Ένας-ένας καταρρέουν οι μύθοι που καλλιεργεί η Δύση
Η εξέγερση στη γειτονική χώρα δεν θα αναιρέσει το γεγονός της οικονομικής και γεωπολιτικής ισχυροποίησης της περιφερειακής δύναμης που συνιστά η Τουρκία, όσο αυτή η εξέγερση δεν φτάνει να ανατρέψει τα θεμέλια του τουρκικού καθεστώτος. Ωστόσο ανατρέπει ήδη ορισμένους μύθους και αυταπάτες για την πορεία της Τουρκίας τις δυο τελευταίες δεκαετίες, και κυρίως επί Ερντογάν.
Ένας μύθος που καλλιεργήθηκε από δυτικούς κύκλους με τη συνδρομή και τμήματος της ευρωπαϊκής Αριστεράς ήταν ο λεγόμενος εκδημοκρατισμός της Τουρκίας. Υποτίθεται, σύμφωνα με αυτό το μύθο, πως η Τουρκία βρίσκεται σε μια πορεία εκδημοκρατισμού που προοπτικά την φέρνει σε ένα καθεστώς όπως αυτά της Δυτικής Ευρώπης. Πρόκειται για μια εκτίμηση πολύ μακριά από την πραγματικότητα. Το αν η παρούσα ή επόμενες μεγάλες εξεγέρσεις φέρουν στην Τουρκία μια μεταπολίτευση σαν αυτή που ακολούθησε την πτώση της χούντας στην Ελλάδα, κατακτώντας σημαντικές δημοκρατικές αλλαγές σε σύγκριση με το προ-απριλιανό καθεστώς, είναι μια άλλη συζήτηση. Η Τουρκία σίγουρα δεν βρίσκεται στις αρχές της δεκαετίας του ’80 (αν και τίποτα δεν αποκλείει μια μελλοντική στρατιωτική δικτατορία). Ωστόσο, όσο μια τέτοια μεταπολίτευση -που θα επιβληθεί από τη λαϊκή αυτενέργεια και δεν πρόκειται χαριστεί από το καθεστώς– δεν είναι γεγονός, κανένας εκδημοκρατισμός δεν πρόκειται να αλλάξει πραγματικά το βαθιά αντιδημοκρατικό καθεστώς της Τουρκίας. Ο βαθιά αντιδημοκρατικός αυτός χαρακτήρας δεν σχετίζεται μόνο με την αντιμετώπιση του κουρδικού ζητήματος αλλά συνολικά με τους λαούς της Τουρκίας και τα δικαιώματά τους. Ο έξωθεν εξωραϊσμός αυτού του καθεστώτος από τη Δύση το μόνο που κάνει είναι να συγκαλύπτει και να επιτρέπει τη διαιώνισή του.
Ένας άλλος μύθος σχετίζεται με την οικονομική ανάπτυξη που συντελέστηκε τα τελευταία χρόνια, μετά το πέρασμα του ΔΝΤ από τη χώρα. Υπάρχουν δύο στοιχεία που πρέπει να επισημανθούν. Το πρώτο και πιο σημαντικό, είναι πως η ανάπτυξη αυτή επί Ερντογάν, όπως και η ανάπτυξη επί Σημίτη στην Ελλάδα, στηριγμένη σε νεοφιλελεύθερα δόγματα ιδιωτικοποιήσεων και απελευθέρωσης των αγορών, αν και χωρίς διάφορες απορρυθμίσεις των θεραπειών σοκ που εφαρμόζονται αλλού, δεν φέρνει για τα πιο κάτω κοινωνικά στρώματα ευημερία, αλλά μεγαλύτερη φτώχεια και εξαθλίωση. Συνεπώς, η ευφορία για τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης δεν αφορά τους «από κάτω». Το δεύτερο στοιχείο είναι πως σε αντίθεση με άλλες αναδυόμενες οικονομίες όπως η Βραζιλία ή ακόμη και το Ιράν, η ανάπτυξη στην Τουρκία είναι πολύ πιο έντονα εξαρτημένη.
Όπως και η φιλόδοξη εξωτερική πολιτική της Τουρκίας αποδείχνεται πολλές στιγμές να βασίζεται σε πήλινα πόδια, αντίστοιχα η οικονομική της ανάπτυξη είναι περισσότερο σαθρή και ασταθής από όσο προβάλλεται.
Γ.Τσ.
