Διαβάστε το πρώτο μέρος εδώ
Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Τον Ιούλιο του 2023 ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, ενημέρωσε τους αναλυτές ότι έχει ήδη ζητηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η συνδρομή της Mytilineos για την παραγωγή γαλλίου από το εργοστάσιο Αγίου Νικολάου και ότι οι επαφές με την Κομισιόν συνεχίζονται. Φαίνεται ότι οι επαφές αυτές ήταν πολύ παραγωγικές αφού «Στη λίστα με τις κρίσιμες πρώτες ύλες συμπεριληφθήκαν τελικά και ο βωξίτης, η αλουμίνα και το αλουμίνιο, μετά από παρέμβαση των ευρωπαϊκών συνδέσμων συμπεριλαμβανομένης και της Πανευρωπαϊκής Ένωσης βιομηχανιών μη σιδηρούχων μετάλλων Eurometaux, πρόεδρος της οποίας είναι ο κ. Μυτιληναίος.». [1]
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Μάιο του 2024, έθεσε σε εφαρμογή τον Κανονισμό ΕΕ 2024/1252 [2] με τη θεώρηση ότι «Ορισμένοι οικονομικοί κλάδοι είναι υψηλής στρατηγικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τον ψηφιακό τομέα, το διάστημα και την άμυνα. Με βάση τις 34 πρώτες ύλες που χαρακτηρίστηκαν κρίσιμες, καταρτίστηκε ένας κατάλογος στρατηγικών πρώτων υλών ο οποίος περιλαμβάνει τις πρώτες ύλες για τις οποίες οι ανάγκες εφοδιασμού αναμένεται να αυξηθούν εκθετικά και ταυτόχρονα οι σχετικές διαδικασίες παραγωγής έχουν σύνθετες απαιτήσεις, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος διαταραχών των εφοδιαστικών τους αλυσίδων να είναι αυξημένος.»[3]
Στον Κανονισμό ο βωξίτης, η αλουμίνα, το αλουμίνιο και το γάλλιο γράφτηκαν στον κατάλογο των 17 πρώτων υλών στρατηγικής σημασίας.
Είναι προφανές ότι το γεγονός αυτό έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο στην τελική απόφαση της METLEN Energy & Metals (METLEN) που πριν από λίγες ημέρες ανακοίνωσε την υλοποίηση νέας μεγάλης επένδυσης στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας στις εγκαταστάσεις της «Αλουμίνιον της Ελλάδος». «Το επενδυτικό σχέδιο προϋπολογισμού €295,5 εκατ. αποσκοπεί στην επίτευξη συνολικής παραγωγικής δυναμικότητας (σε ετήσια βάση), 2 εκατ. τόνων βωξίτη, 1.265.000 τόνων αλουμίνας (από 865.000 τόνους σήμερα) και 50 ΜΤ Γαλλίου (για πρώτη φορά). […] Ειδικά για το Γάλλιο, πρέπει να σημειωθεί ότι είναι υπο-προϊόν ορισμένων ποιοτήτων βωξίτη (και των ελληνικών) κατά την κατεργασία ραφιναρίσματός τους σε αλουμίνα, με την παραγωγή του να γίνεται σχεδόν αποκλειστικά στη Κίνα. Η απόφαση ωστόσο της Κίνας να επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές Γαλλίου (Ιούλιος 2023) ανέδειξε την ευαλωτότητα της Δύσης, καθώς και την ανάγκη διαφοροποίησης των πηγών εφοδιασμού.[…] Σημειώνεται ότι η παραγωγή και των τριών αυτών κρίσιμων υλικών (βωξίτη, αλουμίνας και Γαλλίου σημερινής αξίας περί του 1 δισ.) προορίζεται για εξαγωγή σε χώρες της Ευρώπης και της Β. Αμερικής.» [4]
Παραπομπές
[1] Ευκαιρίες για τις εξορύξεις και τη μεταλλουργία στην Ελλάδα – Τι αλλαγές φέρνει το Critical Raw Material Act της ΕΕ και οι επενδύσεις της Mytilineos, insider.gr
[2] Κανονισμός (ΕΕ) 2024/1252 σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για την εξασφάλιση ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες
[3] Η πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες διασφαλίζει το μέλλον των εφοδιαστικών αλυσίδων της ΕΕ
[4] Νέα μεγάλη μεταλλευτική, μεταλλουργική και βιομηχανική επένδυση της METLEN ύψους €295,5 εκατ. για ολοκληρωμένη γραμμή παραγωγής βωξίτη, αλουμίνας και Γαλλίου, energypress.gr
Δείτε από το αρχείο της ΕΡΤ (1987): Η κοιλάδα του φθορίου
Βοιωτία: Ψήφισμα κατοίκων κατά της «γιγαντιαίας επέκτασης» της METLEN, aftodioikisi.gr
Διεκδικούμε το Δικαίωμα στο αυτονόητο: Διαφάνεια, Υγεία και καθαρό Περιβάλλον για την Περιοχή μας
Ψήφισμα κατοίκων των ΤΚ Κυριακίου, Στειρίου, Διστόμου, Αντίκυρας Βοιωτίας και των γύρω κοινοτήτων
Προς: Την Ελληνική Κυβέρνηση, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Υπουργείο Ανάπτυξης, την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, την εταιρεία Metlen Energy & Metals, τον Δήμο Διστόμου / Αράχωβας / Αντίκυρας
Από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης -και μόνο- πληροφορηθήκαμε ότι προωθείται μια μεγάλης κλίμακας επένδυση, που περιλαμβάνει εξόρυξη και επεξεργασία βωξίτη, παραγωγή αλουμίνας/αλουμινίου, και παραγωγή γαλλίου, με επίκεντρο την εγκατάσταση του ομίλου Metlen, στην περιοχή Άγιος Νικόλαος-Μετόχι Οσίου Λουκά. Εκεί, δηλαδή, που -από τη δεκαετία του 1960- λειτουργεί η γιγαντιαία και ρυπογόνα εγκατάσταση βωξίτη/αλουμίνας/αλουμινίου, η οποία τα τελευταία 20 χρόνια επεκτάθηκε ακόμη περισσότερο με την κατασκευή και λειτουργία του συγκροτήματος παραγωγής ενέργειας από μονάδες φυσικού αερίου, ισχύος περίπου 1,5 GW.
Ένα νέο εργοστάσιο, μέσα στο εργοστάσιο, δημιουργείται
Με «προμετωπίδα» την παραγωγή γαλλίου, ενός σπάνιου ορυκτού, η επένδυση παρουσιάζεται ως στρατηγική, υποβαθμίζοντας το γεγονός ότι πίσω από αυτήν -ενδεχομένως και ως προϋπόθεση γι’ αυτή- βρίσκεται μια τεράστια επέκταση της υφιστάμενης δραστηριότητας, αφού η επεξεργασία βωξίτη θα φτάσει τους 2.000.000 τόνους/έτος και η παραγωγή αλουμίνας τους 1.265.000 τόνους/έτος, από τους 860.000 τόνους/έτος. Ένα νέο εργοστάσιο, μέσα στο εργοστάσιο, θα δημιουργηθεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Με δεδομένη τη χρόνια περιβαλλοντική επιβάρυνση της περιοχής μας από παλιές και πιο πρόσφατες βιομηχανικές και ενεργειακές δραστηριότητες, τα παραπάνω μεγέθη και η καθολική απουσία ουσιαστικής ενημέρωσης και διαβούλευσης μας τρομάζουν και μας προβληματίζουν.
Αυτά που μας ανησυχούν βαθύτατα είναι:
- Η συσσώρευση νέων βιομηχανικών δραστηριοτήτων, χωρίς να έχει προηγηθεί μια αξιόπιστη καταγραφή -σε βάθος χρόνου- των επιπτώσεων των υφιστάμενων και, ιδιαίτερα, η απουσία μιας επιδημιολογικής έρευνας και ενός διαφανούς συστήματος παρακολούθησης ρύπων.
- Ο κίνδυνος να συρρικνωθεί ασφυκτικά ο χρόνος και οι διαδικασίες του περιβαλλοντικού ελέγχου της νέας επένδυσης, μέσω της υπαγωγής της στις στρατηγικές επενδύσεις και στις fast – track διαδικασίες αδειοδότησης.
- Το ενδεχόμενο να παρουσιαστεί η νέα δραστηριότητα ως μια απλή μετατροπή της υφιστάμενης εγκατάστασης, με υποβάθμιση των σωρευτικών επιπτώσεων, ώστε να αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά με απλή τροποποίηση της υπάρχουσας άδειας, χωρίς την απαιτούμενη δημόσια διαβούλευση.
- Η πιθανότητα -στα όρια της βεβαιότητας- να χρησιμοποιηθεί η παραγωγή γαλλίου, ως «Δούρειος Ίππος», για να επιβληθεί απρόσκοπτα η επέκταση των υφιστάμενων εξορυκτικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων.
Όροι και προϋποθέσεις ενός δημόσιου διαλόγου
Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε ουσιαστική συζήτηση, γύρω από τη σχεδιαζόμενη επένδυση, δε μπορεί παρά να γίνει στο έδαφος του σεβασμού των προβληματισμών των τοπικών κοινωνιών μας και της διασφάλισης βασικών προϋποθέσεων, όπως:
1.Δημοκρατική Διαβούλευση & Διαφάνεια
Άμεση δημοσίευση όλων των μελετών και σαφής ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας.
Υποχρεωτική διενέργεια Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
2.Ανεξάρτητοι Έλεγχοι & Ασφάλεια
Σύσταση Ανεξάρτητου Παρατηρητηρίου Περιβάλλοντος για συνεχή παρακολούθηση ρύπων.
Διενέργεια επιδημιολογικών μελετών στην περιοχή, ώστε να αποτιμηθεί η επίδραση της βιομηχανικής δραστηριότητας στη δημόσια υγεία.
3.Απόρριψη Fast–Track Διαδικασιών
Καμία παράκαμψη της νομοθεσίας ή περιορισμός της συμμετοχής των κατοίκων.
Η συνολική έκταση και η μεταβολή της βιομηχανικής δραστηριότητας καθιστούν απαραίτητη τη διενέργεια Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ)
4.Προστασία του Τόπου μας
Θέσπιση κόκκινων γραμμών για την περαιτέρω βιομηχανική επέκταση και υποχρεωτική αποκατάσταση των ήδη επιβαρυμένων περιοχών.
Διασφάλιση ότι η περιοχή δεν θα γίνει «βιομηχανικό πάρκο» εν αγνοία των πολιτών.
Τι ζητάμε
Εμείς, που συνυπογράφουμε το παρόν ψήφισμα, κάτοικοι των περιοχών Κυριακίου, Στειρίου, Διστόμου, Αντίκυρας και των γύρω κοινοτήτων:
1.Απορρίπτουμε κάθε σχέδιο, το οποίο προωθείται ερήμην της τοπικής κοινωνίας, χωρίς πλήρη δημοκρατική διαβούλευση και ανεξάρτητες μελέτες.
2.Απαιτούμε τη δημοσίευση όλων των σχετικών σχεδίων και μελετών για την επένδυση, καθώς και τη διενέργεια Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) βάσει της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας (Οδηγία 2014/52/ΕΕ).
3.Καταγγέλλουμε κάθε απόπειρα fast-track διαδικασίας που παρακάμπτει το δικαίωμά μας στην ενημέρωση και προστασία της υγείας.
4.Διεκδικούμε τη δημιουργία ανεξάρτητου Παρατηρητηρίου Περιβάλλοντος, με διαφανή και συνεχή έλεγχο των ρύπων, σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες, τοπικούς φορείς και την αυτοδιοίκηση.
5.Καλούμε την Πολιτεία, την Περιφέρεια και τον Δήμο να αναλάβουν τις ιστορικές τους ευθύνες, αποτρέποντας περαιτέρω υποβάθμιση της περιοχής.
6.Δηλώνουμε ότι, αν δεν τηρηθούν τα παραπάνω, θα κινηθούμε με κάθε νόμιμο μέσο για την προστασία του τόπου μας και των μελλοντικών γενεών.
Ο τόπος μας δεν αντέχει νέα περιβαλλοντική επιβάρυνση. Η υγεία, η ποιότητα ζωής και η δημοκρατική συμμετοχή στις αποφάσεις που μας αφορούν είναι αδιαπραγμάτευτες αξίες.
