– Μάθε λοιπόν ότι δεν υπάρχει «πράσινη» ενέργεια
– Αλήθεια;!
– Ούτε ροζ, ούτε μαύρη. Όπως επίσης δεν υπάρχει «καθαρή» και «βρόμικη» ενέργεια. Όταν επιλέγουμε μια πηγή ενέργειας επιλέγουμε έναν τρόπο μετασχηματισμού του περιβάλλοντος με τα υπέρ και τα κατά του… Κάθε πηγή ενέργειας γίνεται «βρόμικη» αν χρησιμοποιηθεί σε μεγάλη κλίμακα… Χωρίς καμία εξαίρεση
Αυτός είναι ένας διάλογος ανάμεσα στον Jean-Marc Jancovici, ειδικό στα ζητήματα της ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής, με τον διάσημο κομίστα Christophe Blain από το graphic novel «Ένας κόσμος χωρίς τέλος» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική σε μετάφραση Φωτεινής Βλαχοπούλου και επιμέλεια Γιάννη Ζηρίνη.
Όπως σημειώνεται, «υποδυόμενοι άλλοτε τον εαυτό τους και άλλοτε φανταστικούς ρόλους, οι δύο ήρωες ανασυνθέτουν με ευφάνταστο τρόπο τη μεγάλη περιπέτεια της ανθρωπότητας, μέσα από το πρίσμα της ενέργειας και του κλίματος. Στην πορεία της συναρπαστικής τους κουβέντας, ο Jancovici καταρρίπτει μύθους, στηλιτεύει την οικειοποίηση της οικολογίας από τις επιχειρήσεις, προτείνει λύσεις που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν το ενεργειακό αύριο των κοινωνιών και το κλιματικό μέλλον του πλανήτη».
Με αναλυτική επιχειρηματολογία αποδομούνται πολλά από τα ιδεολογήματα όπως είναι αυτό της δήθεν «πράσινης μετάβασης».
Για όσους επικαλούνται δήθεν την «οικολογία» για να υποστηρίξουν τη δημιουργία αιολικών πάρκων, όπως αυτά που έχουν γεμίσει τα βουνά μας, τα στοιχεία είναι συντριπτικά εναντίον τους.
Μερικά από όσα παραθέτει ο Jean-Marc Jancovici:
- Η «αιολική κιλοβατώρα» κοστίζει 15 λεπτά ή και παραπάνω αν θες να έχεις ρεύμα είτε φυσάει είτε όχι – η αντίστοιχη τιμή της κιλοβατώρας του πετρελαίου είναι 0,3 λεπτά
- Για να κατασκευάσεις την ανεμογεννήτρια χρειάζεσαι πετρέλαιο, άνθρακα και φυσικό αέριο
- Χρειάζεσαι ένα αποτελεσματικό σύστημα για την εξόρυξη χαλκού και άλλων μετάλλων, εργοστάσια μεταλλουργίας, υψικαμίνους, έλαστρα, μεταφορικές υποδομές καθώς και μια βάση από σκυρόδεμα για να στηθεί η ανεμογεννήτρια.
Και φυσικά υπάρχει πάντα το ζήτημα του τι συμβαίνει όταν κλείνει ο σχετικά σύντομος κύκλος της ζωής τους…
Ένα άλλο θέμα όπου αποδομείται η κυρίαρχη ιδεολογία έχει να κάνει με την ιδιωτικοποίηση της ενέργειας. Ο Jancovici αναφέρει το παράδειγμα της Γαλλίας:
«Παλιά η EDF (Electricite de France) ήταν κρατικό μονοπώλιο: διαχειριζόταν την παραγωγή και τη διανομή ηλεκτρική ενέργειας. Ήταν αποτελεσματική, σχετικά οικονομική και παρήγαγε ελάχιστους ρύπους. Αποτελούσε κληρονομιά του Εθνικού Συμβουλίου της Αντίστασης και της πολιτικής του de Gaulle.»
Όμως τότε παρεμβαίνει η ΕΕ και οι Ευρωπαίοι «τεχνοκράτες» που λένε πως χρειάζεται… ανταγωνισμός. Σπάνε τις επιχειρήσεις σε μικρότερες: «Άλλη επιχείρηση η μεταφορά, άλλη τα φράγματα, πάνε κι οι σταθμοί!»
Και το επόμενο βήμα;
«Δεν αρκούν αυτά. Στο εξής απαγορεύεται να πουλάς απευθείας ό,τι παράγουν τα εργοστάσια που έχουν απομείνει. Θα σου φτιάξουμε ανταγωνιστές.»
«Θα πουλάς με ζημιά το 25-35% της πυρηνικής ενέργειας που παράγεις στους νέους “παίκτες” της αγοράς. Έτσι εκείνοι θα μπορούν να πουλάνε αυτή την ενέργεια σε ιδιώτες και να κρατούν τα κέρδη για τους μετόχους τους. Επιπλέον τις περισσότερες φορές θα την αποκαλούν… Πράσινη Ηλεκτρική Ενέργιεα.»
Φυσικά δεν είναι πράσινη μας λένε οι συγγραφείς, αλλά τη «βάφτισαν “πράσινη” επειδή απέκτησαν ένα πιστοποιητικό»…
Είναι πολλά ακόμη τα ζητήματα που διαπραγματεύεται το βιβλίο, όπως είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός, η κατανάλωση διαφόρων προϊόντων και κυρίως των τροφίμων, η τραγική ανάπτυξη του ΙΧ εις βάρος των μέσων μεταφοράς, οι επιπτώσεις του πολλαπλασιασμού των πτήσεων.
Ένα ζήτημα που σίγουρα θα προκαλέσει πολλές συζητήσεις είναι η άποψη του Jancovici υπέρ της χρήσης πυρηνικής ενέργειας. Παρατίθενται πολλά και ενδιαφέροντα επιχειρήματα για τα οποία σίγουρα υπάρχει και αντίλογος.
Πάντως η γενική κατάληξη είναι πως ο μεγαλύτερος εχθρός είναι ο ατομικισμός, ο οποίος έχει καλλιεργηθεί συστηματικά τις τελευταίες δεκαετίες με την κυριαρχία του νέο-φιλελευθερισμού.
Οι συγγραφείς καταλήγουν:
«Έχουμε γίνει ατομιστές επειδή δεν εξαρτιόμαστε (ή τουλάχιστον έτσι νομίζουμε) από τους συνανθρώπους μας για την επιβίωσή μας. Η καταναλωτική συμπεριφορά καταργεί την ανάγκη συνεργασίας. Έχεις τα πάντα “στο πιάτο”. Αφού η τεχνολογία δεν μπορεί πλέον να εγγυηθεί την ασφάλειά μας, πρέπει να βασιστούμε στην αμοιβαία βοήθεια. Για να ενισχύσουμε την κοινωνική ανθεκτικότητα δεν αρκεί να στηριχτούμε στις δικές μας δυνάμεις, αλλά πρέπει να δημιουργήσουμε δίκτυα. Πρέπει αν πιστέψουμε στην αλλαγή και να επενδύσουμε σε υλοποιήσιμα σχέδια. Να αντιμετωπίσουμε από κοινού τα προβλήματα και να συμφωνήσουμε για τρόπους δράσης.»
Ουτοπία;
Το δικό μου σχόλιο, παρμένο από τον Μάη του ’68:
«Ας γίνουμε ρεαλιστές ζητώντας το αδύνατο».
