίλφιο εξαφανίστηκε σε λιγότερο από έναν αιώνα αργότερα, την εποχή του Νέρωνα, και για σχεδόν 2.000 χρόνια οι άνθρωποι προβληματίζονται σχετικά με το γιατί συνέβη αυτό.
Οι ερευνητές πιστεύουν τώρα ότι ήταν το «πρώτο θύμα» της κλιματικής αλλαγής και προειδοποιούν ότι θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας το μάθημα του συγκεκριμένου βοτάνου, αλλιώς κινδυνεύουμε να χάσουμε φυτά που αποτελούν τη βάση πολλών σύγχρονων γεύσεων.
Ο Paul Pollaro και ο Paul Robertson του Πανεπιστημίου του New Hampshire λένε ότι η έρευνά τους, που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Conservation Science, δείχνει ότι η αστική ανάπτυξη και η συνοδευτική αποψίλωση των δασών άλλαξαν το τοπικό μικροκλίμα όπου αναπτύχθηκε το σίλφιο.
«Λέγεται πως εξαφανίστηκε λόγω αφενός της υπερβολικής συγκομιδής και αφετέρου της υπερβολικής βόσκησης από τα πρόβατα», δήλωσε ο Pollaro. «Το επιχείρημά μας είναι ότι ανεξάρτητα από το πόσο συλλέχθηκε, το σίλφιο θα εξαφανιζόταν έτσι κι αλλιώς εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής».
Το σίλφιο πιστεύεται ότι ανήκει στο είδος «Φέρουλα» ή «Νάρθηκα» του οποίου τα σύγχρονα αντίστοιχα είδη περιλαμβάνουν το μάραθο και την Ασαφέτιδα, ένα μπαχαρικό που χρησιμοποιείται συχνά στην ινδική κουζίνα. Ήταν ένας άγριος θάμνος που φύτρωνε μόνο σε μια λωρίδα γης πλάτους 30 μιλίων και μήκους 125 μιλίων, στη σημερινή Λιβύη. Οι αρχαίοι Έλληνες, οι οποίοι αποίκισαν τη βορειοαφρικανική περιοχή περίπου το 630 π.Χ., προσπάθησαν και απέτυχαν επί αιώνες να καλλιεργήσουν το σίλφιο.
Μεγάλη ποσότητα σίλφιου μετά τη συγκομιδή του πήγαινε στη Ρώμη. «Είναι δύσκολο να υπερεκτιμήσει κανείς πόσο σημαντικό ήταν το σίλφιο, επειδή ειδικά οι Ρωμαίοι είχαν απόλυτη εμμονή με αυτό», δήλωσε ο Pollaro. «Έκοβαν νομίσματα στην αρχαία Λιβύη που είχαν το σίλφιο στο μπροστινό μέρος του νομίσματος και το πρόσωπο του θεού ή του αυτοκράτορα στο πίσω μέρος».
Ο Ηρόδοτος, ο Θεόφραστος και ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος έγραψαν εκτενώς για το φυτό. Ο Πλίνιος το εξυμνούσε ως θεραπεία για τα δαγκώματα σκύλων, για το δηλητήριο φιδιών και τις αιμορροΐδες. Θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιηθεί ως μέσο αντισύλληψης και λαχανικό.
Βρέθηκε θραύσμα του αστεροειδούς που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους
Ένα μικροσκοπικό θραύσμα του αστεροειδούς που χτύπησε τη Γη πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια βρέθηκε εγκλωβισμένο σε κεχριμπάρι. Πρόκειται για ανακάλυψη που η NASA περιέγραψε ως «συναρπαστική».
Είναι ένα από τα πολλά εκπληκτικά ευρήματα σε μια μοναδική τοποθεσία απολιθωμάτων στον σχηματισμό Hell Creek στη Βόρεια Ντακότα, στην οποία έχουν διατηρηθεί τα απομεινάρια της κατακλυσμικής στιγμής που τελείωσε την εποχή των δεινοσαύρων, ένα σημείο καμπής στην ιστορία του πλανήτη.
Τα απολιθώματα που ανακαλύφθηκαν εκεί περιλαμβάνουν ψάρια που ρούφηξαν τα συντρίμμια που εκτοξεύτηκαν κατά τη διάρκεια της συντριβής και ένα πόδι που μπορεί να ανήκε σε έναν δεινόσαυρο που έζησε την πρόσκρουση του αστεροειδούς.
Η ιστορία των ανακαλύψεων αποκαλύπτεται σε ένα νέο ντοκιμαντέρ που ονομάζεται «Dinosaur Apocalypse», στο οποίο συμμετέχουν ο Σερ Ντέιβιντ Ατένμπορο και ο παλαιοντολόγος Ρομπέρ Ντε Πάλμα.
Ο Ντε Πάλμα ξεκίνησε να εργάζεται για πρώτη φορά στο Tanis, όπως είναι γνωστός ο χώρος των απολιθωμάτων, το 2012.
Οι εκτεθειμένες πεδιάδες έρχονται σε πλήρη αντίθεση με αυτό που θα έμοιαζε η τοποθεσία στο τέλος της Κρητιδικής Περιόδου. Τότε, οι αμερικανικές μεσοδυτικές πολιτείες ήταν ένα βαλτώδες τροπικό δάσος και μια θάλασσα στην ενδοχώρα που έκτοτε εξαφανίστηκε, υπήρχε σε όλη τη διαδρομή από τον σημερινό Κόλπο του Μεξικού μέχρι τον Καναδά.
Το Tanis απέχει περισσότερα από 2.000 μίλια από τον κρατήρα πρόσκρουσης Chicxulub που άφησε ο αστεροειδής που χτύπησε στις ακτές του Μεξικού, αλλά οι αρχικές ανακαλύψεις που έγιναν στην τοποθεσία έπεισαν τον Ντε Πάλμα ότι παρέχει σπάνια στοιχεία για το τι οδήγησε στο τέλος της εποχής των δεινοσαύρων.
Η τοποθεσία φιλοξενεί χιλιάδες καλοδιατηρημένα απολιθώματα ψαριών που ο Ντε Πάλμα πίστευε ότι θάφτηκαν ζωντανά από ιζήματα που εκτοπίστηκαν καθώς ένας τεράστιος όγκος νερού που απελευθερώθηκε από το χτύπημα του αστεροειδούς, μετακινήθηκε στη θάλασσα στην ενδοχώρα. Σε αντίθεση με τα τσουνάμι, τα οποία μπορεί να χρειαστούν ώρες για να φτάσουν στη στεριά μετά από έναν σεισμό στη θάλασσα, αυτά τα κινούμενα υδάτινα σώματα, γνωστά ως κυματανάπαλση, ξέσπασαν αμέσως μετά τη συντριβή του τεράστιου αστεροειδούς στη θάλασσα, όπως αναφέρει το CNN.
Είναι σίγουρος ότι τα ψάρια πέθαναν μέσα σε μια ώρα από την πρόσκρουση του αστεροειδούς, και όχι ως αποτέλεσμα των τεράστιων πυρκαγιών ή του σφοδρού χειμώνα που ήρθε τις μέρες και τους μήνες που ακολούθησαν. Αυτό συμβαίνει επειδή «σφαίρες πρόσκρουσης» –μικρά κομμάτια λιωμένου βράχου που πετάχτηκαν από τον κρατήρα στο διάστημα όπου κρυσταλλώθηκαν σε ένα υλικό που μοιάζει με γυαλί– βρέθηκαν στα βράγχια των ψαριών. Η ανάλυση των απολιθωμάτων των ψαριών αποκάλυψε επίσης ότι το χτύπημα του αστεροειδούς έγινε άνοιξη.
Οι περισσότερες από τις σφαίρες πρόσκρουσης που αποκάλυψαν για πρώτη φορά τα αποτυπώματα της πρόσκρουσης του αστεροειδούς, διατηρούνται ως άργιλος, αποτέλεσμα γεωλογικών διεργασιών για εκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, ο Ντε Πάλμα και οι συνεργάτες του βρήκαν επίσης μερικές σφαίρες που προσγειώθηκαν σε ρητίνη δέντρων στην επιφάνεια ενός κορμού εκείνη τη μοιραία ημέρα και διατηρήθηκαν σε κεχριμπάρι.
Κατάφεραν να εντοπίσουν έναν αριθμό μικρών άλιωτων θραυσμάτων βράχου μέσα στις σφαίρες. Τα περισσότερα από αυτά τα μικροσκοπικά θραύσματα βράχου ήταν πλούσια σε ασβέστιο, πιθανότατα από τον ασβεστόλιθο κάτω από τη χερσόνησο Γιουκατάν, είπε ο Ντε Πάλμα.
«Αλλά δύο από αυτά ήταν πολύ διαφορετικά στη σύνθεση. Είχαν ακίδες σε χρώμιο και νικέλιο και κάποια άλλα στοιχεία που είναι κοινά μόνο σε υλικό μετεωρίτη και αυτά τα θραύσματα που βασίζονται στην προκαταρκτική μας ανάλυση… είναι σχεδόν σίγουρα κοσμικής προέλευσης.»
Ανθή Κουτσουμπού
Ελλειπτικός γαλαξίας
Νέα εικόνα από το διαστημικό τηλεσκοπίου Hubble της NASA δείχνει έναν γιγάντιο ελλειπτικό γαλαξία, UGC 10143, στην καρδιά του σμήνους γαλαξιών, Abell 2147, περίπου 486 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από την κορυφή του αστερισμού Όφις.
Σύμφωνα με τη ΝΑSA, το UGC 10143 είναι το μεγαλύτερο και λαμπρότερο μέλος του Abell 2147, το οποίο μπορεί να είναι μέρος του πολύ μεγαλύτερου Υπερσμήνους γαλαξιών του Ηρακλή. Το φωτεινό κέντρο του, το αμυδρό εκτεταμένο φωτεινό στεφάνι του και η έλλειψη σπειροειδών βραχιόνων και λωρίδων σκόνης που σχηματίζουν αστέρια τον διακρίνουν ως ελλειπτικό γαλαξία.
Οι γαλαξίες τέτοιου τύπου βρίσκονται συχνά κοντά στο κέντρο των σμηνών γαλαξιών, κάτι που υποδηλώνει ότι μπορεί να σχηματιστούν όταν συγχωνεύονται οι γαλαξίες. Αυτή η εικόνα του UGC 10143 είναι μέρος μιας έρευνας του Hubble για σφαιρικά αστρικά σμήνη που σχετίζονται με τους φωτεινότερους γαλαξίες σε σμήνη. Τα σφαιρικά αστρικά σμήνη βοηθούν τους αστρονόμους να εντοπίσουν την προέλευση και την εξέλιξη των γειτονικών τους γαλαξιών.
Η έρευνα του Hubble εξέτασε την κατανομή, τη φωτεινότητα και το περιεχόμενο μετάλλων σε πάνω από 35.000 σφαιρικά αστρικά σμήνη.
Πηγή: skai.gr
