Του Σωκράτη Μαντζουράνη. Ήταν από τις πρώτες κομματικές συμβουλές που μου έδωσε, σε μια φιλική συζήτηση, μια «παλιά καραβάνα» του κινήματος, απ’ αυτούς που συνήθως τους ονομάζουμε «ιστορικά στελέχη»:
– Άκου σύντροφε, η εσωκομματική δημοκρατία είναι μεγάλο όπλο. Δυνατό και αποτελεσματικό που θέλει, όμως, χειρισμούς και εμπειρία για να μην κάνεις ζημιά. Για να την κουμαντάρεις, τα εργαλεία που έχεις είναι ο συγκεντρωτισμός, ο πλουραλισμός, η αοριστολογία και η ψηφοφορία, αν έχεις βέβαια τους συσχετισμούς και ανάλογα τα χρησιμοποιείς.
Πάντα όμως να την επικαλείσαι με πάθος.
Και το κυριότερο.
Πάντα να φαίνεται πως ακούς την «άλλη άποψη».
Αυτή, στην ουσία της, ήταν η συμβουλή του καλού σύντροφου και πρέπει να ομολογήσω πως αρκετές φορές προσπάθησα να την ακολουθήσω, όχι πάντα με επιτυχία.
Πολλές φορές, σε διαδικασίες του ΣΥΡΙΖΑ, μου ερχόταν στο μυαλό αυτή η κουβέντα και πάντα αναρωτιόμουνα αν αυτή τη συζήτηση την είχε κάνει ο βετεράνος σύντροφος και με όλα τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, γιατί έβλεπα πως την εφάρμοζαν επιτυχώς και κατά γράμμα.
Αλλά θα πεις, οι «παλιές καραβάνες», δεν λείπουν στην Αριστερά.
Στην προκειμένη περίπτωση, τα βασικά «εργαλεία» είναι ο πλουραλισμός και οι «ευέλικτες διατυπώσεις».
Όλες οι απόψεις είναι καλοδεχούμενες, είναι «πλούτος και δύναμη» και ας κονταροχτυπιούνται μεταξύ τους και ας κοιτά η μια τη Δύση κι η άλλη την Ανατολή.
Ο κάθε εισηγητής που θέλει να λέγεται και να φαίνεται πούρος δημοκράτης, «σέβεται» όλες τις απόψεις και ας είναι εντελώς αντίθετες με αυτά που υποστηρίζει – και ας τον ξεχέζουν πολιτικά.
Τις ακούει προσεκτικά, τις καταγράφει κανονικά, πάντα «τις παίρνει υπ΄ όψιν του», αφήνει «όλα τα λουλούδια να ανθίσουν» και από εκεί και πέρα, η δύναμη των συσχετισμών και όσων «είναι στα πράγματα» αναλαμβάνουν να φτιάξουν «το μπουκέτο».
Σε μεγάλη χρήση είναι στον ΣΥΡΙΖΑ κα το έτερον χρήσιμο «εργαλείο», αυτό της «σύνθεσης», της διατύπωσης που καταφέρνει να καλύπτει τους πάντες.
Ενοποιητική ουσία σε τούτη τη διαδικασία είναι, κατά περίπτωση, ο πολιτικός ρεαλισμός, ο άμεσος στόχος της κατάληψης της κυβερνητικής εξουσίας, η ανάγκη πολιτικών συμμαχιών, η άποψη να επικεντρωθούμε σε «ό,τι μας ενώνει και ν’ αφήσουμε τις διαφορές για αργότερα».
Ρωτάς συντρόφους για ποια ακριβώς κοινωνία παλεύουμε και ακούς δεκάδες περιγραφές.
Ρωτάς ποιο σοσιαλισμό ονειρευόμαστε και τρελαίνεσαι με τους «σοσιαλισμούς» που ανακαλύπτεις.
Ρωτάς τη γνώμη του φορέα για την Ευρώπη και ανοίγονται μπροστά σου ένα σωρό μοντέλα.
Ρωτάς «με ποιους να πάμε;» και πελαγώνεις από την πολυμορφία του αριστερού μυαλού.
Ρωτάς τι είναι ταξικό, τι εθνικό, τι κοινωνικό και μετανιώνεις την ώρα και τη στιγμή που σκέφτηκες να ρωτήσεις.
Ρωτάς τι είναι αριστερός και Αριστερά και βλέπεις τον Μαρξ να σου σηκώνει το δάκτυλο, ξέρετε πώς…
Προφανώς είναι δική μου ιδιομορφία και παραξενιά, όμως συχνά αισθάνομαι το «δημοκρατικό συγκεντρωτισμό» να παίρνει την εκδίκησή του για τις ψευδαισθήσεις μου.
Στην πρόσφατη Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ, ο φίλος μου ο Βασίλης μού είπε:
– Να μην είσαι «διαλυτικός» στα γραφτά σου.
Το πάλεψα σύντροφε, όμως τούτη η διαλυτική «δημοκρατία» δεν μου άφησε και πολλά περιθώρια.
Ίσως αν καταφέρουμε να συνεννοηθούμε, να το μπορέσω κι εγώ.
