Φαβορί το PD, αλλά όποιος και αν νικήσει θα εφαρμόσει τις πολιτικές που έχει προαποφασίσει η Ε.Ε.. Του Μάρκο Σαντοπάντρε
Οι εκλογές της 24ης και 25ης Φεβρουαρίου δεν έχουν ιδιαίτερο νόημα. Το λόγο τον έχουν επανειλημμένα εξηγήσει τους τελευταίους μήνες ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Ναπολιτάνο αλλά και ο πρωθυπουργός Μάριο Μόντι: Όποιος κι αν νικήσει είναι υποχρεωμένος αναλαμβάνοντας την κυβέρνηση να εφαρμόσει τις πολιτικές αυταρχισμού και λιτότητας που έχει αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό ακριβώς θα συμβεί, αρκεί να καταφέρουν τα μεγαλύτερα κόμματα να σχηματίσουν μια κυβέρνηση επαρκούς πλειοψηφίας ώστε να αποφευχθούν επαναληπτικές εκλογές μετά από λίγους μήνες. Οι δύο πρωταγωνιστές των εκλογών είναι οι αρχηγοί των δύο δεξιών σχηματισμών που συμμετέχουν σε αυτές. Ο ένας, που αποτελείται από τη συνεργασία του Λαού της Ελευθερίας (PDL) του Μπερλουσκόνι και της Λέγκας του Βορρά, εκπροσωπεί το κοινωνικό μπλοκ που αμφισβητεί κάθε προσπάθεια εξορθολογισμού και εκσυγχρονισμού που προωθεί η Ε.Ε. και απευθύνεται στη μικρομεσαία αστική τάξη, στους μικρούς και μεσαίους επιχειρηματίες, αλλά και σε χαμηλά κοινωνικά στρώματα που επηρεάζονται από τη δημαγωγική προπαγάνδα του Μπερλουσκόνι.
Η άλλη Δεξιά, που εμφανίζεται με τη μορφή του Κέντρου, είναι αυτή που έχει επικεφαλής τον Μάριο Μόντι, «θεόσταλτο άνθρωπο» που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση για να «σώσει» τη χώρα. Μια ιταλική εκδοχή του Παπαδήμου, που μετά την αποτυχία της κυβέρνησής του δεν αποσύρθηκε αλλά παραμένει πολιτικά ενεργός, ιδρύοντας το δικό του εκλογικό σχηματισμό, στον οποίο συμμετέχουν στελέχη που προέρχονται από το PDL του Μπερλουσκόνι, από κεντρογενή φιλικά προς τον καθολικισμό κόμματα, από το PD (Δημοκρατικό Κόμμα), από τον ιταλικό ΣΕΒ, από φιλελεύθερους διανοούμενους, από το διδακτικό προσωπικό ιδιωτικών πανεπιστημίων και από τις τράπεζες. Συνεργάζεται ακόμη μαζί του ο πρώην χριστιανοδημοκράτης Καζίνι και ο πρώην φασίστας Τζιανφράνκο Φίνι.
Η πανηγυρική επιστροφή Μπερλουσκόνι
Αφού αποσύρθηκε από την πολιτική σκηνή για… το καλό της χώρας, ο Μπερλουσκόνι επανήλθε πανηγυρικά, πάλι για το καλό της χώρας, και φαίνεται να εκπροσωπεί το μοναδικό δυναμικό στοιχείο μιας πολύ βαρετής προεκλογικής περιόδου που ξεκίνησε μήνες πριν, και ζωντάνεψε με τις δημαγωγικές του υποσχέσεις (αν και η παραίτηση του Πάπα του έκλεψε την πρώτη θέση στην επικαιρότητα).
Υπόσχεται κυρίως μειώσεις φόρων την ίδια στιγμή που γίνονται γενναίες περικοπές μισθών και κοινωνικών παροχών. Στο πλευρό του βρέθηκαν και δύο ακροδεξιοί σχηματισμοί νεοφασιστικής υφής: Οι Ιταλοί Αδελφοί, ομάδα που αποσχίστηκε από το PDL, και Η Δεξιά του Φραντσέσκο Στοράτσε, καθαρά νεοφασιστικό μόρφωμα. Ο Μπερλουσκόνι, που οι δημοσκοπήσεις τον δείχνουν σε άνοδο, υποχωρεί σε ορισμένους φιλελεύθερους κύκλους, κάποιοι από τους οποίους προσχώρησαν στον Μόντι ενώ άλλοι υποστηρίζουν το δημοσιογράφο Όσκαρ Τζιανίνο στο υπερ-νεοφιλελεύθερο εγχείρημα «Δράση για να σταματήσουμε την Ύφεση», που όμως δεν φαίνεται να μπαίνει στη Βουλή.
Μπερσάνι με πρόγραμμα τρόικας
Το φαβορί είναι το PD. Ξεκίνησε με καλές προοπτικές την προεκλογική εκστρατεία αλλά οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν σε πτώση. Το μόνο που κάνει το συγκεκριμένο κόμμα είναι να θυμίζει στον κόσμο τι θα πάθει αν εκλεγεί ο Μπερλουσκόνι -όχι πολύ πιθανό στην πραγματικότητα- αλλά πέραν αυτού δεν προτείνει τίποτα. Το πρόγραμμα του PD δεν διευκρινίζει τι ακριβώς θα κάνει ο Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι αν εκλεγεί. Δεν έχει να προτείνει κάτι ουσιαστικό και το πρόγραμμά του δεν διαφοροποιείται από τα μνημόνια της τρόικας. Ωστόσο, έχει οικοδομήσει ένα σοσιαλδημοκρατικό καθησυχαστικό προφίλ με το οποίο εμφανίζεται ο Μπερσάνι που εδώ και μήνες πηγαινοέρχεται στις Βρυξέλλες όπου συνομιλεί με τους υψηλά ιστάμενους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Μόντι έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι αν αναλάβει πρωθυπουργός θα εφαρμόσει κατά γράμμα το πρόγραμμά του, δηλαδή ό,τι διατάζει η τρόικα. Φέρνει έτσι σε δύσκολη θέση το PD που συνεργάζεται προεκλογικά με τη μετριοπαθή Αριστερά του SEL, η οποία δημιουργήθηκε το 2009 αποχωρώντας από τα δεξιά από την Κομμουνιστική Επανίδρυση. Ο αρχηγός του SEL Νίκι Βέντολα είχε πει πως, αποχωρώντας από την Κομμουνιστική Επανίδρυση, ήθελε να ιδρύσει ένα προσωρινό πολιτικό φορέα που κανοναρχούσε από τα αριστερά το PD, επιδιώκοντας να διεκδικήσει ίσως και την ηγεσία. Όμως, μετά την παταγώδη αποτυχία του στις εσωτερικές εκλογές της συμμαχίας μερικούς μήνες πριν, ο Βέντολα βρίσκεται σε διαρκή πτώση στις δημοσκοπήσεις.
* Ο Μάρκο Σαντοπάντρε είναι δημοσιογράφος της έντυπης και διαδικτυακής εφημερίδας Contropiano [www.contropiano.org].
Το παραπάνω άρθρο γράφτηκε αποκλειστικά για τον Δρόμο της Αριστεράς
Στη σαρωτική πολιτική αναμόρφωση των αρχών της δεκαετίας του ’90, από τα τρία κόμματα που κυριαρχούσαν για μισό αιώνα μεταπολεμικά, η Χριστιανική Δημοκρατία και το Σοσιαλιστικό Κόμμα διαλύθηκαν, ενώ ο κορμός του Κομμουνιστικού Κόμματος μεταμορφώθηκε σε αυτό που είναι σήμερα το Δημοκρατικό Κόμμα με τη σύμπραξη στελεχών από δεξιότερους πολιτικούς χώρους. Χαρακτηριστικά ο Μπερσάνι δήλωσε πρόσφατα στην Ουάσιγκτον Ποστ πως «Οι αγορές δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα… Είμαστε το πιο φιλο-ευρωπαϊκό κόμμα στην Ιταλία. Δεν είμαστε ένα σοσιαλιστικό αλλά ένα δημοκρατικό κόμμα». Ο Λαός της Ελευθερίας του Μπερλουσκόνι έχει προέλθει από τη συγχώνευση της Φόρτσα Ιτάλια, επιχειρηματικού κόμματος που κυρίως επωφελήθηκε από την πολιτική αναμόρφωση, με τη «μετα-φασιστική» Εθνική Συμμαχία του Φίνι, που αποτελούσε μετεξέλιξη του νεοφασιστικού MSI. Η Κομμουνιστική Επανίδρυση και το Κόμμα Ιταλών Κομμουνιστών κληρονόμησαν σημαντικό μέρος της επιρροής του παλιού ΚΚΙ και εκλογικά αποσπούσαν περί το 10% μέχρι τις προηγούμενες εκλογές του 2008 όταν «εξατμίστηκαν» στο 3%, μετά την τελευταία συμμετοχή σε κεντροαριστερή κυβέρνηση (Πρόντι).
Το φαινόμενο Μπέπε Γκρίλο
Ίσως το μοναδικό νέο πολιτικό στοιχείο αυτών των εκλογών είναι ο πρώην κωμικός ηθοποιός και σημερινός αρχηγίσκος Μπέπε Γκρίλο, ο μόνος που μπορεί και γεμίζει τις πλατείες σε κάθε του συγκέντρωση, που μοιάζει με υπερθέαμα. Ο Γκρίλο ξεκίνησε τη νέα του καριέρα πριν από μερικά χρόνια συσπειρώνοντας νεαρούς ακτιβιστές της Αριστεράς και του ευρύτερου δημοκρατικού χώρου, που ήταν δυσαρεστημένοι από την αδράνεια και τον καθωσπρεπισμό των κομμάτων, και ιδιαίτερα αυτούς που θα χαρακτηρίζαμε ακτιβιστές του Ίντερνετ, που είναι πεισμένοι πως η δημοκρατία πρέπει να ασκείται μέσω του Διαδικτύου, χωρίς ταξικές ή ιδεολογικές διακρίσεις.
Τους τελευταίους μήνες, θεωρώντας ότι κέρδισε τις ψήφους από αριστερά, ο Γκρίλο και πολλοί τοπικοί υποψήφιοι επιδιώκουν συστηματικά να προσελκύσουν τις ψήφους των οπαδών του Μπερλουσκόνι και της Άκρας Δεξιάς, προς την οποία το Κίνημα 5 Αστέρων όπως ονομάζεται, στέλνει σαφή μηνύματα: «Όχι» στην απόδοση της ιταλικής υπηκοότητας στα παιδιά μεταναστών που έχουν γεννηθεί στην Ιταλία, δηλώσεις διαθεσιμότητας για συνεργασία με φασιστικές οργανώσεις τύπου Casa Pound, υποσχέσεις για μείωση της φορολογίας των μικρομεσαίων επιχειρηματιών και των βιοτεχνών του ιταλικού Βορρά, που εδώ και είκοσι χρόνια αποτελούν τη «μαχητική» εκλογική βάση της Λέγκας του Βορρά και ορισμένων τοπαρχών του PDL του Μπερλουσκόνι.
Οι προτάσεις του Γκρίλο, ξεκάθαρα δεξιού χαρακτήρα, που έδιωξαν πολύ κόσμο από την παράταξή του – αν και πολλοί εκδιώχθηκαν από τον ίδιο το… μεγάλο γκουρού, έρχονται σε απόλυτη αντίθεση με προτάσεις της Αριστεράς όπως το «Nο TAV», μεγάλο κίνημα εναντίωσης στα Τρένα Υψηλής Ταχύτητας, το «Όχι» στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς και η πρόταση για ελάχιστο μισθό από το δήμο προς τους ανέργους.
Ο Γκρίλο και οι δικοί του έχουν μια τεχνοκρατική αντίληψη που στηρίζεται στο ότι το πρόβλημα δεν είναι η κρίση του καπιταλισμού, αλλά η διαχείριση του συστήματος από μια κάστα κλεφτών, διεφθαρμένων, γέρων, στην οποία το Κίνημα 5 Αστέρων αντιπαραθέτει τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό και την ψηφιακή δημοκρατία, αυτή δηλαδή που στηρίζεται στη χρήση του Ίντερνετ για τη λήψη αποφάσεων.
Βέβαια, ο Γκρίλο, δεν στερεύει από επιχειρήματα ενάντια στη διαφθορά, σε μια προεκλογική περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας καθημερινά συλλαμβάνεται (ή απασχολεί τη Δικαιοσύνη) κάποιος πολιτικός παράγοντας, μεγαλοεπιχειρηματίας ή τραπεζίτης, του PDL ή και του PD…
Η χαμένη ευκαιρία της Αριστεράς
Η Αριστερά δεν έχει να παρουσιάσει ένα πρόγραμμα ιδεολογικά ανεξάρτητο, ύστερα από την απόφαση της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης να συμμετάσχει σε έναν συνασπισμό όπου για πρώτη φορά από το 1945 οι κομμουνιστές δεν συμμετέχουν με το όνομα και τα σύμβολά τους, αλλά μαζί με άλλα κόμματα στα οποία έχει αρνηθεί συνεργασία το PD: το Κόμμα Ιταλών Κομμουνιστών (PDCI) του Ντιλιμπέρτο και την Ιταλία των Αξιών του Ντι Πιέτρο. Για να ξεπεράσουν δήθεν το εμπόδιο του 4% που απαιτείται για την είσοδο στη Βουλή, εμπιστεύτηκαν τη συμπαράταξη με έναν πρώην εισαγγελέα του Παλέρμο, τον Αντόνιο Ινγκρόια, στο συνδυασμό Επανάσταση των Πολιτών.
Πρόκειται για ετερογενή συνδυασμό στον οποίο συμμετέχουν και οι Πράσινοι, που σε σύντομο χρονικό διάστημα έχασε τη στήριξη πολλών κοινωνικών φορέων, κινημάτων και δραστήριων διανοούμενων της Αριστεράς, μετά τη μαζική προσχώρηση σε αυτόν ανυπόληπτων ή και συνένοχων με το PD κομμάτων που συνεργάστηκαν με την προηγούμενη κυβέρνηση και τιμωρήθηκαν από το εκλογικό σώμα μη κατορθώνοντας να μπουν στη Βουλή στις εκλογές του 2008.
Την πρωτοβουλία αυτών των χειρισμών, εκτός από τον Αντόνιο Ινγκρόια -που συχνά παίρνει θέσεις αμφισβητούμενες ή και άστοχες- την έχουν και άλλοι δύο πρώην εισαγγελείς, ο Αντόνιο Ντι Πιέτρο και ο σημερινός δήμαρχος της Νάπολι, Λουίτζι Ντε Ματζίστρις.
Στις παρεμβάσεις του ο Ινγκρόια ζητά την ψήφο των αριστερών ψηφοφόρων για να εμποδίσουν το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας PD και Μόντι, προτείνοντας συγκυβέρνηση της Επανάστασης των Πολιτών με τον Μπερσάνι του PD.
Αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο πως μια τέτοια συνεργασία θα ξεπεράσει το κατώφλι του 4%, γιατί το PD ζητά από τους προοδευτικούς ψηφοφόρους τη λεγόμενη «χρήσιμη ψήφο», δηλαδή να μη σπαταλήσουν την ψήφο τους επιλέγοντας μικρά κόμματα που δεν θα μπορέσουν να υπερβούν το απαιτούμενο 4% και ουσιαστικά θα ανοίξουν το δρόμο στον Μπερλουσκόνι.
Στα αριστερά της Επανάστασης των Πολιτών βρίσκεται το Κομμουνιστικό Κόμμα Εργατών του τροτσκιστή Μάρκο Φεράντο, ενώ άλλα σχήματα, όπως η Sinistra Critica ή το Rete dei Comunisti, επέλεξαν τη μη συμμετοχή, εκτιμώντας ότι δεν υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις.
Σε γενικές γραμμές απουσιάζει από το εκλογικό πανόραμα το ζήτημα της λιτότητας, εκτός βέβαια από την ανεργία. Κανείς δεν μιλάει για το χρέος, το δημοσιονομικό Σύμφωνο, τον αναγκαστικό ισοσκελισμό του Προϋπολογισμού, εκτός από τη φασιστική Άκρα Δεξιά και ορισμένους υποψήφιους του Γκρίλο ή της Επανάστασης των Πολιτών, που όμως δεν δίνουν το απαιτούμενο βάρος και κεντρικότητα στα φλέγοντα αυτά ζητήματα και δεν τα κάνουν προμετωπίδα ενός πλατιού λαϊκού κινήματος.
