Επιμέλεια και επιλογή κειμένων: Γιώργος Χάμψας, Ρούντι Ρινάλντι

Κείμενα των Κ. Χ. Ροθ, ομάδα Coniare Rivolta, Γ. Τόλιου, Μ. Ντέιβις, Ά. Γκ. Λινέρα 

 

Η Πρωτομαγιά και το «αλλά»

Η Πρωτομαγιά ήταν και είναι μια ιδιαίτερη μέρα για τους εργάτες όλου του κόσμου. Καθιερώθηκε σαν μέρα αγώνα και γιορτής των εργαζομένων όλου του κόσμου μετά τα γεγονότα της 1ης Μάη του 1886 στο Σικάγο και την αιματηρή στυγνή καταστολή που ακολούθησε.

Στην Ελλάδα ο πρώτος γιορτασμός της εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε στα 1892. Γνωστά ορόσημα είναι τα γεγονότα στην Θεσσαλονίκη την Πρωτομαγιά του 1936 και η εκτέλεση των 200 κομμουνιστών στην Καισαριανή την Πρωτομαγιά του 1944.

Κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο γίνονται συγκεντρώσεις, εκδηλώσεις, διαδηλώσεις, αλλά… Υπάρχει ένα «αλλά»…

* * *

Η νοσταλγία από μόνη της δεν αποτελεί προωθητική δύναμη. Ιδιαίτερα όταν λειτουργεί ως καταφύγιο από την πραγματικότητα. Δηλώνει μια τεράστια αδυναμία να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα του σήμερα. Έτσι, θα παρατηρήσουμε πως ο γιορτασμός της Πρωτομαγιάς στη χώρα μας δεν έχει να παρουσιάσει κάτι διαφορετικό ή ενδιαφέρον (4 διαφορετικές προσυγκεντρώσεις, ομιλίες που κανείς δεν ακούει, ορισμένα μπλοκ, μια πορεία, κάποια χάπενινγκ ή ακτιβισμοί και μετά σε κάποια πλατεία για μεζέδες κατά παρέες). Σε προκηρύξεις και σχετικά άρθρα, θα γίνει η υπενθύμιση για τα 132 χρόνια από την εξέγερση στο Σικάγο, τα 200 χρόνια από την γέννηση του Καρλ Μαρξ και τα 170 χρόνια από την πρώτη έκδοση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου και άλλα τέτοιου είδους.

Τα ΜΜΕ ίσως κάνουν κάποιο αφιέρωμα, μια ταινία σχετική ή κάποιο ρεπορτάζ. Θα μας θυμίσουν, βέβαια, ότι είναι και η γιορτή των λουλουδιών. Κυρίως η μέρα θα περάσει και θα καταναλωθεί ως μία αργία (κι αυτό ίσως να είναι χρήσιμο με μια έννοια μέσα στην τρέλα που ζούμε). Όμως, μην ξεχνάμε πως ο χρόνος και το κόστος της εργασίας ήταν και είναι κεντρικό ζήτημα, γύρω από το οποίο διεξάγεται –ακόμα και όταν δεν φαίνεται καθαρά– μια διαπάλη ανάμεσα σε κεφάλαιο και εργασία, μια διαπάλη που αφορά ολόκληρη την κοινωνία, την πορεία της και την αναπαραγωγή της. Και πλέον, αφορά και την τύχη ολόκληρου του πλανήτη και της ανθρωπότητας.

* * *

Αλλά –να ένα μεγάλο «αλλά»– ο κόσμος της ζωντανής εργασίας έχει αλλάξει σημαντικά τα τελευταία 30-40 χρόνια. Οι αλλαγές αυτές ήταν καταλυτικές και πάνω στο κίνημα της εργατικής τάξης, των εργαζομένων, τόσο, που το τοπίο είναι πολύ διαφορετικό και την πρωτοβουλία έχει πλέον ένας σπαρασσόμενος αλλά και παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός που δεν νοιώθει καθόλου να απειλείται από τον κόσμο της εργασίας. Παρόλα αυτά, είναι ένας κόσμος πιο προλεταριοποιημένος, πιο χαοτικός, πιο συγκρουσιακός, πιο ρευστός. Χρειάζεται επίμονη προσπάθεια να προσδιοριστούν «οι υποκείμενες δυνάμεις που λειτουργούν μέσα στο χάος των επιφανειακών φαινομένων». Γιατί στις μέρες μας διακυβεύονται πολλά και απαιτείται ανοιχτή συζήτηση για να καταλήξουμε σε συμφωνία σχετικά με το που βρισκόμαστε και πώς θα ήταν καλύτερα να προχωρήσουμε.

Τα συνθήματα όπως «Ζήτω η Κόκκινη Πρωτομαγιά» και άλλα παρόμοια δεν πρόκειται να φωτίσουν σε τίποτα αν δεν θέσουν με αποφασιστικότητα το αίτημα της αναγνώρισης της πραγματικότητας και των αλλαγών που συμβαίνουν «μπροστά στα μάτια μας».

* * *

Η πορεία προς μια κοινωνικοποιημένη ανθρωπότητα, ο αγώνας ενάντια στην καπιταλιστική ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα – καταστροφικότητα για να σωθεί ότι ανθρώπινο υπάρχει στον άνθρωπο, για να σωθεί η ζωή στον πλανήτη, έχει να αναμετρηθεί με πλήθος από ζητήματα και περιοχές που ανακαλύφθηκαν και κάπως φωτίστηκαν τα τελευταία 200 χρόνια. Το σοσιαλιστικό, εργατικό, κομμουνιστικό, αντιιμπεριαλιστικό κίνημα πρόσφερε πολλά, αλλά (άλλο ένα «αλλά») όπου κατόρθωσε να διευθύνει τις κοινωνίες συνάντησε εμπόδια που δεν μπόρεσε να ξεπεράσει. Σε μεγάλο βαθμό ξιπάστηκε από την εξουσία, δεν αποκρυπτογράφησε τη σχέση κεφάλαιο και νόμισε ότι μια άλλη διεύθυνση πάνω στην ίδια οργάνωση της παραγωγής (το εργοστάσιο, το μεγάλο εργοστάσιο) ήταν επαρκής συνθήκη. Ηττήθηκε κατά κράτος στο ιδεολογικό πεδίο από την αστική τάξη, διαβρώθηκε από τη σκέψη της και τον θετικισμό, εγκολπώθηκε τον κρατισμό και τον εθνικισμό. Πήρε διαζύγιο από την πνευματικότητα, από τον πολιτισμό και ταύτισε την ελευθερία με τη μονοπώληση της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής από το κράτος-κόμμα.

Το κεφάλαιο, για να αντιμετωπίσει μια μεγάλη θύελλα αγώνων (δεκαετίες του ‘60 και του ‘70 του 20ού αιώνα) και την εκδήλωση μιας οργανικής κρίσης του (που διαρκεί μέχρι σήμερα), προχώρησε σε μια μεγάλη αναδιάρθρωση, που διαφέρει, σε έκταση και ποιότητα, από όλες τις προηγούμενες. Το πιο βασικό στοιχείο της είναι η μαζική απόρριψη της ζωντανής εργασίας από την παραγωγική διαδικασία και η πολιτική διαχείριση μέσω διαιρετικών πολιτικών των τεράστιων πληθυσμών που πετιούνται στο περιθώριο της κοινωνίας. Το πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα είναι η σχεδόν διάλυση του οργανωμένου εργατικού, σοσιαλιστικού, κομμουνιστικού κινήματος. Σήμερα, το νέο προλεταριάτο που έχει προκύψει μέσα από τα τελευταία 40 χρόνια αλλαγών και αναδιαρθρώσεων, δεν έχει πολιτική αναφορά, δεν έχει συντονισμό, είναι πολύ πιο διασπασμένο και τεμαχισμένο, κάνει αναγνωριστικά βήματα.

* * *

Βέβαια, η ταξική πάλη δεν σταματά ούτε για μια αργία ούτε για άλλους λόγους. Υπάρχει αντικειμενικά και παίρνει άλλες μορφές και άλλα περιεχόμενα με βάση τις αντιθέσεις που παρουσιάζονται και τα άμεσα ζητήματα ζωής ή θανάτου σε περιοχές και χώρες. Νέες μορφές οργάνωσης και πάλης κάνουν την εμφάνισή τους και, όπως και θρησκευτικές ιδεολογίες, αποκτούν υλική δύναμη συσπειρώνοντας φτωχές πληβειακές μάζες. Πιο ετερογενές κίνημα, πολλαπλότητα υποκειμένων, διαφορετικά κοινωνικά μπλοκ από χώρα σε χώρα.

* * *

Η ανακατανομή ισχύος ανάμεσα σε μεγάλες δυνάμεις, τα γεωπολιτικά τόξα που δημιουργούνται και η τάση προς τον πόλεμο, δείχνουν πως ο κόσμος της ζωντανής εργασίας δεν μπορεί να ελευθερωθεί αν δεν αντιμετωπίσει τα θέματα που θέτει η γεωπολιτική. Βέβαια, υπάρχει και η στάση να καταγγείλουμε την γεωπολιτική ως αστική επινόηση και να συνεχίσουμε τον «καθαρό» «ταξικό» αγώνα σαν να μην συμβαίνει τίποτα σπουδαίο. Δυστυχώς, η ωρίμανση του νέου παγκόσμιου προλεταριάτου θα περάσει και μέσα από την αντιμετώπιση του γεωπολιτικού χάους. Η λύση που θα πρέπει να προσφέρει, αλλά και να θεωρήσει ως κοινή υπόθεση και όχι αποκλειστική του ιδιοκτησία, πρέπει να είναι πανανθρώπινη, πρέπει να συνενώνει όλους όσους είναι δυνατόν ενάντια στο 1% που κυβερνά τις τύχες του κόσμου.

* * *

Στο αφιέρωμα που ακολουθεί δίνουμε μια εικόνα της σύγχρονης ζωντανής εργασίας. Μια εικόνα, και όχι όλη την εικόνα. Με αυτόν τον τρόπο τιμούμε την Πρωτομαγιά. Αν θέλετε, διαβάστε αυτό το αφιέρωμα και αν νομίζετε χρήσιμο διαδώστε το σε φίλους και γνωστούς. Είναι μια μορφή διαφορετικής πράξης.

Ο συνεχώς μεταβαλλόμενος πολυκόσμος της παγκόσμιας εργατικής τάξης

Aνάμεσα στην λατρεία της τεχνολογίας και την «χαρούμενη» από-ανάπτυξη, εμείς επιλέγουμε την ταξική πάλη

Γιάννης Τόλιος, οικονομολόγος: Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση προ των πυλών

Μάικ Ντέιβις, διανοούμενος: Ο Πλανήτης των Φτωχών

Νέα εργατική τάξη και νέα κοινωνικά υποκείμενα

Διαβάστε επίσης…

Βιβλία των εκδόσεων Α/συνεχεια

Άρθρα του Δρόμου

Σχόλια

Σου άρεσε αυτό το άρθρο; Ενίσχυσε οικονομικά την προσπάθειά μας!

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ