Του Δημήτρη Α. Σεβαστάκη.
Τι απέγινε η λαϊκή οργή; Ξοδεύτηκε ολόκληρη τον Δεκέμβρη του ’08, ή σπαταλήθηκε σε διαρκείς και πυκνοχτισμένες διεκδικήσεις; Η αγωνιστικότητα είναι ένα κεφάλαιο που πρέπει να το κρατάς καλά φυλαγμένο στο στρώμα; Που δεν το ξοδεύεις για να το έχεις στην ανάγκη; Τοκίζεται η οργή ή σπαταλιέται; Και η οργή είναι ο μόνος τρόπος αντίρρησης, η μόνη αποτελεσματική αντι-πολιτική απέναντι στη μνημόνια διεθνή λοβιτούρα;
Η συντριπτική αλλαγή της καθημερινής οικονομίας, κυρίως όμως η πολιτιστική ματαίωση του καταναλωτικού ιδανικού, γιατί αντιμετωπίζεται με τέτοια υπομονή απ’ το λαό; Με τόση στωικότητα; Και είναι ελάττωμα ή πολιτικό προτέρημα η υπομονή; Η βουβαμάρα, η μικρογκρίνια, η εκτονωτική αποκέντρωση της βίας, είναι μορφές υπομονής; Ή το άλλο πρόσωπο της επερχόμενης έκρηξης;
Ο λαός, τώρα που του κλείνουν το δρόμο, που του μπαζώνουν με μια πηχτή και τσιμεντένια πολιτική, κάθε προσδοκία, κοιμάται. Εξακολουθεί να συνωστίζεται στα μαγαζιά των πολυεθνικών με είδη αυτοκινήτου, σχολικά και τηλεοράσεις. Κάθε είδηση για απόσυρση είναι εμπορική και περιζήτητη. Βρίσκεται μεν στο οικονομικό ναδίρ, αλλά είναι ικανός να επενδύσει τα τελευταία του δανεικά στο αμάξι. Αυτός ο λαός- καταναλωτής (έστω διαψευσμένος), θέλει μια Αριστερά εύκολη και βολική δίπλα του, συμπαραστάτη και κόλακα κάθε παράλογου και εγωιστικού και αντισυλλογικού αιτήματος, μια Αριστερά που θα του «κάνει τη δουλειά», που θα τη χρησιμοποιεί και δεν θα την ψηφίζει. Ανέχεται και ψηφίζει και συντηρεί μια εξουσία χαρτοπαικτική και μανιακή που του λέει: «πλούτισε παρανομώντας, πλήρωσε ένα συμβολικό εφάπαξ για να αγοράσεις την αθωότητα και, συγχρόνως, συντρίψου για την “αθλιότητα” της παρανομίας, νιώσε υποχρεωτικά ένοχος (δηλαδή, γίνε πολιτικά υποχωρητικός). Αυτός ο ζαλισμένος και κουρασμένος λαός μπορεί πράγματι να διαμαρτυρηθεί, να σκεφτεί, δηλαδή να οργισθεί με διάρκεια και πολιτική ποιότητα;
Δεν ξέρω τι επίκειται, αν δηλαδή σιγοβράζει μια εξέγερση, αλλά αναρωτιέμαι αν θα διατηρήσει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τού μέχρι τώρα κυρίαρχου καταναλωτικού μοντέλου, το οποίο μπορεί να οδηγήσει εύκολα στην τσαντίλα αλλά ακόμα πιο εύκολα στη βολή. Τότε θα πρόκειται για μια έκρηξη θεαματικής θνησιγένειας, θα είναι ένα μπαμ εμπορικό και ελέγξιμο, που δεν θα μεταβάλει την πολιτική ατζέντα, που δεν θα σπρώξει προς την αναδιαπραγμάτευση χρέους και πολιτικής κλίμακας. Που δεν θα στρέψει στην ριζοσπαστικοποίηση, αλλά προς μια καρναβαλική τηλεοπτική «εξεγερσιακότητα». Η επανάσταση του «γκρικ άιντολ», η κλιμακτήριος των «φάσιον βίκτιμς» ή η επαναστατική έκρηξη της «επιχειρηματικότητας» είναι η νέα αργκό της πολιτικής γραφειοκρατίας που περιγράφει την μεγάλη αναπαλαίωση εργασιακών σχέσεων, πολιτισμού και συμπεριφορών.
Η Αριστερά μπορεί να κάνει την οργή να χαρεί ή να χαθεί. Εκτός κι αν έχει αποφασίσει να παίξει στο «Ελλάδα έχεις ταλέντο».
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, επ. καθηγητής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ.
