Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Η μείωση του πάχους του στρώματος του όζοντος, που απειλούσε να μας εκθέσει στη βλαβερή υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία, αναμένεται να έχει αντιστραφεί πλήρως έως το 2040 σε όλο τον κόσμο, εκτός των πόλων, σύμφωνα με τη σχετική έκθεση. Οι πόλοι θα χρειαστούν λίγο περισσότερο χρόνο, όμως μέχρι το 2045 η Αρκτική θα έχει ανακάμψει, ενώ έως το 2066 θα ακολουθήσει και η Ανταρκτική.
Έπειτα από τα καμπανάκια των ειδικών για την απώλεια του στρώματος όζοντος κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 και την υπογραφή του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, μιας διεθνούς συμφωνίας με στόχο την επίλυση του προβλήματος, το 99% των χημικών που συνέβαλλαν στη δημιουργία της λεγόμενης τρύπας του όζοντος παροπλίστηκαν – ανάμεσά τους και οι χλωροφθοράνθρακες (CFC) που μέχρι τότε χρησιμοποιούνταν ως διαλυτικά και ψυκτικά μέσα.
Ο ΟΗΕ δήλωσε ότι οι δράσεις για τη διατήρηση του στρώματος όζοντος ενίσχυσε και την ευρύτερη προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, μιας και τα CFC ανήκουν στα αέρια του θερμοκηπίου, πράγμα που σημαίνει πως, αν είχαν συνεχίσει να χρησιμοποιούνται ανεξέλεγκτα, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα μπορούσε να είχε ανέβει έως και κατά 1 βαθμό Κελσίου μέχρι τα μέσα του αιώνα, επιδεινώνοντας περαιτέρω μια ήδη οριακή κατάσταση.
Το σημαντικότερο, όμως, ίσως είναι το γεγονός ότι «η δράση για το όζον αποτελεί υπόδειγμα κλιματικής δράσης», όπως τόνισε ο Πέτερι Ταάλας, γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, που αποκάλυψε την έκθεση για την πρόοδο, η οποία δημοσιεύεται κάθε τέσσερα χρόνια.
Η πρόοδος δεν ήταν πάντοτε σταθερή – για παράδειγμα, το 2018, οι επιστήμονες διαπίστωσαν αύξηση της χρήσης των CFC, η οποία αποδείχθηκε ότι προερχόταν από την Κίνα και τελικά αντιμετωπίστηκε. Την ίδια στιγμή, η αντικατάσταση των CFC από μια άλλη ομάδα χημικών, τους υδροχλωράνθρακες, αποδείχθηκε ανεπαρκής λύση, μιας και οι τελευταίοι ανήκουν επίσης στα αέρια του θερμοκηπίου. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε νέα διεθνή συμφωνία, που υπογράφηκε στο Κιγκάλι, για τον περιορισμό της χρήσης τους.
Τα χημικά παραμένουν στην ατμόσφαιρα περίπου για έναν αιώνα μετά τη χρήση τους. Η πρόκληση στην περίπτωση των αερίων του θερμοκηπίου, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, είναι ακόμη μεγαλύτερη, καθώς παραμένουν για ακόμη περισσότερο καιρό στην ατμόσφαιρα και, σε αντίθεση με τα CFC που παράγονταν από μερικές μόνο εταιρείες, οι εκπομπές από ορυκτά καύσιμα είναι ασυγκρίτως πιο εκτεταμένες και προκαλούνται σχεδόν από κάθε καθημερινή δραστηριότητα.
Η τελευταία έκθεση του ΟΗΕ είναι η πρώτη που εξετάζει τις πιθανές επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει επί της τρύπας του όζοντος η ηλιακή γεωμηχανική, μια παρέμβαση στο κλίμα που έχουν προτείνει επιστήμονες και στο πλαίσιο της οποίας σωματίδια με ανακλαστικές ιδιότητες, όπως το θείο, θα ψεκάζονται στην ατμόσφαιρα σε μεγάλες ποσότητες και θα ανακλούν το ηλιακό φως για να περιορίσουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.
Πηγή: Guardian
Το Νταβός ξανάρχεται
Έπειτα από μια διετία ψηφιακών συνεδριάσεων λόγω πανδημίας και μια εντελώς άκαιρη, εξ αναβολής λόγω Covid αλλά και του πολέμου στην Ουκρανία, εαρινή μάζωξη πέρυσι τον Μάιο, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός επιστρέφει στην κανονικότητά του, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη χρονική περίοδο της διεξαγωγής του και την τοποθεσία.
Αν και είναι σκαρφαλωμένη σε υψόμετρο 1.560 μέτρων, το σπάνιο κύμα καύσωνα του φετινού χειμώνα έχει φέρει θερμοκρασίες πολύ πάνω από το μηδέν στις αρχές Ιανουαρίου, με τις βουνοπλαγιές της καλυμμένες με νεκρό, καφέ γρασίδι.
Όπως υπογραμμίζει το Bloomberg, η πόλη δεν φιλοξενεί απλώς συζητήσεις υψηλού επιπέδου για τον μεταβαλλόμενο κόσμο, αλλά και έναν μετεωρολογικό σταθμό που διαθέτει τη μεγαλύτερη σειρά δεδομένων για μεγάλο υψόμετρο και καθημερινά δεδομένα βάθους χιονιού.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι τάσεις που καταγράφονται εκεί επαναλαμβάνονται στις Άλπεις. Οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι η χιονοκάλυψη του καλοκαιριού έχει μειωθεί κατά 10% τα τελευταία 40 χρόνια. Αυτό δεν φαίνεται πολύ, μέχρι να κοιτάξει κανείς το βάθος του χιονιού που συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Κι όταν το χιόνι εξαφανίζεται, αντικαθίσταται από δέντρα, κάτι που δεν είναι καλό. Το σκούρο φύλλωμα απορροφά τη θερμότητα από τον ήλιο που προηγουμένως αντανακλούσε το λευκό χιόνι. Αυτό προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας, σύμφωνα με τη Sabine Rumpf, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας στην Ελβετία.
Παρά τις δεκαετίες σταδιακής αλλαγής, οι κίνδυνοι που θέτει ένας πλανήτης που θερμαίνεται δεν αποτελούσαν μεγάλη προτεραιότητα για την ελίτ του κόσμου μέχρι πρόσφατα.
Εκτός από την πανδημία, το WEF συγκαλεί ηγέτες επιχειρήσεων και αρχηγούς κρατών κάθε χρόνο από το 1971. Φέτος, πάνω από το ένα τρίτο των συζητήσεων της επίσημης ατζέντας συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, μαζί με το συνηθισμένο ναύλο για την υγεία της παγκόσμιας οικονομίας και την ευαίσθητη κατάσταση της γεωπολιτικής.
Ακόμη και αυτή η αλλαγή απαιτούσε χρόνια προσπάθειας, είπε η Whiteman στο podcast του Bloomberg Green’s Zero, για να πείσει τους επιχειρηματικούς και πολιτικούς ηγέτες ότι υποτίμησαν σε μεγάλο βαθμό τους κινδύνους της αμείωτης κλιματικής αλλαγής.
Στη γλώσσα του Νταβός, ωστόσο, το λιώσιμο των παγετώνων έχει μνημειώδεις οικονομικές επιπτώσεις. Η παραγωγικότητα όλων των καλαθιών σιταριού στον κόσμο συνδέεται άμεσα με τις θερμοκρασίες στους πόλους, λέει η Whiteman, δίνοντας μόνο ένα παράδειγμα των δεσμών που υπάρχουν σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Πηγή: OT.gr
Θεραπεύεται το Αλτσχάιμερ;
Είναι το ιερό δισκοπότηρο της ιατρικής έρευνας: η εύρεση μιας θεραπείας για το Αλτσχάιμερ. Η νόσος πλήττει 30 εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο, αφορά σχεδόν τα δύο τρίτα των 55 εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως που ζουν με άνοια. Και καθώς το προσδόκιμο ζωής ανεβαίνει, ο αριθμός των ασθενών αυξάνεται. Πρόσφατα όμως εμφανίστηκε στον ορίζοντα ένα φάρμακο που φέρνει κάποιο αποτέλεσμα, εφόσον χορηγηθεί στα αρχικά στάδια της νόσου, κάνοντας πολλούς ερευνητές να χαιρετίσουν την έλευση μιας νέας εποχής θεραπειών για το Αλτσχάιμερ.
Το φάρμακο, η λεκανεμάμπη, είναι μια θεραπεία αντισωμάτων που απομακρύνει τις σωρεύσεις ενός τοξικού, «κολλώδους» πρωτεϊνικού θραύσματος, του βήτα-αμυλοειδούς, στον εγκέφαλο. Οι παρασκευάστριες εταιρείες, η Biogen στις ΗΠΑ και η Eisai στην Ιαπωνία, είχαν ήδη ανακοινώσει από τον Σεπτέμβριο καλά αποτελέσματα από την κλινική δοκιμή σε σχεδόν 1.800 ασθενείς που βρίσκονταν στα αρχικά στάδια της νόσου και τα πλήρη δεδομένα που δημοσιεύθηκαν στα τέλη Νοεμβρίου στη «New England Journal of Medicine» δικαίωσαν την αισιοδοξία τους: η λεκανεμάμπη περιόρισε την έκπτωση στις συνολικές νοητικές δεξιότητες των ασθενών κατά 27% σε διάστημα 18 μηνών. Η λεκανεμάμπη εγκρίθηκε στις ΗΠΑ από την αρμόδια Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) στις 6 Ιανουαρίου, με βάση την ταχεία διαδικασία έγκρισης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ορισμένα φάρμακα με αβέβαια οφέλη εφόσον αφορούν σοβαρές ασθένειες για τις οποίες διατίθενται λιγοστές θεραπείες – μια διαδικασία που αντιμετωπίζεται πάντως με επιφύλαξη από την επιστημονική κοινότητα. Γιατί η λεκανεμάμπη έχει συνδεθεί με ανεπιθύμητες ενέργειες, εγκεφαλική αιμορραγία και οιδήματα. Επιπλέον, πρόκειται για ένα ακριβό φάρμακο, κοστολογείται στα 26.500 δολάρια ετησίως. Στις ΗΠΑ δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί αν θα καλύπτεται από τη Medicare, το εθνικό σύστημα υγείας της αμερικανικής κυβέρνησης για τους ηλικιωμένους. Στην Ευρώπη, παραμένει άγνωστο το πότε (και αν) θα εγκριθεί από τις αρμόδιες αρχές. Το βέβαιο είναι ότι προϋποθέτει Εθνικά Συστήματα Υγείας επαρκώς εξοπλισμένα ώστε να εντοπίζουν μέσω διαγνωστικών εξετάσεων τους ασθενείς που έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να ωφεληθούν, να τους χορηγούν ενδοφλέβια το φάρμακο κάθε δύο εβδομάδες και να προσφέρουν τις πολλαπλές μαγνητικές τομογραφίες που είναι απαραίτητες στη διάρκεια της θεραπείας για τον εντοπισμό τυχόν ανεπιθύμητων ενεργειών.
