Στις 16 Δεκέμβρη ήταν η 20ή επέτειος από την ανεξαρτησία-απόσχιση του Καζακστάν από την ΕΣΣΔ. Ο λαός και η εργατική τάξη είναι πιο ελεύθεροι τώρα;
Μετά το αντεπαναστατικό πραξικόπημα το 1991, στη χώρα μας παλινορθώθηκε ο καπιταλισμός. Ο καπιταλισμός έχει τους δικούς του οικονομικούς νόμους: χρήμα-εμπόρευμα-χρήμα. Επίσης, έχει έναν τρόπο παραγωγής, με τα μέσα παραγωγής στα χέρια ιδιωτών, και ενώ βασίζεται στην εργασία εκατομμυρίων, τα κέρδη δίνονται σε μεμονωμένα άτομα. Αυτό είναι η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Για αυτό οι πολίτες ποτέ στον καπιταλισμό δεν μπορούν να αισθάνονται ελεύθεροι από το κεφάλαιο και από την εκμετάλλευση της εργασίας τους από τους καπιταλιστές. Επιπροσθέτως, η εξουσία που συντηρείται από τα λεφτά του καπιταλισμού, η νομοθετική εξουσία, πάντοτε υπερασπίζεται τα συμφέροντά του, περισσότερο από εκείνα του λαού. Αυτό σημαίνει ότι οι νόμοι της χώρας δεν προστατεύουν το λαό από την τυραννία του κεφαλαίου και την αστική εξουσία. Συνεπώς, στον καπιταλισμό, ο κόσμος της εργασίας δεν μπορεί να νιώθει τον εαυτό του ελεύθερο. Βεβαίως υπάρχει νοσταλγία για το σοβιετικό παρελθόν. Ήταν η κοινωνία ελεύθερη από εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, ήταν η κοινωνία που είχε ελεύθερο το σοβιετικό άνθρωπο, όπου υπήρχε 100% δωρεάν πρόσβαση στην υγεία, την παιδεία, τη στέγαση και τις δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο, για την πολιτιστική, σωματική και πνευματική του ανάπτυξη.
Πώς είναι πλέον διαμορφωμένη η κοινωνική δομή της χώρας;
Ο καπιταλισμός δεν υπάρχει χωρίς εκμεταλλεύτριες και εκμεταλλευόμενες τάξεις. Η κοινωνία μας χωρίζεται σε φτωχούς και πλούσιους. Πέραν αυτών, υπάρχει και η μεσαία τάξη, όπου εκπροσωπούνται μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, δημόσιοι υπάλληλοι. Υπάρχει και κομπραδόρικη αστική τάξη: είναι η καζάκικη κυβέρνηση ο κομπραδόρος, αφού σχεδόν το 90% του πλούτου της χώρας ανήκει σε ξένες δυνάμεις. Αυτή η εξουσία έχει μετατρέψει τη χώρα μας σε μαγαζί πρώτων υλών της Δύσης.
Ποιες είναι οι συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης στη χώρα σας;
Στο σύγχρονο κόσμο τα πάντα είναι αλληλένδετα. Για να ξεπεραστεί η κρίση, από τον προϋπολογισμό του 2009 η κυβέρνηση χάρισε 5 δισ. δολάρια για τη στήριξη ιδιωτικών τραπεζών και κατασκευαστικών εταιριών. Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην ζωή των απλών πολιτών είναι, πρώτον, η ανεργία και η χαμηλή αγοραστική δύναμη. Επίσης, η μη παροχή πίστωσης για στέγαση και η αδυναμία αγοράς άλλων βασικών αγαθών για την ανθρώπινη ζωή, με τις τράπεζες να παίρνουν τα σπίτια και περικοπές στον προϋπολογισμό της κοινωνικής πολιτικής. Υπάρχουν άπειρες άλλες συνέπειες.
Το Καζακστάν έχει πια ξανά πολλούς δεσμούς με τη Ρωσία, αλλά είναι γενικά πολύ ανοιχτή οικονομία. Είναι μια συνειδητή πολιτική ουδετερότητας του Ναζαρμπάγεφ ή μια στροφή του; Και αν ναι, γιατί;
Το Καζακστάν έχει πολύπλευρες οικονομικές σχέσεις, με όλες τις χώρες του κόσμου, και ειδικά με τη Δύση, τη Ρωσία και την Κίνα. Αλλά οι βασικοί τομείς της οικονομίας ελέγχονται από ξένες εταιρίες της Δύσης. Αυτές δρουν κυρίως στον τομέα του πετρελαίου και του αερίου. Σε αυτόν συμμετέχουν και Κινέζοι. Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως ο Ναζαρμπάγεφ, δίχως οξυδέρκεια, προσπαθεί να ασκήσει πολιτική ουδετερότητας. Άλλη επιλογή δεν έχει, γιατί στη δική μας περιοχή συγκρούονται τα συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες θα προστατεύσουν τα συμφέροντά τους με κάθε μέσο και τρόπο. Εμείς ως μαρξιστές δεν είμαστε ενάντια στην ολοκλήρωση με τα άλλα κράτη, όμως μόνο όταν αυτή ευνοεί το λαό.
Γιατί το καθεστώς τον περασμένο Οκτώβρη απαγόρευσε τη δράση σας για 6 μήνες;
Κατ’ αρχάς, ας μιλήσουμε για την προϊστορία της επανεμφάνισης του ΚΚΚ. Το 1991, με το 17ο συνέδριο, το ΚΚ της ΣΣΔ του Καζακστάν, με πρωτοβουλία του 1ου γραμματέα της ΚΕ, Ναζαρμπάγιεφ, μετονομάστηκε σε Σοσιαλιστικό Κόμμα. Ένα χρόνο αργότερα, χωρίς πολλά – πολλά, καταργήθηκε και το κόμμα. Αναμφίβολα, οι περί το Ναζαρμπάγεφ, ιδιωτικοποίησαν όλη την περιουσία του κόμματος που δημιουργήθηκε από τις εισφορές των τίμιων και ειλικρινών κομμουνιστών. Τότε είχε πάνω από 1,2 εκατ. μέλη. Το 1991, χάρη στην ανιδιοτελή δουλειά των τίμιων κομμουνιστών, το ανασυγκροτήσαμε. Αλλά νομιμοποιήθηκε μόλις το 1994. Το 1996, τέθη
κε εκτός νόμου με απόφαση του γενικού εισαγγελέα. Το 1998 επιτράπηκε ξανά η δράση μας και, το 2003, το κόμμα καταγράφτηκε εκ νέου βάσει του νόμου «για τα πολιτικά κόμματα», όπου θα ’πρεπε να έχει τουλάχιστον 50.000 μέλη. Τώρα, γιατί τεθήκαμε εκτός νόμου; Πρώτον, εμείς ως μαρξιστές, λέμε στον κόσμο την αλήθεια για ό,τι συμβαίνει στη χώρα μας. Αυτό δεν αρέσει στο αντιλαϊκό καθεστώς, το οποίο επί 20 χρόνια, με ψέματα και προπαγάνδα, αποπροσανατολίζει το λαό. Δεύτερον, το κόμμα είναι βραχνάς στο λαιμό τους, αφού παντού και πάντα τους θυμίζει την προδοτική και πουλημένη φύση τους. Τρίτον, η ιδέα της κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας πάντοτε είναι πιο δημοφιλής από εκείνη της κοινωνικής ανισότητας, όπως είναι ο καπιταλισμός, ειδικά τον καιρό της ανάπτυξης της κρίσης. Συνεπώς, η εξουσία, ενόψει των κοινοβουλευτικών εκλογών της 15ης Γενάρη, μας έβγαλε εκτός νόμου.
Ο λαός, όμως, δεν είναι ηλίθιος. Σιωπούσε πολύ καιρό. Αλλά μετά τα τραγικά γεγονότα στην περιφέρεια Μαγκιστάου, ο κόσμος κατάλαβε την αντιλαϊκή φύση της τωρινής εξουσίας στο Καζακστάν. Είχαμε αλλαγές σχεδόν επαναστατικές στη συνείδηση των Καζάκων. Συνεπώς, η αλλαγή στην κοινωνία είναι αναπόφευκτη. Δεν ήταν απλώς ο αγώνας μας ενάντια στο Ναζαρμπάγεφ.
Ανέκαθεν παλεύαμε όχι ενάντια σε άτομα μεμονωμένα, αλλά ενάντια στο σύστημα, που είναι ένα μέσο του καπιταλισμού. Ο πρόεδρος Ναζαρμπάγεφ έφερε το σύστημα. Και το σύστημα, για να αυτοσυντηρηθεί έφτιαξε το αυταρχικό καθεστώς του Ναζαρμπάγεφ. Έτσι, παρουσιάστηκε αυτή η αγάπη μεταξύ του συστήματος και του ατόμου. Κατά την ιστορία, υπήρχαν πρόσωπα που ταυτίζονταν με τα δικά τους καθεστώτα. Τα πρόσωπα έρχονταν και έφευγαν, και με αυτά, έφευγε και το καθεστώς τους, όμως το σύστημα παρέμενε. Για αυτό εμείς παλεύουμε και θα παλεύουμε για να αλλάξουμε το καπιταλιστικό σύστημα σε σοσιαλιστικό.
Δημιουργήσατε το Λαϊκό Μέτωπο. Ποιες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις συμμετέχουν και ποιοι οι στόχοι του; Είναι ένα αντι-προεδρικό μέτωπο ή κάτι παραπάνω;
Το Λαϊκό Μέτωπο δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία πολλών πολιτικών κομμάτων και κοινωνικών οργανώσεων. Στην κεντρική επιτροπή του συμμετέχουν και δημόσιες και πολιτικές προσωπικότητες της χώρας. Βασικός στόχος του είναι η συσπείρωση των πολιτών στον αγώνα ενάντια στην ολιγαρχική και διεφθαρμένη κλίκα και το κομπραδόρικο καθεστώς.
Γιατί οι εργάτες πετρελαίου στο OzenMunaiGaz και στο KarazanbasMunai κήρυξαν απεργία; Πώς και ξεκίνησαν ταυτόχρονα τις απεργίες; Γιατί αυτός ο ηρωικός αγώνας άντεξε τόσο πολύ; Κάτι τέτοιο είναι συχνό φαινόμενο στη χώρα;
Ο λόγος της απεργίας ήταν η κοινωνική αδικία. Ξεκίνησαν ταυτόχρονα ως εκδήλωση αλληλεγγύης και αμοιβαίας και συντροφικής βοήθειας αλλά και επειδή ο καπιταλισμός εκμεταλλεύεται τον εργαζόμενο ανεξαρτήτως γεωγραφικής τοποθεσίας. Δεν είναι η πρώτη απεργία των εργαζομένων στη βιομηχανία πετρελαίου στο Καζακστάν. Αλλά αυτή η απεργία ήταν η μακρύτερη χρονικά, όχι μόνο στη χώρα αλλά σε όλο τον κόσμο. Είμαστε εντυπωσιασμένοι από τη σταθερότητα και τη συνοχή-υπομονή των συμμετεχόντων, όπως και τη μαζικότητά τους. Μετά τα τραγικά γεγονότα, όχι μόνο εμείς, αλλά και όλος κόσμος θεωρεί τους απεργούς του Μανγκιστάου εθνικούς ήρωες. Τα ονόματα των αθώων θυμάτων του Μανγκιστάου θα παραμείνουν στη μνήμη του κόσμου, ως μαχητές που έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα για δικαιοσύνη και για το μέλλον της χώρας.
Γιατί το κράτος αντέδρασε το Δεκέμβρη τόσο βίαια και όχι νωρίτερα; Έκανε επίδειξη δύναμης σε εξωτερικούς παράγοντες, διαβεβαιώνοντάς τους για το ασφαλές «επενδυτικό κλίμα» ή για εσωτερικούς λόγους;
Το κράτος, με αφορμή την απεργία, επέδειξε τη δύναμή του ενάντια στους πολίτες. Όμως, επί μακρόν το καθεστώς Ναζαρμπάγεφ επιδεικνύει τη δύναμή του, χάρη στους προδοτικούς νόμους και τους δικαστές, ενάντια σε όσους τολμούν να πουν την αλήθεια και δεν συμφωνούν με την πορεία του «ηγέτη του έθνους». Στη χώρα πολλές φορές διαπράχτηκαν πολιτικές δολοφονίες μελών της αντιπολίτευσης και πολιτών με τη βοήθεια ανθρώπων της ασφάλειας, πολλοί φυλακίστηκαν, άλλοι αναγκάστηκαν να φύγουν στο εξωτερικό, φοβούμενοι για τη ζωή τους και των οικείων τους. Τα πρόσφατα αιματηρά γεγονότα στην πόλη του Ζανάονζεν ήταν άλλη μια επίδειξη δύναμης του κράτους εναντίον των πολιτών. Το πιο λυπηρό είναι πως οι λίγοι ανθρώποι γύρω από το Ναζαρμπάγεφ, έπαιξαν πάνω στο αίμα αθώων θυμάτων της χώρας μας.
Διαπράττοντας αυτό το έγκλημα ενάντια στην ανθρωπότητα, επιχείρησαν να πετύχουν δύο στόχους:. Την εξάλειψη των ανταγωνιστών τους, που διεκδικούσαν την καρέκλα τους, και τον εκφοβισμό του λαού, συμπεριλαμβανομένης της εν δυνάμει αντιπολίτευσης, όταν αρχίσει ο πόλεμος για το θρόνο στη μετά Ναζάρμπάγεφ περίοδο που κάποτε θα έρθει. Ωστόσο, υπολόγισαν λάθος. Γιατί ο λαός δεν θα συγχωρήσει ποτέ αυτό που έκανε η εξουσία στο Ζανάοζεν και το Σέτπε.
Ο εργατικός αυτός αγώνας έγινε τελικά πολιτικός…
Κυβέρνηση, φιλοκυβερνητικοί πολιτικοί και ΜΜΕ λυσσομανάνε να παρουσιάσουν πως η σφαγή στο Ζανάοζεν ήταν υπόθεση δυνάμεων εκτός Καζακστάν. Η κυβέρνηση θέλει να αποδώσει την ευθύνη στο λαό και σε κάποιες δυνάμεις που, στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν. Οι εργάτες πετρελαίου βρίσκονταν στην πλατεία 7 μήνες ειρηνικά. Βασικά, τα αιτήματά τους ήταν οικονομικής φύσης. Όταν αυτά επί μακρόν αγνοήθηκαν, τα αιτήματά τους μετατράπηκαν σε πολιτικά. Γιατί ο λαός είναι κουρασμένος από τα ψέματα, την απάτη, τη διαφθορά που πλήττουν όλους τους τομείς της κοινωνίας μας. Στην ουσία, ζητήθηκε δημοκρατία, δηλαδή εξουσία του λαού. Αυτή συμπεριλαμβάνει την αντικατάσταση της κυβέρνησης, τη λογοδοσία της στο λαό, την αρχή της πλειοψηφίας, την ελευθερία λόγου και σκέψης, τον αυστηρό σεβασμό δικαιωμάτων και ελευθεριών των πολιτών. Αλλά υπό τον καπιταλισμό ποτέ και πουθενά δεν υπάρχει πραγματική δημοκρατία. Αυτό είναι έργο του σοσιαλισμού.
Πώς εξελίχτηκαν οι εκλογές της 15ης Γενάρη;
Έγιναν παράνομες και αντισυνταγματικές εκλογές με πολλές παραβιάσεις της νομοθεσίας τόσο αναφορικά με την ημερομηνία διεξαγωγής τους, όσο και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας αλλά και την ημέρα των εκλογών. Ο ΟΑΣΕ ήδη έχει δώσει δική του έκθεση για τις εκλογές.
Τελικά, οι απεργοί συνεχίζουν τον αγώνα τους;
Απεργίες στη Ζαναόζεν δεν γίνονται τώρα γιατί μέχρι τις 31 Γενάρη ισχύει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αλλά στην πόλη Ακτάου διεξάγονται καθημερινά συλλαλητήρια προς υποστήριξη των αιτημάτων των κατοίκων του Ζανάοζεν. Η κυβέρνηση πρότεινε στους εργάτες πετρελαίου δουλειά σε επιχειρήσεις σε νέα εργοστάσια σε άλλες περιοχές της χώρας. Ο χρόνος θα δείξει..
Διερμηνεία: Έλλη Κατσάπα
