1. Είναι απ’ αυτά που δεν φαντάζεσαι ότι μπορεί να γίνουν κι όμως γίνονται, λες και ήταν γραφτό να γίνουν. Ή μήπως είναι κι αυτά μέρος του πεπρωμένου, αυτού που δεν μπορείς να αποφύγεις;
2. Δέκα χρόνια με το Περίπτερο Ιδεών στο Δρόμο! Από ένα τηλεφώνημα. Γνώριζα εξ αποστάσεως τον Ρούντι όταν του τηλεφώνησα για να κάνουμε μαζί μια εκπομπή «Στο Κόκκινο 105,5». Ευχαρίστως, μου απάντησε, αλλά όταν θα επιστρέψουμε από το ταξίδι στο Νεπάλ. Στο Νεπάλ; Γιατί ειδικά στο Νεπάλ; Γιατί θα συναντηθούμε στο Κατμαντού με τους κομμουνιστές που ετοιμάζονται να αναλάβουν την εξουσία μετά από δώδεκα χρόνια ένοπλου αγώνα. Μπορώ να έρθω κι εγώ; ρώτησα αυθόρμητα. Σε τρεις μέρες πετούσα με ένα πελώριο αεροπλάνο μαζί με μια ομάδα μελών και φίλων της ΚΟΕ για τα Ιμαλάια χωρίς να ξέρω κανέναν από τους συνταξιδιώτες μου!
Μετά απ’ αυτό το αλησμόνητο ταξίδι, με μια πολύ έντονη γεύση από μια πραγματική επανάσταση σε εξέλιξη, με αληθινούς αντάρτες που βρίσκονταν πάρα πολύ κοντά στην επίτευξη του σκοπού τους, μου πρότειναν να συμμετέχω στην έκδοση μιας εφημερίδας που δεν θα είναι κομματική. Κι έτσι άρχισε η μεγάλη πορεία μέσα από τις σελίδες του Δρόμου…
Ο προσωπικός μου απολογισμός δεν είναι εύκολος ούτε ανεξάρτητος από τον απολογισμό της εφημερίδας ολόκληρης. Πάντως, σε επίπεδο «γραμμής» ακολούθησα την άποψή μου για αλληλοσύνδεση των «πόλων», ούτε πολιτισμός χωρίς πολιτική ούτε πολιτική χωρίς πολιτισμό.
3. Η εφημερίδα έχει περάσει διάφορες φάσεις, όπως όλοι μας. Στα πρώτα χρόνια συμμετείχα στις βδομαδιάτικες συναντήσεις της Συντακτικής Επιτροπής που είχαν μεγάλο ενδιαφέρον. Άνθρωποι κοινού σκοπού όλοι, όχι απαραιτήτως κοινής οπτικής. Άλλοι έφευγαν κι άλλοι έρχονταν, αλλά η εφημερίδα παρέμενε σταθερή στην εκδοτική της πορεία. Από το ξεκίνημα, δεν δυσκολεύτηκα να «παρασύρω» σημαντικούς δημιουργούς και στοχαστές όπως τον Δημήτρη Αρβανίτη που έδωσε στην εφημερίδα τη συγκεκριμένη μορφή, τον Πέτρο Ζερβό που μας χάρισε μια μεγάλη σειρά εξαιρετικών σκίτσων-πορτρέτων διαχρονικής αξίας και τον Ευτύχη Μπιτσάκη, σοφό δάσκαλο-υπόδειγμα για όλους μας και για όλες τις γενιές, προηγούμενες και επόμενες.
Επίθεση και αναδίπλωση
4. Σε κάποια φάση, που η εφημερίδα είχε κατάλληλους χώρους, με φίλους μουσικούς κάναμε βραδιές αφιερωμάτων που είχαν μεγάλη ανταπόκριση. Αυτό που δεν κατάφερα, παρ’ όλο που φτάσαμε κοντά, είναι να ανοίξουμε ένα web-tv κανάλι το οποίο θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για να μετεξελιχθεί σε ένα τηλεοπτικό σταθμό τουλάχιστον αθηναϊκής εμβέλειας ώστε η Αριστερά να δυναμώσει τη φωνή της σπάζοντας το φράγμα για σωστή ενημέρωση κόντρα στην παραμορφωτική εικόνα που πλασάρουν οι διαπλεκόμενοι τηλεκαναλάρχες και οι διάφοροι Καρατζαφέρηδες, Λεβέντηδες και Βελόπουλοι. Προσπάθεια που έκανα και στον ΣΥΡΙΖΑ, ως φορέα με μεγαλύτερες δυνατότητες, αλλά οι επικεφαλής δεν ανταποκρίθηκαν στην εκφρασμένη από το σύνολο των μελών και στελεχών ανάγκη για ένα ανεξάρτητο τηλεοπτικό κανάλι, καθώς, όπως φάνηκε, δεν ήθελαν να συγκρουστούν με τους εργολάβους των ΜΜΕ.
5. Στην εφημερίδα, βιώσαμε πολύ τραυματικά την υπόθεση του ΣΥΡΙΖΑ, γιατί είχαμε πολύ ενεργητική συμμετοχή στο εγχείρημα. Και καλώς. Πώς θα μέναμε απέξω από το τεράστιο, μοναδικό και πρωτοφανές κίνημα που αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε με τη συμβολή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων σε όλη την Ελλάδα ζητώντας αλλαγές, ρήξεις και ανατροπές; Θα μέναμε θεατές; Πήραμε το ρίσκο, τα δώσαμε όλα και γκρεμοτσακιστήκαμε. Πιθανότατα δεν είχαμε τα φόντα για να ξεπεράσουμε όλους τους ενδογενείς σκοπέλους. Πριν λαλήσει τρις, εξαπατηθήκαμε και ηττηθήκαμε. Αλλά έχουμε το ελαφρυντικό ότι ποτέ κανένας –σε κίνημα, εξέγερση ή επανάσταση– δεν μπορεί να προδιαγράψει τις εξελίξεις, να προβλέψει τα πάντα και να διασφαλίσει τη νίκη. Όλα παίζονται. Εμείς χάσαμε εκ των έσω. Αλλά προσπαθήσαμε για το καλύτερο με βάση τις δυνατότητές μας.
Δεν ενδώσαμε, δεν δελεαστήκαμε από τα πόστα και δεν ακολουθήσαμε τον ΣΥΡΙΖΑ στη σύντομη κυβερνητική του εκτροπή. Μείναμε εκτός, στο «περιθώριο», αλλά συνεχίσαμε να βγάζουμε την εφημερίδα ενώ όλη η κοινωνία είχε υποστεί τρομερό σοκ, οι νέοι που είχαν προστρέξει στον ΣΥΡΙΖΑ το είχαν βάλει στα πόδια τραγικά απογοητευμένοι και οι «βετεράνοι» που είχαν κουράγιο να συνεχίσουν τον αγώνα είχαν αποδεκατιστεί. Μ’ αυτή την έννοια, η εφημερίδα κράτησε μέσα στα συντρίμμια μια εστία επικοινωνίας και παρουσίας ενεργή, κάτι που το εκτιμώ ιδιαίτερα στη φάση της γενικευμένης υποχώρησης και κατάπτωσης του κινήματος.
Θέματα και σειρές
6. Ο Δρόμος, χωρίς καμία απόπειρα λογοκρισίας, μου πρόσφερε ένα μόνιμο βήμα για να μοιράζομαι σκέψεις, ιδέες και προτάσεις με τους εκλεκτούς συμπολίτες μας που τον διαβάζουν, αλλά, εξίσου σημαντικό, αποτέλεσε και ένα πολύ ισχυρό κίνητρο για να είμαι συνεχώς σε παραγωγική εγρήγορση και να επεξεργάζομαι και να εμπλουτίζω τις γνώσεις μου στην προσπάθεια να ανταποκριθώ στις δυσκολίες των θεμάτων που επιλέγω και στις απαιτήσεις των αναγνωστών. Επίσης, το διαρκές του πράγματος ζωογονεί τη μνήμη και επαναφέρει στο προσκήνιο βιώματα και εμπειρίες που αναπαριστούν εποχές και καταστάσεις οι οποίες σχετίζονται με τον συλλογικό μας βίο. Μέσα από το Περίπτερο Ιδεών αναπλάθω τις απόψεις μου και τις ξαναχτίζω. Φτάνοντας δε στα 500 φύλλα, με δέος διαπίστωσα ότι στη δεκαετία 2010-2020, έχω δημοσιεύσει στο Περίπτερο 1.012 άρθρα!
7. Η τακτικότητα της εφημερίδας επιτρέπει να γράφω θέματα σε συνέχειες, κάτι που βοηθάει να σκέφτομαι πιο αναλυτικά, να αναπτύσσω το περιεχόμενο με περισσότερες λεπτομέρειες κι από περισσότερες γωνίες, διατηρώντας την αυτοτέλεια κάθε ξεχωριστού κομματιού. Ένα καλό παράδειγμα είναι η σειρά των κειμένων για τον Αλέξη Πάρνη, που αποτελεί και τη μοναδική στα ΜΜΕ εκτενή παρουσίαση του λογοτέχνη που μέχρι σήμερα, στα 96 του, ανασυνθέτει την ιστορία της αντίστασης στην οποία συμμετείχε από το 1944. Ιστορικής και πολιτικής φύσης είναι και οι δύο σειρές που δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί: για τον Μεσοπόλεμο, σχετικά με τη φύση των δυτικών καθεστώτων και τα ανοσιουργήματα της αποικιοκρατίας, και για τα διαδραματισθέντα στην Ελλάδα στη συγκλονιστική δεκαετία του 1940, τοποθετημένα μέσα στο ευρύτερο μεσογειακό πλαίσιο. Ένα άλλο καλό παράδειγμα είναι η σειρά αφηγήσεων για το – άγνωστο σε πάρα πολλές πλευρές του- σύγχρονο Ιράν, αλλά και η σειρά για το απάνθρωπο σύστημα των αμερικάνικων φυλακών ή για το ελληνικό ροκ.
8. Επειδή οι μελέτες και οι μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα εξακολουθούν να είναι πολύτιμες για τη διαλεύκανση των σημείων που παραμένουν αξεκαθάριστα, διφορούμενα και υποφωτισμένα, κράτησα ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με αγωνιστές και ερευνητές που ζυμώθηκαν μέσα στη φωτιά των συγκρούσεων και των πολέμων ή τα μελετούν σε βάθος, όπως ο Γιάννης Γλέζος, ο Ευτύχης Μπιτσάκης, η Κατίνα Λατίφη, ο Γιάννης και ο Νίκος Μότσιος, ο συγγραφέας-ιστορικός Φοίβος Οικονομίδης, ο δημοσιογράφος-ερευνητής Γιώργος Πετρόπουλος κ.ά.
Σύστημα και αμφισβήτηση
9. Το τι έγινε και το τι μπορεί να γίνει στο επίπεδο των κοινωνικών αλλαγών, δεν θα παύσει ποτέ να απασχολεί τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται για την πρόοδο και την ευημερία σε συνθήκες δικαιοσύνης, ελευθερίας και ισότητας. Σήμερα, όμως, στο δυτικό κόσμο, ενώ τα συστήματα κλονίζονται και οι κοινωνίες βρίσκονται σε κρίση, οι βεβαιότητες που ίσχυαν στο παρελθόν έχουν αμφισβητηθεί ή απορριφθεί. Ως αποτέλεσμα το ασταθές έδαφος προσφέρεται για εκμετάλλευση από κάθε λογής τσαρλατάνους που προσφέρουν «λύσεις» οι οποίες αποσκοπούν στη διάσωση και διατήρηση του στάτους κβο αναιρώντας και καταργώντας τις εύθραυστες δημοκρατικές και κοινωνικές κατακτήσεις . Τα άρθρα για τη Δύση ρίχνουν φως σ’ αυτό το ξήλωμα που επιτελείται με τη συμβολή και συναίνεση των φερομένων ως αριστερών φορέων και τη συνδρομή διανοουμένων που έχουν ενσωματωθεί στο σύστημα. Απ’ την άλλη, παρακολουθώ προσεκτικά την Κίνα…
10. Η θλιβερή διαπίστωση είναι ότι το «πολυπλέξ» «καπιταλισμός, φασισμός, αποικιοκρατία, ρατσισμός, ιμπεριαλισμός» δεν έχει αλλάξει στη γονιδιακή του δομή. Εμφανίζεται με παραλλαγές και μεταλλάξεις, αλλά στον πυρήνα του παραμένει σταθερό και αναλλοίωτο τείνοντας όλο και πιο επιθετικά στο να ακυρώνει τις –κάτω από ορισμένες συνθήκες αποκτημένες- πιο εξισωτικές εκδοχές του. Ενώ η συντριπτική πλειονότητα των χωρών του κόσμου έχει σύστημα καπιταλιστικό, η εχθρότητα των ολιγαρχιών απέναντι στις κοινωνίες και απέναντι στη φύση έχει οξυνθεί σε βαθμό κακουργήματος. Οι δημοκρατικοί θεσμοί υφίστανται αφόρητες πιέσεις για συρρίκνωση από τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία ως την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Γαλλία, την Ισπανία, αλλά και την Ινδία, την Τουρκία, την Ιαπωνία κ.λπ., ενώ κάποιες χώρες έχουν στην κυριολεξία διαλυθεί βίαια (Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Παλαιστίνη, Λιβύη, Αφγανιστάν, Συρία, Υεμένη κ.ά.), σε πολλές έχουν επιβληθεί καθεστώτα δικτατορικά ή φιλοφασιστικά και όσες παραμένουν ανεξάρτητες υφίστανται τρομοκρατικό μπούλινγκ, χωρίς να λαμβάνεται καθόλου υπόψη η λαϊκή βούληση, προκειμένου να υποκύψουν στην κηδεμονία, όπως η Κούβα, η Βενεζουέλα, η Νικαράγουα, το Ιράν κ.λπ.. Εν ολίγοις, παγκόσμια, η δημοκρατία και η ανεξαρτησία βρίσκονται σε υποχώρηση, επειδή αυτή είναι η τάση των ισχυρών ελίτ, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η λεηλασία των φυσικών πόρων και ο άγριος βιασμός του περιβάλλοντος.
Περιβάλλον, επανάσταση, πολιτισμός
11. Στην Ελλάδα, η λεηλασία υπηρετεί την παγκόσμια τάση που καθορίζουν οι ελίτ. Αφενός λιτότητα και μαζική φτωχοποίηση με την πλήρη αποδυνάμωση της εθνικής οικονομίας, αφετέρου καταστροφή του εξαιρετικού φυσικού τοπίου της χώρας με τις εξορύξεις και τις επιδοτούμενες από τα λαϊκά στρώματα ανεμογεννήτριες. Επίσης, με την καταπάτηση των ακτών και όλων των παρθένων ή κοινής χρήσης περιοχών με στόχο τη μετατροπή της χώρας σε αναπαυτήριο των υπηκόων των αναπτυγμένων χωρών που ελέγχουν την τουριστική «βιομηχανία». Και βέβαια, με την μεταφορά της ιδιοκτησίας των ακινήτων σε ξένα χαρτοφυλάκια μαζί με άλλες πολιτικές που συντείνουν στην υποβάθμιση της εντόπιας κοινωνίας και την απόλυτη εξάρτηση της Ελλάδας από τα διεθνή χρηματοπιστωτικά κέντρα.
12. Μέσα σ’ αυτή την ανακατανομή υπέρ των συμφερόντων τους, οι ελίτ επιχειρούν και τη διαστρέβλωση της ιστορίας και την εξαφάνιση των εντόπιων πολιτισμών με στόχο να δημιουργήσουν σύγχυση στο πολιτισμικό φορτίο που κουβαλάει κάθε κοινωνία και να εξασθενήσουν τις αντιδράσεις της. Γι’ αυτό, έχει σημασία να επιμείνουμε στην υπεράσπιση της αλήθειας και στην ανάδειξη όλων των αγώνων και των επιτευγμάτων των λαών. Η επανάσταση του 1917 στη Ρωσία, οι νίκες των λαών της Κίνας, της Αλγερίας, της Κούβας, του Βιετνάμ, της Νικαράγουας, της Βενεζουέλας κ.ά., ο συνεχιζόμενος αγώνας των Παλαιστινίων ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και το ισραηλινό απαρτχάιντ, όλες οι εξεγέρσεις, μικρές και μεγάλες, από τον αντιφασιστικό αγώνα στην Ελλάδα μέχρι την αντίσταση του Αλιέντε στη Χιλή, αποτελούν το αντίβαρο στην κυριαρχία της κουλτούρας του ιμπεριαλισμού και της νεοαποικιοκρατίας.
13. Ο πολιτισμός δεν αφορά μόνο τις τέχνες και τα γράμματα, αλλά και το είδος των ανθρώπινων σχέσεων, τον έρωτα και τη φιλία, την αλληλεγγύη και τη συμπαράσταση, πώς φερόμαστε στα παιδιά, τις γυναίκες, τους ξένους και τους συντρόφους μας, πώς αντιλαμβανόμαστε την ομορφιά και πόσο την αναζητούμε, αν αρνούμαστε τη φτώχεια και καταπολεμούμε την ανισότητα, πόσο σεβόμαστε την εργασία των άλλων και πόσο πιστεύουμε στην αξιοκρατία, πώς πολιτευόμαστε, πώς στεκόμαστε απέναντι στην εξουσία και πόσο δημοκρατικά συμπεριφερόμαστε μεταξύ μας, πώς εννοούμε το ρόλο των διανοουμένων, πόσο καλλιεργούμε τη γλώσσα και υποστηρίζουμε την παιδεία, αν επιζητούμε σε όλα το δίκαιο, αν έχουμε έγνοια για τα φυτά και τα ζώα, αν αγαπάμε την παράδοση, πόσο νοιαζόμαστε για την υγιεινή ζωή και τον αθλητισμό και πολλά άλλα…
Έργα και πρόσωπα
14. Τα βιβλία είναι πρώτη ύλη για το Περίπτερο Ιδεών και συχνά προτείνονται στους αναγνώστες, όπως –ενδεικτικά- τα: «The spirit level» (Richard Wilkinson – Kate Pickett), «Το υπουργείο της υπέρτατης ευτυχίας» (Αρουντάτι Ρόι), «Νήσος Σαχαλίνη» (Άντον Τσέχοφ), «Άραβες» (Eugene Rogan), «Η Ιστορία ως Πεδίο Μάχης – Ερμηνεύοντας τις βιαιότητες του 20ου αιώνα» (Enzo Traverso), «Υπόγειος σιδηρόδρομος» (Κόλσον Γουάιτχεντ), «Σάντοκαν – Μια ιστορία της Καμόρα» (Νάνι Μπαλεστρίνι) και πολλά άλλα των Zygmunt Bauman, Γιασάρ Κεμάλ, Νταν Γεωργακά, Τζον Μπόιν κ.λπ.
15. Τα θέματα σχετικά με τη μουσική είναι δεκάδες. Από τη σειρά για το περιοδικό «ντέφι» μέχρι τα κείμενα για Άκη Πάνου, Καζαντζίδη, Τσιτσάνη, Μπέλλου, Πόλυ Πάνου, Ζαμπέτα, Διονυσίου, Μαργαρίτη και Μητροπάνο, Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Σαββόπουλο, Νίκο Παπάζογλου, Αργύρη Μπακιρτζή, Μπάμπη Γκολέ, Θανάση Παπακωνσταντίνου, Νότη Μαυρουδή, Σταύρο Ξαρχάκο, Νίκο Μαμαγκάκη, Μάνο Ελευθερίου, Παύλο Σιδηρόπουλο και Νικόλα Άσιμο, Αλέκο Κιτσάκη, Γιώργο Κόρο, Γιάννη Βασιλόπουλο, Στέλιο Ζαφειρίου και Γιάννη Σταματίου, αλλά και για Rolling Stones, Sonny Rollins, Zeki Müren, Βισότσκι, Elvis Presley, Beyoncé, Amy Winehouse, Prince και πολλούς άλλους.
16. Στο Περίπτερο Ιδεών φιλοξενήθηκαν προσωπικότητες απ’ όλο τον κόσμο, με συνεντεύξεις τετ-α-τετ , όπως οι Σαμίρ Αμίν, Μάικλ Άλμπερτ, Βασίλης Παπαβασιλείου, Θανάσης Σπυρόπουλος, Θωμάς Κοροβίνης, Ταρίκ Αλί, Χάουαρντ Ζιν, Λίο Πάνιτς κ.ά. ή με άρθρα, Φιντέλ Κάστρο, Τσε, Νίκος Ζαχαριάδης, Αλέν Μπαντιού, Νόαμ Τσόμσκι, Jean Bricmont, Elena Sheehan, Ρόμπερτ Φισκ, Τόνι Τζαντ, Μάρτα Χάρνεκερ, Λέιλα Χάλεντ, Νόρμαν Φίνκελσταϊν, Εδουάρδο Γκαλεάνο, Απόστολος Καρπόζηλος, Βένιος Αγγελόπουλος, Κυριάκος Κατζουράκης, Γιώργος Μαρκόπουλος, Λευτέρης Πούλιος, Βασίλης Ηλιακόπουλος, Τάσος Βρεττός, Γκίντεον Λέβι, Γιούρι Αβνέρι, Μάικλ Μουρ, Ναόμι Κλάιν, Τζούλιαν Ασάνζ, Μαχνό κ.ά.
17. Τιμητική παρουσία στο Περίπτερο έχουν αγωνιστές, στοχαστές, καλλιτέχνες και άλλοι άνθρωποι αυξημένων ευαισθησιών, που δεν είναι πια μαζί μας, όπως οι Ράλλης Κοψίδης, Κυριάκος Σιμόπουλος, Έφη Τσαμποδήμου, Γιάννης Διαμαντόπουλος, Νέαρχος Γεωργιάδης, Αλέκος Λύτρας, Δημήτρης Λιοσάτος, Ανδρέας Παγουλάτος, Τάκης Πανανίδης, Νέαρχος Γεωργιάδης, Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης, Μιχάλης Κακογιάννης, Νώε Παρλαβάντζας, Δημήτρης Χριστούλας, Γιάννης Μπανιάς, Χρόνης Μίσσιος, Γιάννης Μπασίπαγλης, Βίκος Ναχμίας, Τάσος Φαληρέας, Γιάννης Καλαϊτζής, Δήμος Σκουλάκης, Μήτσος Κουμάνταρος, Χρήστος Μπίστης, Περικλής Κοροβέσης, Μίμης Παπαϊωάννου, Τάκης Λουκανίδης κ.ά.
Ανισότητα και ελληνικότητα
18. Μέσα από το Περίπτερο Ιδεών γίνεται μια συνεχής προσπάθεια να τονιστεί η σημασία της τερατωδώς αυξανόμενης ανισότητας μεταξύ των πλουσίων και φτωχών χωρών και -σε κάθε χώρα- ανάμεσα στους πολλούς που γίνονται φτωχότεροι και τους λίγους που γίνονται πλουσιότεροι. Το παράδοξο είναι ότι το ζήτημα της ανισότητας το επισημαίνουν πιο συχνά οι θιασώτες του συστήματος επειδή ανησυχούν για τη διατήρησή του, ενώ οι αμφισβητίες είτε ξοδεύονται σε επιμέρους διεκδικήσεις είτε προσδοκούν την καθολική ανατροπή του συστήματος που θα προκύψει νομοτελειακά.
19. Σταθερή αξία για το Περίπτερο Ιδεών είναι ο οικουμενικός Ελληνισμός. Αξία που προκύπτει από την μακραίωνη ιστορία, αρχαία, μεσαιωνική και νεότερη, του απανταχού Ελληνισμού, και από τη σημασία που η ύπαρξή του έχει για την εθνική μας υπόσταση, την πολιτισμική μας ταυτότητα και τη θέση μας στην παγκόσμια κοινότητα. Είναι ποιοτικά διαφορετική η συνείδηση μιας κοινωνίας που αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως ένα μικρό χωριό, από τη συνείδηση που βλέπει παραέξω, έχει ρίζες και απλώνεται έξω από τα σύνορα, όχι με όρους αποικιοκρατικούς, αλλά με όρους πολιτισμικούς. Δυστυχώς, στο ελληνικό κράτος κάτω από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό των Προστάτιδων Δυνάμεων, θεωρώντας τη χώρα προτεκτοράτο, διαμορφώθηκαν και επικράτησαν αντιλήψεις που διαπνέονται από πνεύμα υποτέλειας και μιμητισμού. Οι όποιες εξαιρέσεις και εξάρσεις διέσωσαν πτυχές μιας άλλης αντίληψης, δεν μπόρεσαν να ανατρέψουν την καθεστηκυία αντίληψη της άρχουσας τάξης που ήταν ανέκαθεν κατώτερη των περιστάσεων και αντιδραστική σε κάθε άνοδο προς τα αστέρια. Κατά συνέπεια, ο ανά τον κόσμο Ελληνισμός δεν πλησιάστηκε ως φυσική προέκταση του εντόπιου Ελληνισμού και ως συστατικό στοιχείο μιας διευρυμένης συνείδησης, αλλά σαν βάρος ή σαν πεδίο εκμετάλλευσης και εργαλείο δημαγωγίας και σωβινισμού. Ο Ελληνισμός των Βαλκανίων και της παρευξείνιας ζώνης με τα πρωτότυπα στοιχεία πολιτισμού αγνοήθηκε και υποτιμήθηκε εξοντωτικά, ο δε Ελληνισμός του υπόλοιπου κόσμου αντιμετωπίζεται ως δεξαμενή ψήφων για τα κόμματα εξουσίας. Στο Περίπτερο Ιδεών, οι Έλληνες της Κριμαίας και της Αζοφικής Θάλασσας, της Μικράς Ασίας και της Κύπρου, αλλά και οι Έλληνες της Αυστραλίας, Πολωνίας, Αλβανίας, Βουλγαρίας, Ιταλίας, Ουκρανίας και Ρωσίας βρίσκουν πάντοτε φιλόξενο χώρο, κι ας υπάρχει μια μικρή μεροληψία για την Κωνσταντινούπολη!
20. Ήξερα ότι δεν είναι δυνατό να περιγράψω πλήρως το εύρος του Περιπτέρου Ιδεών μέσα σε δυο σελίδες, αλλά έδωσα δείγματα…
