με πρόσχημα την κρίση.
Με έκπληξη και οργή παρακολουθούμε τιςεξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας στο Ίδρυμα της Ριζαρείου Σχολής. Παρά τις επανειλημμένες επισημάνσεις από όλες τις πλευρές (εξώδικο του Πολιτιστικού Συλλόγου Μονοδενδρίου και του Δήμου Ζαγορίου) της τοπικής κοινωνίας στο Ζαγόρι και του Σωματείου Εργαζομένων στην Αθήνα για το παράνομο της κατάργησης δραστηριοτήτων που είναι θεσμικά κατοχυρωμένες, την 1η Ιουλίου με απόφαση του Πολυμελούς Διοικητικού Συμβουλίου, στην οποία μειοψήφησε –προς τιμήν του– ο καθηγητής κ. Μ. Κοπιδάκης, ανακοινώθηκαν 6 συνολικά απολύσεις εργαζομένων, όπως από καιρό σχεδιαζόταν, παρά τις διαβεβαιώσεις περί του αντιθέτου. Πρόκειται για 3 εργαζόμενους στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος στην Αθήνα και άλλους 3 στο Ριζάρειο Οικοτροφείο Μονοδενδρίου. Οι απολύσεις επιδόθηκαν στους εργαζόμενους τις τελευταίες μέρες μαζί με τη σχετική αποζημίωση, την οποία όμως κανείς από τους απολυμένους δεν αποδέχτηκε. Θα πρέπει βέβαια να σημειώσουμε εδώ ότι οι απολύσεις συνοδεύονται από αντίστοιχη κατάργηση δραστηριοτήτων. Κι εδώ ακριβώς βρίσκεται το ζήτημα: οι δραστηριότητες αυτές προβλέπονται με ρητό τρόπο τόσο στη διαθήκη των αδελφών Ριζάρη (η λειτουργία της βιβλιοθήκης) όσο και στη διατακτική ερμηνευτική της απόφαση του Εφετείου Αθηνών του 1980, όπου η λειτουργία του Ριζάρειου Οικοτροφείου Μονοδενδρίου αποτελεί τον πρώτο από τους τέσσερις σκοπούς απεύθυνσης της Διαθήκης στο Ζαγόρι, όπως και σε άλλα σημειώματά μας έχουμε αναφέρει.
Απολύσεις αντίθετες με την διαθήκη και το Εργατικό Δίκαιο
Οι απολύσεις αυτές είναι επομένως παράνομες, αφού στην ουσία αναιρούν τον ίδιο το σκοπότου κληροδοτήματος, τον οποίο υποτίθεται ότι οι κκ. Σύμβουλοι έχουν οριστεί να διαφυλάττουν! Όμως πέρα από τη διάσταση αυτή, εντύπωση προκαλεί η απόφαση να απολυθεί (ένας από τους έξι) ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων που εργάζεται ως βιβλιοθηκονόμος στη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος. Δεν γνωρίζουν, άραγε, οι κ.κ. Σύμβουλοι ότι το εργατικό δίκαιο απαγορεύει τις απολύσεις συνδικαλιστών; Ή μήπως είναι ένα σαφές μήνυμα τρομοκράτησης των υπόλοιπων εργαζομένων προκειμένου να σιωπήσουν, ενόψει μάλιστα του εδώ και καιρό διενεργούμενου οικονομικού και διαχειριστικού ελέγχου στο ίδρυμα; Ανικανότητα ή εκβιασμός; Ποιο είναι το χειρότερο άραγε;
Γιατί ξοδεύεται πακτωλός χρημάτων για αλλότριους σκοπούς;
Την ώρα που ο έλεγχος, όπως μαθαίνουμε, προχωρεί και επιβάλλονται πρόστιμα και δεσμεύσεις κεφαλαίων για σοβαρές διοικητικές και οικονομικές ατασθαλίες (ενδεικτική είναι η περίπτωση του κληροδοτήματος Παρθενίου Βαρδάκα, για το οποίο, όπως μαθαίνουμε, έχουν δεσμευθεί από το ταμείο της Ριζαρείου 500.000 ευρώ), οι κ.κ. σύμβουλοι επιλέγουν να «μειώσουν» τις δραστηριότητες του Ιδρύματος, επικαλούμενοι την οικονομική κρίση. Ωστόσο, θα πρέπει να μας εξηγήσουν γιατί επιλέγουν να μειώσουν τις δραστηριότητες εκείνες που προβλέπονται ρητά από τη διαθήκη και την ερμηνεία της και όχι εκείνες που αυθαίρετα έχουν αναπτύξει τα τελευταία χρόνια «επενδύοντας» τις προσόδους του ιδρύματος σαν να επρόκειτο για κληρονομιά από τους παππούδες τους. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η λειτουργία του περίφημου «Πολιτιστικού Κέντρου Αθηνών»(!) και της « Έκθεσης φωτογραφίας», τα λειτουργικά έξοδα της οποίας αγγίζουν τις 80.000 ευρώ ετησίως, χωρίς να υπολογίζονται τα έξοδα για τη χρήση των πνευματικών δικαιωμάτων, αμοιβές φωτογράφων και η συναφής (πολυτελής) εκδοτική δραστηριότητα. Σε ποιο, αλήθεια, άρθρο της διαθήκης ή της ερμηνευτικής της διάταξης προβλέπονται αυτές οι δραστηριότητες; Ή μήπως εξυπηρετούν αλλότριους σκοπούς, για τους οποίους οι κκ. Σύμβουλοι θα πρέπει να δώσουν εξηγήσεις;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η οικονομική κρίση έχει χτυπήσει και τη Ριζάρειο κι αυτό το αναγνωρίζουν όλοι. Ωστόσο, είναι κάτι περισσότερο από αφέλεια να πιστεύει κανείς ότι το ίδρυμα οδηγήθηκε εδώ εξαιτίας της κρίσης. Η κρίση είναι πολύ βαθύτερη και οφείλεται στην κακοδιαχείριση των κοινωνικών πόρων του κληροδοτήματος για σειρά ετών και στις αυθαιρεσίες των διαχειριστών του. Ο πανικός τους είναι πλέον έκδηλος, η ανικανότητά τους εδώ και καιρό γνωστή. Το λόγο έχει η Δικαιοσύνη. Ας φύγουν τώρα, πριν είναι πολύ αργά…
Εκ μέρους της Ομάδας Πρωτοβουλίας:
Βασίλης Δαλκαβούκης, καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Σπυρίδων Ε. Αρβανίτης, πρόεδρος του Πολιτιστικού συλλόγου Μονοδενδρίου Αφοί Ριζάρη
Ιωάννης Χρ. Αρβανίτης, μέλος της Σχολικής Επιτροπής Δημοτικού Σχολείου Μονοδενδρίου, τ. πρόεδρος Δ.Δ. Μονοδενδρίου
Βασίλειος Ελ. Ζαρκάδας, δημοτικός σύμβουλος Ζαγορίου, μέλος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής Μονοδενδρίου, τ. αντιδήμαρχος Κεντ. Ζαγορίου, τ. πρόεδρος Κοινότητας Μονοδενδρίου
