Του Θεόδωρου Αφαλωνιάτη *
Μια λέξη μας βοηθάει να περιγράψουμε τις διάφορες πλευρές της κοινωνικής και βέβαια της ατομικής ζωής στην Ελλάδα. Η λέξη «κρίση» και μάλιστα με τον επιθετικό προσδιορισμό «υπαρξιακή κρίση». Και όπως σε κάθε κρίση, ορισμένες ιδέες λειτουργούν σαν στερεότυπα και μας εμποδίζουν να κατανοήσουμε τι συμβαίνει και τι μας κατατρέχει, ενώ άλλες ιδέες, έννοιες αναζητούν την έκφρασή τους, την επικυριαρχία τους. Αλλά τότε χρειάζεται άλλη δραστηριότητα που είναι και η υπόσταση των «νέων» εννοιών της νέας συνείδησης.
Η Ελλάδα σαν χώρα, σαν κοινωνία, σαν συλλογική συνείδηση, βρίσκεται σε αμφισβήτηση εν συνόλω. Η «μνημονιακή» περίοδος κατέληξε με τη μεταφορά του ελληνικού πλούτου στο «διεθνές» χρηματοπιστωτικό σύστημα και τώρα με την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας αμφισβητείται ο Ελληνισμός από Θράκη μέχρι Κύπρο. Δεν αναφερόμαστε σε ρητορική αλλά σε καθημερινά, μεγάλα ή μικρά, γεγονότα διαρκείας (Ίμια, Έβρος, πάλι Έβρος, έρευνες σε κυπριακά και ελληνικά ύδατα). Μπορεί να μην έχει συνειδητοποιηθεί και εκφραστεί με κάποιο κίνημα-διαμαρτυρία, όπως με το Μακεδονικό, όμως αυτό είναι υπαρκτό στη συνείδηση του καθενός που στοιχειωδώς ακούει ειδήσεις και λειτουργεί με τον ένα ή άλλο τρόπο.
Η οικονομία με βαθιές και ουσιαστικές χαρακιές από την εφαρμογή των μνημονίων προσπάθησε να κρατηθεί (έτσι έλεγαν) από τη βαριά «βιομηχανία» του τουρισμού με τα γνωστά πενιχρά αποτελέσματα και την εμφάνιση στο προσκήνιο μεγάλου τμήματος του πληθυσμού είτε ως άνεργοι είτε ως μικρομεσαίοι σε χρεωκοπία. Προβλήματα υπαρξιακά, προσανατολισμού ζωής.
Η Υγεία: εδώ πια μιλάμε για ζωή ή θάνατο. Η ίδια η σωματική ύπαρξη των γεροντότερων, των φίλων κ.λπ. Με κατά καιρούς αντιφατικές ανακοινώσεις των αρμόδιων φορέων, ξεκινήσαμε τον Γενάρη με τη δήλωση ότι είναι μια γρίπη και καταλήξαμε σε καραντίνα. Με το φοράμε ή δεν φοράμε μάσκες την άνοιξη και βέβαια με την εκμετάλλευση του θέματος από τις εταιρίες και τον ανταγωνισμό τους, τον ανταγωνισμό κρατών για τις μάσκες, τον «πόλεμο» ενάντια στην Κίνα και την Κούβα κ.λπ. Ανάπτυξη και εφαρμογή της θεωρίας της «ανοσίας της αγέλης» στην Αγγλία, Σουηδία, Βραζιλία και αλλού με το αντίστοιχο μακελειό.
Φοράμε μάσκες, αλληλοϋποστηριζόμαστε στο να κάνουμε μάθημα και όχι παιδοφύλαξη. Ατομική ευθύνη οικοδομώντας τη συλλογικότητα
Παρόλα αυτά η Ελλάδα είχε μια μοναδική τεράστια επιτυχία στον τομέα αυτό. Γιατί ο ελληνικός λαός συνειδητοποίησε το κρίσιμο της κατάστασης (βλέπε Ιταλία), την ανεμπιστοσύνη στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας που όμως κράτησε καλά, και στηρίχτηκε στις οικογενειακές σχέσεις που ακόμα διατηρούνται στην ελληνική κοινωνία. Αυτή η επιτυχία είναι «βάρος», «φορτίο» για το πολιτικό σύστημα που διαχειρίζεται την πανδημία και πολύ δύσκολα θα την αποτινάξει από τη συνείδηση του ελληνικού λαού.
Τότε για το άνοιγμα των σχολείων επιλέχτηκε ένα ικανοποιητικό μοντέλο, το σπάσιμο των τμημάτων και οι αποστάσεις. Υπήρχαν διάφορες προβληματικές πλευρές, όμως μπορούν να βελτιωθούν.
Το καλοκαίρι με τον τουρισμό επιλέχτηκε «καινούριο» μοντέλο. Το «άνοιγμα με ιχνηλάτηση» που βέβαια που δεν μπορεί να έχει αποτελέσματα όσον αφορά την πρόληψη. Περισσότερο ταιριάζει με την «ελεγχόμενη διασπορά», μια παραλλαγή της «ανοσίας της αγέλης». Και βέβαια εύκολα ξεφεύγει η κατάσταση. Ο θάνατος 27 νεκρών γερόντων στο Ασβεστοχώρι δεν μπορεί να προσπεραστεί εύκολα… Το επόμενο πια είναι η ατομική ευθύνη, φταίει η νεολαία που πήγε σε μπιτς πάρτι, άλλο αν δημιούργησαν όλες τις συνθήκες για να πάει….
Σεπτέμβρης: άνοιγμα σχολείων
Με πρόχειρους υπολογισμούς, στρογγυλοποιημένα, μαθητές/τριες (1.200.000 x3 ανά οικογένεια) και εκπαιδευτικοί (150.000×3 ανά οικογένεια) μας κάνουν 4.000.000 που εμπλέκονται άμεσα όσον αφορά το θέμα Υγεία-Σχολεία. Είναι λάθος να το δούμε εκπαιδευτικοκεντρικά, είναι άμεσα κοινωνικό πρόβλημα αντιμετώπισης του ιού. Από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε. Και εδώ είναι το λάθος των συνδικαλιστών που προβάλλουν καθηγητικοκεντρικά αιτήματα, αξιολόγηση κλπ.
Ποιο μοντέλο προκρίνουν και βελτιώνουν; Όχι το επιτυχημένο Μαΐου, π.χ. σπάσιμο τμημάτων, εναλλάξ υποχρεωτική παρουσία, αναπροσαρμογή της ύλης, αλλά το αποτυχημένο του καλοκαιριού, της «ιχνηλατημένης μετάδοσης» μαζί βέβαια με την ατομική ευθύνη του «φόρα τη μάσκα».
Μας στοιβάζουν στις τάξεις με μάσκες, αδιαφορώντας αν μπορεί να γίνει πραγματικό μάθημα και μας προετοιμάζουν ότι «θα έχετε κρούσματα αλλά εμείς θα τα βρίσκουμε». Κατασκευάζουν «θεωρητικές φούσκες», 8μ.μ με 2μ.μ, και η ευθύνη για τη διάδοση είναι ατομική. Μας εγκλωβίζουν ουσιαστικά σε μια «ατομική φούσκα» και στο τυχαίο «να μην σου συμβεί το κακό».
Από την άλλη εμφανίζονται οι «ιδεολόγοι» ενάντια στη μάσκα και ενάντια στην παγκόσμια συνομωσία και την προσωπική καταπίεση, στηριζόμενοι στα αντιφατικά των αρμόδιων φορέων π.χ. του ΠΟΥ, στην εκμετάλλευση των οικονομικών μέτρων ενάντια στους μικρομεσαίους και συγκρίνοντας τον κορωνοϊό με τη γρίπη. Ουσιαστικά, μερικοί από αυτούς είναι οι καθαρόαιμοι της «ανοσίας της αγέλης» και δημιουργούν ένα εκρηκτικό κλίμα. Βέβαια δεν ξέρουμε τη δυναμική τους στην Ελλάδα, αυτό θα φανεί τις πρώτες μέρες στα σχολεία.
Όμως έτσι η συζήτηση για τη μαθησιακή διαδικασία (μάθημα) έχει χαθεί. Το θέμα μετατοπίζεται στο «φοράμε ή δεν φοράμε μάσκα» και στο «συμμορφωτικό» σύστημα στην περίπτωση άρνησης της μάσκας. Ο ιός και το μάθημα χάνονται από τη συζήτηση. Αυτός είναι ο κίνδυνος για το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς: να φτιαχτούν οι ατομικές «φούσκες» του σχολείου απασχόλησης.
Φοράμε μάσκες, αλληλοϋποστηριζόμαστε στο να κάνουμε μάθημα και όχι παιδοφύλαξη, προπαγανδίζουμε το επιτυχημένο μοντέλο του Μαΐου, το εφαρμόζουμε με μαζικούς όρους όπου είναι δυνατό. Ατομική ευθύνη οικοδομώντας τη συλλογικότητα.
Ας σηκωθούμε λίγο ψηλότερα από τη διαχείριση της χαμοζωής που μας σπρώχνουν.
* Ο Θόδωρος Αφαλωνιάτης είναι εκπαιδευτικός
