Η επίσκεψη Στρος Καν στην Αθήνα γέννησε αισθήματα υποταγής, θλίψης, ταπείνωσης. Οι πολίτες παγωμένοι για όσα θα επακολουθήσουν, ένιωσαν επιπλέον και βαθιά προσβεβλημένοι.
Τα λεγόμενα περί γιατρού, αναγκαίου φαρμάκου κ.λπ. δημιούργησαν ακαριαίους συνειρμούς για χούντα, Παπαδόπουλο, γύψο. Η εικόνα του Στρος Καν μέσα στο Κοινοβούλιο να εγκαλεί, να αναγγέλλει την επίσημη κρατική, κυβερνητική πολιτική, να απευθύνει νουθεσίες, έχει ουσιαστικό αλλά και τεράστιο συμβολικό φορτίο. Παράλληλα, η εικόνα φωτογραφίζει την πολιτική τάξη του Μνημονίου, η οποία σχηματοποιείται, αποσαφηνίζεται, αποκαλύπτει την ενιαία διακομματική της εκπροσώπηση. Μισοφοβισμένοι, αλλά ταυτόχρονα θρασείς πολιτικοί, συνδέουν την τύχη τους με τη εκτίμηση ότι η χώρα από ’δω και στο εξής θα είναι στο έλεος του ΔΝΤ και της τρόικας. Για δεκαετίες, για πάντα ίσως. Οι ίδιοι συγκλίνοντας μεταξύ τους, ανέλαβαν έναντι της επιβίωσής τους να συνδράμουν στη σχεδιαζόμενη εθνική και κοινωνική κατεδάφιση.
Η παρουσία του Στρος Καν στην Αθήνα είχε και ειδικότερη πολιτική στοχοθεσία. Εν όψει των νέων καταιγιστικών μέτρων (και των αντίστοιχων ίσως αντιδράσεων) ήρθε να προτάξει την παρουσία του, να διασαφηνίσει ποιος κάνει κουμάντο. Να ενοποιήσει το μνημονιακό στρατόπεδο, να ευθυγραμμίσει τους ταλαντευόμενους. Εν ολίγοις, να μπει μπροστά. Να εισπράξει ο ίδιος το κόστος, αφήνοντας κάποια περιθώρια στον Παπανδρέου να ξαναπαίξει το παιχνίδι ότι σώσαμε τους μισθούς που απέμειναν, ή ότι σώσαμε όσους δεν απολύσαμε. Παράλληλα διαπραγματεύτηκε την παράταση της αποπληρωμής του Μνημονίου, και τους όρους ενός νέου επιπλέον δανείου. Υπήρξαν, όμως, και διεθνείς πτυχές γύρω από την επίσκεψη Στρος Καν. Το ΔΝΤ ενισχύει την παρουσία του στην ευρωπαϊκή κρίση. Μέσα από την αντιυφεσιακή ρητορεία, εμφανίστηκε λίγο η αμερικανική εκδοχή για την αντιμετώπιση της κρίσης. Ενώ είναι βέβαιο ότι η διπλωματική κινητικότητα εγγράφεται στα παιχνίδια συσχετισμών ανάμεσα σε ΗΠΑ, Ε.Ε. και τα λοιπά κέντρα ισχύος.
Η αίσθηση του ΠΑΣΟΚ ότι μπορεί να διαχειρίζεται τα πράγματα, ότι η κοινωνία υπάρχει μόνο σαν κοινή γνώμη κι όχι σαν πολιτική δύναμη, η βεβαιότητα ότι οι κινητοποιήσεις θα ήταν αναιμικές, επέτρεψαν την επίσκεψη Στρος Καν. Σ’ αυτό το κλίμα έγιναν και οι δηλώσεις ότι αν ήμουν εργαζόμενος θα ήμουν στις διαδηλώσεις. Δηλαδή, μας είπε ο κύριος ότι όσα γίνονται από το ΔΝΤ δεν είναι επιλογή, προκύπτουν νομοτελειακά εξ ανάγκης, δεν υπάρχει άλλη λύση. Αυτός και ο Παπανδρέου άλλα θα ήθελαν. Η ταυτότητά τους ορίζεται απ’ αυτά τα άλλα κι όχι από τη σκληρή πραγματικότητα των αποφάσεών τους. Εάν όμως η Αθήνα καιγόταν από τις διαδηλώσεις ούτε τα χαριτωμένα, ούτε η μεταμοντέρνα πολιτική αρλουμπολογία θα εκστομίζονταν.
Υπήρξαν όμως επιπτώσεις και στο κομματικό σκηνικό. Εντυπωσιακή ήταν η αδυναμία της Ν.Δ. να βρει προσπέλαση στον κύριο ΔΝΤ. Παρ’ ότι ο Σαμαράς επικέντρωσε στην ύφεση για να συγχρονιστεί μαζί του ο Στρος Καν δεν συγκινήθηκε. Ο χορός των διεθνών πιέσεων απέναντι στο Σαμαρά, ώστε να αλλάξει θέση απέναντι στο Μνημόνιο, συνεχίζεται, πλάι στην υπόμνηση ότι άνθρωπος του ΔΝΤ στην Ελλάδα είναι άλλος και στηρίζεται κατ’ αποκλειστικότητα. (Γεγονός πρωτοφανές για τα δεδομένα αυτών των οργανισμών.) Παράλληλα για το θέμα είχαμε διενέξεις στο εσωτερικό του ΣΥΝ (να πάει, να μην πάει στην κοινοβουλευτική συνεδρίαση με τον Στρος Καν;) που σχετίζονται με την αδυναμία να σταθεροποιηθεί ο επαναπροσανατολισμός γραμμής που επιχειρεί ο Α. Τσίπρας.
Τέλος, το μεγάλο ζητούμενο παραμένει το κίνημα. Οι αδύναμες εκδηλώσεις απέναντι στην έλευση του Στρος Καν έδειξαν ότι το αντιμνημονιακό πλαίσιο που τροφοδότησε τις διαδηλώσεις των τελευταίων μηνών αδυνατίζει. Από μόνο του δεν επαρκεί πλέον. Ένας νέος επιπρόσθετος προσανατολισμός του κινήματος με κεντρικό θέμα το χρέος οφείλει να ανοίξει.
Η παρουσία του Στρος Καν στην Αθήνα είχε και ειδικότερη πολιτική στοχοθεσία. Εν όψει των νέων καταιγιστικών μέτρων (και των αντίστοιχων ίσως αντιδράσεων) ήρθε να προτάξει την παρουσία του, να διασαφηνίσει ποιος κάνει κουμάντο. Να ενοποιήσει το μνημονιακό στρατόπεδο, να ευθυγραμμίσει τους ταλαντευόμενους. Εν ολίγοις, να μπει μπροστά. Να εισπράξει ο ίδιος το κόστος, αφήνοντας κάποια περιθώρια στον Παπανδρέου να ξαναπαίξει το παιχνίδι ότι σώσαμε τους μισθούς που απέμειναν, ή ότι σώσαμε όσους δεν απολύσαμε. Παράλληλα διαπραγματεύτηκε την παράταση της αποπληρωμής του Μνημονίου, και τους όρους ενός νέου επιπλέον δανείου. Υπήρξαν, όμως, και διεθνείς πτυχές γύρω από την επίσκεψη Στρος Καν. Το ΔΝΤ ενισχύει την παρουσία του στην ευρωπαϊκή κρίση. Μέσα από την αντιυφεσιακή ρητορεία, εμφανίστηκε λίγο η αμερικανική εκδοχή για την αντιμετώπιση της κρίσης. Ενώ είναι βέβαιο ότι η διπλωματική κινητικότητα εγγράφεται στα παιχνίδια συσχετισμών ανάμεσα σε ΗΠΑ, Ε.Ε. και τα λοιπά κέντρα ισχύος.
Η αίσθηση του ΠΑΣΟΚ ότι μπορεί να διαχειρίζεται τα πράγματα, ότι η κοινωνία υπάρχει μόνο σαν κοινή γνώμη κι όχι σαν πολιτική δύναμη, η βεβαιότητα ότι οι κινητοποιήσεις θα ήταν αναιμικές, επέτρεψαν την επίσκεψη Στρος Καν. Σ’ αυτό το κλίμα έγιναν και οι δηλώσεις ότι αν ήμουν εργαζόμενος θα ήμουν στις διαδηλώσεις. Δηλαδή, μας είπε ο κύριος ότι όσα γίνονται από το ΔΝΤ δεν είναι επιλογή, προκύπτουν νομοτελειακά εξ ανάγκης, δεν υπάρχει άλλη λύση. Αυτός και ο Παπανδρέου άλλα θα ήθελαν. Η ταυτότητά τους ορίζεται απ’ αυτά τα άλλα κι όχι από τη σκληρή πραγματικότητα των αποφάσεών τους. Εάν όμως η Αθήνα καιγόταν από τις διαδηλώσεις ούτε τα χαριτωμένα, ούτε η μεταμοντέρνα πολιτική αρλουμπολογία θα εκστομίζονταν.
Υπήρξαν όμως επιπτώσεις και στο κομματικό σκηνικό. Εντυπωσιακή ήταν η αδυναμία της Ν.Δ. να βρει προσπέλαση στον κύριο ΔΝΤ. Παρ’ ότι ο Σαμαράς επικέντρωσε στην ύφεση για να συγχρονιστεί μαζί του ο Στρος Καν δεν συγκινήθηκε. Ο χορός των διεθνών πιέσεων απέναντι στο Σαμαρά, ώστε να αλλάξει θέση απέναντι στο Μνημόνιο, συνεχίζεται, πλάι στην υπόμνηση ότι άνθρωπος του ΔΝΤ στην Ελλάδα είναι άλλος και στηρίζεται κατ’ αποκλειστικότητα. (Γεγονός πρωτοφανές για τα δεδομένα αυτών των οργανισμών.) Παράλληλα για το θέμα είχαμε διενέξεις στο εσωτερικό του ΣΥΝ (να πάει, να μην πάει στην κοινοβουλευτική συνεδρίαση με τον Στρος Καν;) που σχετίζονται με την αδυναμία να σταθεροποιηθεί ο επαναπροσανατολισμός γραμμής που επιχειρεί ο Α. Τσίπρας.
Τέλος, το μεγάλο ζητούμενο παραμένει το κίνημα. Οι αδύναμες εκδηλώσεις απέναντι στην έλευση του Στρος Καν έδειξαν ότι το αντιμνημονιακό πλαίσιο που τροφοδότησε τις διαδηλώσεις των τελευταίων μηνών αδυνατίζει. Από μόνο του δεν επαρκεί πλέον. Ένας νέος επιπρόσθετος προσανατολισμός του κινήματος με κεντρικό θέμα το χρέος οφείλει να ανοίξει.
Κώστας Ανδριανόπουλος
Σχόλια
