Παρατηρείται μια στροφή του Καναδά στην ανοιχτή στρατιωτική, εμπορική και επενδυτική επιθετικότητα. Τι επιπτώσεις έχει στις παραδοσιακές του σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη;
Ο καναδικός ιμπεριαλισμός ήταν ανέκαθεν ένας ιδανικός σύμμαχος του αμερικανικού. Για λόγους οικονομικούς και γεωγραφικούς, οι ΗΠΑ ήταν ο κατ’ εξοχήν χώρος διεξόδου για το καναδικό κεφάλαιο. Αυτοί οδήγησαν τον Καναδά στο πλευρό των ΗΠΑ εντός των διεθνών οργανισμών που κυριαρχούν (ΝΑΤΟ κ.λπ.). Εξάλλου, αντίθετα με τους ισχυρισμούς εθνικιστών και τμημάτων της Αριστεράς, ο Καναδάς δεν υπήρξε ποτέ αποικία των ΗΠΑ. Ακολούθησε τη δική του πολιτική, οικοδομώντας ένα «ειρηνικό» προφίλ, με παράλληλη συμμετοχή του σε αποστολές του ΟΗΕ. Όμως, όποτε υπήρχαν στρατηγικά διακυβεύματα για τον ιμπεριαλισμό συνολικά, στεκόταν στο πλευρό των ιμπεριαλιστών.
Η στροφή του στην ανοιχτή επιθετικότητα ανταποκρίνεται στη συγκεκριμένη ανάπτυξη των παγκόσμιων συμφερόντων του καναδικού κεφαλαίου. Όλο και περισσότερο, το καναδικό κεφάλαιο δηλώνει την παρουσία του στην Αφρική (οι καναδικές εξορυκτικές εταιρίες είναι οι μεγαλύτερες), στη Λατινική Αμερική (εξαγωγές κεφαλαίων), υποστηρίζοντας την ιμπεριαλιστική του πολιτική, με κεντρικό ρόλο σε επιθέσεις όπως στο Αφγανιστάν και τη Λιβύη. Γενικά, ο καναδικός ιμπεριαλισμός τείνει προς τη διαφοροποίηση, εγκαθιδρύοντας Ζώνες Ελευθέρων Συναλλαγών με χώρες της Λατινικής Αμερικής, την Ευρώπη, αναπτύσσοντας σχέσεις με την Κίνα, εκμεταλλευόμενος την καλή του φήμη ή ακόμα και το όνομα του Καναδού επαναστάτη κομμουνιστή Norman Bethume, που πέθανε εκεί. Επομένως, έχουμε ταυτόχρονα μια στρατηγική συμμαχία, ολοένα και πιο σχετική και αντιθέσεις όλο και πιο απόλυτες. Όπου υπάρχουν διέξοδοι για την αστική τάξη, ώστε να εξάγει κεφάλαια και να υπερεκμεταλλεύεται ανθρώπινους και φυσικούς πόρους, δημιουργούνται συνθήκες όξυνσης των ανταγωνισμών.
Αυτός ο αναπροσανατολισμός στο εξωτερικό, αναπόφευκτα συνοδεύτηκε από σκλήρυνση στο εσωτερικό, με την υιοθέτηση των συνήθων «αντιτρομοκρατικών» και αντιμεταναστευτικών πολιτικών, την αντεργατική επίθεση και την περιστολή στα δημοκρατικά δικαιώματα, αν και η κρίση δεν έθιξε τον Καναδά όσο άλλες ιμπεριαλιστικές χώρες.
Ποια είναι η κατάσταση του λαϊκού και εργατικού κινήματος;
Η αντίσταση παραμένει αρκετά αδύναμη. Αυτό σχετίζεται με την ιστορία του εργατικού κινήματος, το οποίο είναι σχετικά νέο, χωρίς μεγάλες εμπειρίες αγώνων. Οι συνδικαλιστικές ομοσπονδίες είναι αρκετά ενσωματωμένες στον κρατικό μηχανισμό, όπως στις ΗΠΑ, αν και το ποσοστό συνδικαλιζμένων εργαζομένων είναι υψηλότερο (25-30%). Τώρα αναπτύσσονται πολλές εστίες αντίστασης, που υιοθετούν διάφορες μορφές πάλης, αλλά πρόκειται για κινήματα απομονωμένα μεταξύ τους. Πάντως, από τις αρχές του αιώνα, αναπτύσσονται τα κινήματα της αντιπαγκοσμιοποίησης, με νέες μορφές αντίστασης και σε κάθε επίπεδο, συνδικαλιστικό, φεμινιστικό, νεολαιίστικο.
Ποια είναι η αποτίμηση για το καναδικό κίνημα Occupy, ποιος ο ρόλος των κομμουνιστών και ποια η άποψή σας για την οργανωτική του δομή;
Το κίνημα αυτό, παγκοσμίως, ήταν θετικό, καθώς αμφισβήτησε τον τρόπο διεύθυνσης της κοινωνίας από την αστική τάξη αλλά και το παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ωστόσο, δεν κινητοποίησε ευρείες μάζες, παρά μόλις εκατοντάδες ανθρώπους, σε κάθε πόλη, παρ’ ότι επεκτάθηκε σε όλο τον Καναδά. Ακόμα, κινητοποίησε λιγότερο προλεταριακές μάζες. Εγκλωβιζόμενο, δε, μόνο στις πλατείες, γρήγορα περιορίστηκε στην προσπάθεια εξασφάλισης της ίδιας της ύπαρξής του, ασχολούμενο κυρίως με τεχνικο-οργανωτικά ζητήματα. Συμμετείχαμε ώστε να επεκταθεί το κίνημα και στους χώρους δουλειάς και τις εργατολαϊκές συνοικίες, ώστε να ενταχθούν και οι προλεταριακές μάζες. Κάπου τα καταφέραμε, αλλά αυτό δεν έδωσε τον κύριο τόνο στο κίνημα. Παρ’ όλα αυτά, το κίνημα γρήγορα, ιδεολογικά και πολιτικά, συνέβαλε στη συνειδητοποίηση των στρωμάτων που απορρίπτουν εμπράκτως τη λιτότητα. Μάλιστα, αρκετά κινήματα, όπως το τρέχον φοιτητικό στο Κεμπέκ, χρωστούν, μερικώς, την ύπαρξή τους στο κίνημα Occupy, αφού υιοθέτησαν μορφές πάλης του και τη δυναμική του, ασχέτως της μη μαζικότητάς του.
Εξάλλου, στο βαθμό που το Occupy ήταν δημοκρατικό, επιτρέποντας την έκφραση των κομμουνιστικών και ριζοσπαστικών αντιλήψεων, η οργανωτική διάρθρωση παρέμεινε δευτερεύον ζήτημα. Τα οργανωτικά συνιστούν τμήμα των απαραίτητων εμπειριών των νέων κινημάτων που αναζητούν νέες μορφές οργάνωσης, καθώς απορρίπτουν το παραδοσιακό γραφειοκρατικό-συνδικαλιστικό τρόπο. Εμείς νιώθουμε άνετα να δρούμε στο πλαίσιο της άμεσης δημοκρατίας, όμως σε κάθε περίπτωση, η οργανωτική της δομή πρέπει να επιτρέπει την οργάνωση των προλεταρίων και τον έλεγχο και τη διεύθυνση εκ μέρους τους του κινήματος. Αυτή η προϋπόθεση είναι η λυδία λίθος για τις οργανωτικές μορφές των μαζικών κινημάτων.
Γιατί έχει ξεσπάσει ένα τόσο μεγάλο φοιτητικό κίνημα στο Κεμπέκ;
Η φοιτητική απεργία οφείλεται στην απόφαση της τοπικής κυβέρνησης να αυξήσει τα δίδακτρα κατά 75%. Το Κεμπέκ βρισκόταν στο μέσο μεταξύ του σχεδόν δωρεάν ευρωπαϊκού μοντέλου Παιδείας και του πανάκριβου αμερικανοβρετανικού. Στο Κεμπέκ η κυβέρνηση επέβαλε αύξηση 1.625 δολαρίων το χρόνο, υιοθετώντας το δεύτερο μοντέλο. Ήταν μια μετωπική επίθεση στο δικαίωμα των λαϊκών μαζών για εκπαίδευση, με την δημιουργία οικονομικών φραγμών στην Παιδεία, για να την μονοπωλούν οι αστοί. Το κίνημα των τελευταίων 3 μηνών, αποτελεί τη σημαντικότερη εκπαιδευτική απεργία στην ιστορία του Κεμπέκ και του Καναδά. Έως και 300.000 φοιτητές απήργησαν, ενώ τώρα συνεχίζουν 160.000, με το κράτος να θέλει να ακυρώσει την ακαδημαϊκή χρονιά.
Γιατί υπάρχει τόση κρατική βία;
Είναι το σημαντικότερο κοινωνικό κίνημα στο Κεμπέκ. Δεν είναι μια αντίσταση για την αύξηση των διδάκτρων, αλλά η κορυφή της αντίστασης ενάντια στη λιτότητα. Αποδεικνύοντας τη δυνατότητά του να αντέχει, να αντιστέκεται και να μην υποκύπτει στις αντιδραστικές μανούβρες, κερδίζει όλο και περισσότερες λαϊκές μάζες και οργανώσεις. Εμπνέει ολόκληρο τον Καναδά. Να γιατί το κράτος απαντά με βία. Εντός 5-6 εβδομάδων συνελήφθησαν 1.500 άτομα, πολλοί δικάζονται βάσει αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας. Η αστυνομία χρησιμοποιεί όλο το οπλοστάσιό της. Στο Μόντρεαλ χτυπήθηκαν 200 διαδηλώσεις. Για την αστική πλευρά, δεν πρόκειται απλώς για ένα οικονομικό ζήτημα. Θα μπορούσε να υποχωρήσει επ’ αυτού. Το ζήτημα είναι ότι το φοιτητικό κίνημα αποδεικνύει στην εργατική τάξη πως είναι εφικτή η αντίσταση, ο αγώνας και η νίκη έναντι της λιτότητας. Εξάλλου, η 9ετής φιλελεύθερη κυβέρνηση, που εκφράζει τη μεγαλοαστική τάξη, χαίρει, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις της εμπιστοσύνης του 80% του πληθυσμού και τηρεί σκληρή γραμμή, για τη διατήρηση της κοινωνικής ειρήνης, και καταφέρνει να κινητοποιήσει συντηρητικά στρώματα, ελπίζοντας στην επανεκλογή της εντός της χρονιάς. Είναι, ωστόσο, κυρίως η θέληση της αστικής τάξης να μην αποτελέσει το φοιτητικό κίνημα υπόδειγμα για την εργατική τάξη.
Ποιες είναι οι μορφές πάλης του; Υπάρχουν καταλήψεις;
Πρόκειται κυρίως για απεργία, όχι για καταλήψεις, δηλαδή, μη διεξαγωγή μαθημάτων, καθώς μια πλειοψηφία διαδηλώνει στους δρόμους. Υπάρχουν καθημερινά αγώνες σε δικαστικό επίπεδο, παρά στις σχολές, όπου βέβαια διεξάγονται γενικές συνελεύσεις στις οποίες υπερψηφίζεται η απεργία. Υπάρχει, ωστόσο, μια μειοψηφία (σ.μετ: «Κίνημα Υπεύθυνων Κοινωνικά Φοιτητών»), όπου με την υποστήριξη του κρατικού μηχανισμού, ζητά έκδοση δικαστικών Διαταγών, επιβολή προστίμων και φυλακίσεων στους αγωνιζόμενους φοιτητές, και επιστροφή στα μαθήματα. Έτσι, κάθε ημέρα, παρεμποδίζεται η είσοδός της στα πανεπιστήμια. Η κατάληψη ίσως δεν ανταποκρίνεται στις τωρινές απαιτήσεις του κινήματος.
Ποια η κατάσταση στο εθνικό ζήτημα και το μεταναστευτικό;
Για εμάς, το Κεμπέκ, ιστορικά ήταν ένα έθνος καταπιεσμένο από το καναδικό κράτος. Όμως με την καρποφόρα ανάπτυξη του αντιστασιακού κινήματος εδώ και 50 χρόνια, η κατάσταση έχει μερικώς τροποποιηθεί, και το εθνικό ζήτημα δεν είναι πια ο καθοριστικός παράγοντας στην καθημερινή πάλη. Πλέον, η τοπική κυβέρνηση απολαμβάνει ευρείας αυτονομίας στα ζητήματα παιδείας, εργασίας, πολιτικών δικαιωμάτων, πολιτισμού, γλώσσας, φόρων, δικαιοσύνης, αστυνομίας. Επομένως, δεν στερείται μέσων οργάνωσης. Το πρόβλημα είναι πως η αστική τάξη διοικεί. Να, γιατί, π.χ. στο τρέχον φοιτητικό κίνημα, το εθνικό ζήτημα δεν παίζει κανένα ρόλο.
Η κατάσταση διαφέρει στους αυτόχθονες που, αν και μόλις 3% του πληθυσμού και διεσπαρμένοι σε όλη τη χώρα και κυρίως στον βορρά, η αστική τάξη θέλει να αναπτύξει τις σχετικά υπανάπτυκτες περιοχές τους που βρίθουν πλούτου, ειδικά ορυκτού. Υπάρχει μια επίθεση σε εξέλιξη για την απομάκρυνση από τις εστίες τους και οι αντιστάσεις τους εξελίσσονται σε δυσανάλογα σημαντικές.
Στο δε μεταναστευτικό, όπως και σε άλλες ιμπεριαλιστικές χώρες, υπάρχει μια σκλήρυνση των όρων μετανάστευσης και μια υπερεκμετάλλευση των μεταναστών. Αφενός, περιορίζεται η απόδοση του καθεστώτος του πολιτικού πρόσφυγα, κάτι που προκαλεί ανεργία και απελάσεις. Αφετέρου, ένα ομοσπονδιακό νομοσχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα παροχής μισθού στους μετανάστες κατά 15% χαμηλότερου του ελάχιστου πανεθνικού. Δεν κλείνουν τα σύνορα πλήρως, αλλά θέλουν να εξασφαλίσουν πως οι μετανάστες δεν θα αντιτίθενται επ’ ουδενί στα συμφέροντά τους. Επίσης, βλέπουμε μια αντιαραβική -αντιμουσουλμανική μιντιακή εκστρατεία. Αν και δεν υπάρχουν ακόμα ρατσιστικές επιθέσεις, φανερά η μεγαλοαστική τάξη παραχωρεί χώρο έκφρασης στον εθνικιστικό, λαϊκιστικό δεξιό λόγο (συζήτηση περί «ταυτότητας» κ.λπ.).
Πείτε μας λίγα λόγια για το κόμμα σας και για τις συμμαχίες σας με αναρχικές ομάδες.
Ήταν το αποτέλεσμα δουλειάς ετών με επίκεντρο κυρίως το Κεμπέκ. Η δημιουργία του επέτρεψε τη δικτύωση και την έκφραση μιας επαναστατικής κομμουνιστικής πρότασης σε ολόκληρο τον Καναδά, μετά την κρίση του μ-λ κινήματος στα τέλη της δεκαετίας του’70. Ήδη το κράτος μάς επιτίθεται, κάτι που δείχνει πως από τα πρώτα βήματα τα οποία κάνουμε τώρα το πλήξαμε. Μια ειδική ομάδα της αστυνομίας παρακολουθεί το κόμμα μας, όπως και άλλες αντικαπιταλιστικές οργανώσεις, πολλοί σύντροφοί μας έχουν συλληφθεί, κάτι που δείχνει πως η δημιουργία του κόμματος ήταν μια ποιοτική αλλαγή, παρότι βρίσκεται στο πρώτο της στάδιο.
Το αναρχικό κίνημα, πολιτικά και ιδεολογικά, είναι έντονα διαφοροποιημένο. Υπάρχουν ομάδες καλά οργανωμένες, που κινητοποιούν εκατοντάδες και χιλιάδες νέους προλετάριους που συγκινούνται από τον αναρχικό λόγο, παρ’ ότι αυτός είναι γενικόλογος, αόριστος ή και ρομαντικός, που θέτει τον αντικαπιταλισμό σε ιδεαλιστική -περισσότερο ή λιγότερο- βάση. Υπάρχουν δυνάμεις που δεν έχουν αντίρρηση να συνεργαστούν με τους κομμουνιστές. Υπάρχουν, ωστόσο, αντικομμουνιστικές δυνάμεις, με τις οποίες είναι αδύνατη η σύμπραξη. Κατά βάση, είναι ευθύνη των κομμουνιστών να απευθύνονται σε αυτούς τους νέους προλετάριους αγωνιστές, να συνεργάζονται και να αγωνίζονται μαζί. Αυτό δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη ιδεολογικής και πολιτικής διαπάλης.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας πω, πως αν και οι αγώνες του ελληνικού λαού δεν είναι γνωστοί στις ευρείες μάζες, για τις μάζες των αγωνιστών αποτελούν πραγματικά πηγή έμπνευσης.
Στρατηγικές συμφωνίες-συμμαχίες του Καναδά
Ζώνες Ελευθέρων Συναλλαγών που δημιουργήθηκαν με την «Παγκόσμια Εμπορική Στρατηγική» του 2009: CEFTA (με Ισλανδία, Νορβηγία, Ελβετία, Λιχτενστάιν), Ιορδανία (Ιούνης 2009), Περού (Αύγουστος 2009) , Παναμάς (Μάης 2010), Ονδούρα (Αυγουστος 2011), Κολομβία (Αύγουστος 2011), διαπραγματεύσεις με Μαρόκο, Ινδία, Νότια Κορέα, Σιγκαπούρη, Κοινότητα Άνδεων, Κοινότητα Καραϊβικής.
Συμφωνίες Προώθησης και Προστασίας Επενδύσεων με Περού (Ιούνης 2007), Μαδαγασκάρη (Αύγουστος 2008), Λετονία (Μάης 2009), Ρουμανία (Μάης 2009), Τσεχία (Μάης 2009), Ιορδανία (Δεκέμβρης 2009), Μπαχρέιν (Φλεβάρης 2010), Σλοβακία (Ιούλης 2010), Κουβέιτ (Σεπτέμβρης 2011), Συνεκτική Οικονομική & Εμπορική Συμφωνία Καναδά-Ευρωπαϊκής Ένωσης (CETA).
Συμφωνίες για στρατιωτικές Βάσεις με Γερμανία, Τζαμάικα, Κουβέιτ, Τανζανία, Κένυα, Σιγκαπούρη, Νότια Κορέα.
