Ο Σλάβοϊ Ζίζεκ μιλά στην κατάληψη της Γουόλ Στριτ.
Για άλλη μια φορά ο Ζίζεκ αποκαλύπτει την ικανότητά του να εισχωρεί στην ψυχολογία του κόσμου στον οποίο απευθύνεται. Και εδώ το κοινό δεν είναι καθόλου εύκολο. Έχει μεγαλώσει με όλα τα αμερικανικά σύνδρομα. Έχει γίνει αντικείμενο της ”μηχανικής της συναίνεσης”, του ελέγχου του κοινού νου ένα τεράστιο κοινωνικό πείραμα, μέσω της «βιομηχανίας των δημοσίων σχέσεων», όπως πλειστάκις έχει επισημάνει ο Νόαμ Τσόμσκι, ένα πείραμα που κατόρθωσε να αναστρέψει τις διαθέσεις του αμερικανικού λαού από τις αρχές του 20ού αιώνα ακόμη, όταν μετέτρεψαν τις φιλειρηνικές διαθέσεις σε πολεμοχαρείς και ένα λαό φειδωλό σε ασυγκράτητο καταναλωτή των προϊόντων, σε τέτοιο βαθμό που να μην αναγνωρίζει τον εαυτό του, αν δεν καταναλώνει όλα όσα διαφημίζονται.
Παρουσιάζουμε μερικά πολύ προκλητικά για τη σκέψη αποσπάσματα της ομιλίας του.
Σκεφθείτε τις ταινίες που βλέπουμε συνέχεια, λέει προς τους διαδηλωτές. Είναι εύκολο να φανταστούμε το τέλος του κόσμου. Ένας αστεροειδής πέφτει πάνω στη Γη κοκ. Όμως, δεν μπορούμε να φανταστούμε το τέλος του καπιταλισμού.
Υπάρχει ένας κίνδυνος. Μην ερωτευτείτε τους εαυτούς σας. Περνάμε ωραία εδώ. Θυμηθείτε όμως, τα καρναβάλια δεν έχουν μεγάλο κόστος. Αυτό που μετράει είναι η επόμενη ημέρα, όταν θα έχουμε επιστρέψει στην κανονική ζωή. Θα υπάρξουν αλλαγές τότε; Δεν θα ήθελα να σας θυμίσω το γνωστό «Ο, ήμαστε νέοι και όλα ήταν υπέροχα».
Σκεφθείτε: Το βασικό σύνθημα είναι «oφείλουμε να στοχαστούμε εναλλακτικές λύσεις». Μπροστά μας υπάρχουν δύσκολα ερωτήματα. Ξέρουμε τι δεν θέλουμε. Ξέρουμε όμως τι θέλουμε; Ποια κοινωνική οργάνωση μπορεί να αντικαταστήσει τον καπιταλισμό; Τι τύπους νέων ηγετών θέλουμε;
Θυμηθείτε: Το πρόβλημα δεν είναι η διαφθορά και η απληστία. Είναι το σύστημα. Σε αναγκάζει να διαφθαρείς.
Μην ξεχνάτε: Όχι μόνο τους εχθρούς, αλλά και τους ψεύτικους φίλους που εργάζονται ήδη για να διαλύσουν αυτή τη διαδικασία. Όπως πίνουμε καφέ χωρίς καφεΐνη, μπίρα χωρίς αλκοόλ ή τρώμε παγωτό χωρίς λιπαρά, έτσι θα προσπαθήσουν να το κάνουν αυτό μια ανώδυνη, ηθική διαδικασία. Ένα κίνημα ντεκαφεϊνέ.
Ο λόγος, όμως, που είμαστε εδώ είναι ότι έχουμε μπουχτίσει από έναν κόσμο όπου το να ανακυκλώνουμε τενεκεδάκια της κόκα-κόλας, να δίνουμε ένα-δυο δολάρια σε φιλανθρωπίες και να αγοράζουμε καπουτσίνο από τα Sturbucks, επειδή το 1% πηγαίνει στα πεινασμένα παιδιά του Τρίτου Κόσμου, μας κάνει να αισθανόμαστε καλά. Δώσανε σε εξωτερικές εργολαβίες τις θέσεις εργασίας και τα βασανιστήρια, τώρα δίνουν την ερωτική ζωή μας, σε λίγο θα ανατεθεί σε εργολάβους η πολιτική δράση μας. Τη θέλουμε πίσω.
Δεν είμαστε κομμουνιστές, αν κομμουνισμός είναι αυτό που κατέρρευσε το 1990. Θυμηθείτε: Εκείνοι οι κομμουνιστές είναι σήμερα οι πιο αποτελεσματικοί και ανελέητοι καπιταλιστές. Στη σημερινή Κίνα έχουμε καπιταλισμό πιο δυναμικό από τον δικό σας, τον αμερικανικό. Δεν της χρειάζεται όμως η δημοκρατία. Μην αφήνετε, λοιπόν, να σας εκβιάζουν πολιτικά, όταν επικρίνετε τον καπιταλισμό, ότι είσαστε εναντίον της δημοκρατίας.
Ο γάμος καπιταλισμού και δημοκρατίας έχει τελειώσει. Μια αλλαγή είναι δυνατή.
Όμως, τι σημαίνει σήμερα για εμάς δυνατή;
Από τη μια μεριά, στην τεχνολογία και στη σεξουαλική μας ζωή τα πάντα φαίνονται δυνατά. Μπορούμε να ταξιδέψουμε στο φεγγάρι, να γίνουμε αθάνατοι με τη βιογενετική, να κάνουμε σεξ με ζώα κ.λπ. Κοιτάξτε, όμως, στο πεδίο της κοινωνίας και της οικονομίας. Εκεί όλα θεωρούνται αδύνατα. Θέλουμε να φορολογηθούν λίγο παραπάνω οι πλούσιοι; Μας λένε ότι είναι αδύνατον γιατί θα χάσουμε σε ανταγωνιστικότητα. Θέλουμε περισσότερα χρήματα για την υγεία; Μας λένε αδύνατον, γιατί αυτό σημαίνει ολοκληρωτικό κράτος.
Κάτι είναι πολύ στραβό σ’ αυτόν τον κόσμο στον οποίο σου λένε ότι μπορείς να κατακτήσεις την αθανασία, αλλά δεν μπορείς να δαπανήσεις λίγα χρήματα παραπάνω για την υγεία.
Πρέπει αμέσως να διατυπώσουμε τις προτεραιότητές μας. Δεν θέλουμε πιο υψηλό βιοτικό επίπεδο. Θέλουμε καλύτερο βιοτικό επίπεδο. Η έννοια υπό την οποία είμαστε κομμουνιστές είναι ότι νοιαζόμαστε για τα κοινά αγαθά. Το κοινό αγαθό της φύσης. Αυτά που ιδιωτικοποιούνται μέσω της πνευματικής ιδιοκτησίας. Τα κοινά αγαθά της βιογενετικής. Γι’ αυτά πρέπει να παλέψουμε.
Το μόνο πράγμα που φοβάμαι είναι ότι κάποια στιγμή θα πάμε στα σπίτια μας και μετά από ένα χρόνο θα αναπολούμε νοσταλγικά πίνοντας μπίρα: «Τι ωραία που ήταν τότε!».
Υποσχεθείτε ότι δεν θα γίνει έτσι. Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι συχνά επιθυμούν κάτι, αλλά δεν το θέλουν πραγματικά. Μη φοβηθείτε να θελήσετε αυτό που επιθυμείτε!
(Επιλογή και απόδοση Αρ. Αλαβάνου)
