Δεν μπορείς να εμβαθύνεις στα γεγονότα στην Ουκρανία, χωρίς να κοιτάξεις όλο το χάρτη της Ευρώπης. Από την εποχή που διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση και πέρασαν τα ανατολικά κράτη στο δυτικό μπλοκ, η Αμερική επαναχάραξε τη στρατηγική της. Η Ρωσία μετά τη διάλυση δεν ήταν σε θέση να χαράξει καμιά στρατηγική βιώνοντας την ολοκλήρωση της αποσύνθεσης της αυτοκρατορίας και η Ευρώπη, έχοντας εναποθέσει μεταπολεμικά την εξωτερική και αμυντική της πολιτική κάτω από την προστατευτική ομπρέλα των ΗΠΑ, δεν είχε πολλές επιλογές. Οι Αμερικάνοι, σε φάση θριάμβου, όχι μόνο δεν προχώρησαν στη διάλυση του ΝΑΤΟ, εφόσον το αντίπαλο Σύμφωνο Βαρσοβίας δεν υπήρχε πια, αλλά προχώρησαν και πέρα από τη διατήρησή του ως αμυντικού συμφώνου μετατρέποντάς το σε επιθετική παγκόσμια δύναμη κρούσης. Η δικαιολογητική βάση ήταν οι αναδυόμενοι παγκόσμιοι κίνδυνοι και οι νέοι εχθροί, οι οποίοι έπρεπε είτε να κατασκευαστούν είτε να εφευρεθούν, να δαιμονοποιηθούν και να στοχευθούν. Χωρίς το μεγάλο αντίπαλο, τη Σοβιετική Ένωση, χωρίς τον Ψυχρό Πόλεμο, χρειάζονταν νέοι αντίπαλοι και νέοι πόλεμοι, για να μην υποχρεωθούν από τις κοινωνίες τους οι δυτικές χώρες, και κυρίως η Αμερική, να μειώσουν τις στρατιωτικές δαπάνες σε εποχή λιτότητας και εντεινόμενης ανισότητας, αλλά και για να επεκτείνουν την κυριαρχία τους ελλείψει ισάξιου αντιπάλου.
Μετά το πρώτο ξάφνιασμα από την αναπάντεχη τροπή των πραγμάτων, η Αμερική προχώρησε γρήγορα στην ανάδειξη εχθρών που θα δικαιολογούσαν τη μετάλλαξη και συνέχιση του ΝΑΤΟ. Έτσι καταστρέψανε τη Γιουγκοσλαβία. Επιλέχτηκε για εχθρός, ενώ δεν ήθελε ούτε μπορούσε να απειλήσει κανέναν, δυσφημίστηκε και βομβαρδίστηκε από το ΝΑΤΟ μέχρι τελικής πτώσεως. Με την εμπλοκή του, το ΝΑΤΟ είχε αποκτήσει ρόλο στη νέα παγκόσμια πραγματικότητα. Έκτοτε, αυξάνει συνεχώς τα μέλη του και διευρύνει την εμβέλεια και την επιθετική του δραστηριότητα.
Κατασκευή εχθρών
Στην Ευρώπη, για να δικαιολογήσει την παρουσία του και να εφαρμόσει μία πολιτική μέγιστης εξάπλωσης, χρειαζόταν ένα εχθρό μεγαλύτερο και ισχυρότερο από τη Γιουγκοσλαβία. Δηλαδή, τη Ρωσία. Μετά την περίοδο Γέλτσιν, που τόσο αγάπησαν οι δυτικοί, η περίοδος Πούτιν ματαίωσε κάθε σχέδιο για χειραγώγηση της μεγάλης αρκούδας. Και ακολούθησαν οι BRICS, που σήμαινε ότι η Ρωσία έμπαινε σε μία καινούργια οικονομική συμμαχία, ανεξάρτητη, που εάν εξελισσόταν ανενόχλητα, δεν θα μπορούσε να τιθασευτεί.
Για να ανακηρυχθεί, όμως, σε εχθρό, έπρεπε να ενοχοποιηθεί. Για να ενοχοποιηθεί έπρεπε να καλλιεργηθούν όλες οι αντιθέσεις που υπάρχουν στην ευρωπαϊκή ιστορία και να στηθούν παγίδες και προβοκάτσιες σε βάρος της. Και για να καλλιεργηθούν οι αντιθέσεις και να στηθούν οι προβοκάτσιες έπρεπε να χρησιμοποιηθούν όλες οι φατρίες που με τη βοήθεια της Δύσης αναρριχήθηκαν στην εξουσία σε πολλές χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Αμερική δεν τήρησε καμία από τις ρητές και σιωπηρές συμφωνίες που διασφάλιζαν την ειρηνική συνύπαρξη στην Ευρώπη.
Σε πολλές χώρες της πρώην ανατολικής Ευρώπης, οι Αμερικάνοι και το ΝΑΤΟ, εγκαθιστούν στρατιωτικές βάσεις, προωθούν βαρύ εξοπλισμό και πραγματοποιούν συνεχώς στρατιωτικές ασκήσεις που στρέφονται κατά της Ρωσίας, ενώ οι εντόπιοι υποτακτικοί τους εκφοβίζουν συνεχώς τους πολίτες των χωρών τους για μια επικείμενη επίθεση της Ρωσίας στην Πολωνία και τις βαλτικές χώρες. Αμερικάνικα στρατεύματα πραγματοποιούν σειρά μεγάλων ασκήσεων (Steadfast Jazz, Iron Sword, Trident Juncture κ.ά.) στην Πολωνία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, την Εσθονία και τη Ρουμανία, ενώ δημιουργείται μόνιμο σώμα του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη, μέσα σε έντονο ψυχροπολεμικό κλίμα. Ήδη ανακοινώθηκε και η συμφωνία του προέδρου Ποροσένκο με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για την πώληση αμερικάνικων όπλων στην Ουκρανία. Εμπράκτως, οι Αμερικάνοι και οι σύμμαχοί τους, περικυκλώνουν τη Ρωσία από παντού και ταυτόχρονα την κατηγορούν ότι τους απειλεί.
Αναλώσιμες χώρες
Εξωθώντας τη Γεωργία να έρθει σε ρήξη με τους Ρώσους, αδιαφορώντας για το βαρύ κόστος που αυτό έχει για τη μικρή καυκασιανή χώρα, το σχέδιο για την εμφάνιση της Ρωσίας σαν απειλή των ανεξάρτητων χωρών, εξυπηρετήθηκε θαυμάσια. Και το ίδιο έγινε με την Ουκρανία, σε πιο εξελιγμένη και επιθετική μορφή, με τις γνωστές συνέπειες. Αλλά οι Αμερικάνοι και το ΝΑΤΟ δεν νοιάζονται για τις συνέπειες που έχει αυτή η πολιτική σε βάρος των χωρών που χρησιμοποιούνται σαν προσάναμμα. Η ζημιά που υπέστη η Ουκρανία προκειμένου να προκληθεί ζημιά στη Ρωσία είναι εξαιρετικά ανυπόφορη. Η Ουκρανία είναι σε κατάσταση διάλυσης. Έχασε ήδη δύο πολύ σημαντικά τμήματα της επικράτειάς της, την Κριμαία και το Ντονμπάς. Η πολυεθνική κοινωνία διασπάστηκε, παλιές εχθρότητες αναβίωσαν και εξελίχθηκαν σε εμφύλιο πόλεμο. Το Τμήμα Κοινωνικής Προστασίας της Ουκρανίας γνωστοποίησε στις 27 Γενάρη, ότι οι εκτοπισθέντες από τα σπίτια τους πολίτες της Ουκρανίας ανέρχονται σε 942.748 άτομα. Η οικονομία της έγινε θρύψαλα. Το εθνικό της νόμισμα έχασε όλη την αξία του· δολάρια και ευρώ είναι πλέον δυσεύρετα και οι ισοτιμίες κατρακυλάνε ιλιγγιωδώς. Πριν από λίγους μήνες που ήμουν στην Ουκρανία, αντάλλασσα ένα δολάριο προς 15 γρίβνιες· τώρα, η ισοτιμία, χέρι-χέρι, είναι ένα προς 40 και η πτώση είναι καθημερινή!
Αλλά οι Αμερικάνοι δεν νοιάζονται γι’ αυτά, που τα θεωρούν παράπλευρες απώλειες. Νοιάζονται για το ότι έχουν καταφέρει να εμπλέξουν τη Ρωσία σε ένα πόλεμο φθοράς, να συμπαρασύρουν τους Ευρωπαίους στην επιβολή κυρώσεων, οι οποίες σε συνδυασμό με την τεχνητή μείωση των τιμών του πετρελαίου, πλήττουν σκληρά τη ρωσική οικονομία, κλονίζοντας ταυτόχρονα την εξελισσόμενη σχέση Ρωσίας-Ευρώπης. Το κόστος γι’ αυτή την πολιτική το πληρώνει, χειρότερα απ’ όλους, η Ουκρανία. Η Ουκρανία που αγάπησα είναι πλέον μια χώρα σε πόλεμο, πτωχευμένη, διαμελισμένη και αλληλοσπαρασσόμενη.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ρωσία είναι αγία, αλλά στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι αυτή που προκάλεσε την κρίση και το μακελειό. Το μεγαλύτερο βάρος της ευθύνης πέφτει στους εσωτερικούς παράγοντες που ενέπλεξαν την Ουκρανία σε αυτήν την κόλαση για προσωπικά οφέλη αδιαφορώντας ή αδυνατώντας να αντιληφθούν τι θα γινόταν όταν άνοιγαν τους ασκούς του Αιόλου. Ολιγάρχες, εθνικιστές και νεοφασίστες επικράτησαν με την έξωθεν υποστήριξη παραμερίζοντας τους πραγματικά ευαίσθητους και δημοκρατικούς πολίτες που αγωνίζονταν για μια άλλη Ουκρανία, σύγχρονη, ανεξάρτητη, πολυπολιτισμική και δημοκρατική. Και, τώρα, η επιστροφή από την Κόλαση, όπως γνωρίζουμε και από την ελληνική μυθολογία, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Φωτο Στ. Ελληνιάδη – Κίεβο, αναζητώντας αγνοούμενους
