…και ο διεθνής δαίμων του τυπογραφείου
Οι εκλογές στη Βενεζουέλα, βουλευτικές, προεδρικές, αυτοδιοικητικές ή κάποιο δημοψήφισμα, γίνονται κάθε φορά για τα αμερικανικά και πολλά διεθνή μέσα ενημέρωσης ένα θέατρο προπαγανδιστικής μάχης. Το πού αποσκοπεί αυτό είναι προφανές: το πρώτο εκλογικό στραβοπάτημα του συνασπισμού που ηγείται της «μπολιβαριανής επανάστασης» θα αποτελέσει την άκρη του νήματος για να ξηλωθεί με κάθε μέσο (δηλ. στην ανάγκη πραξικοπηματικά) η ενοχλητική κυβέρνηση Τσάβες.
Αν πάλι το πολυπόθητο στραβοπάτημα δεν συμβεί, τίποτα δεν πάει χαμένο. Όπως έγινε και τώρα. Αν πίστευε κανείς στους πηχυαίους τίτλους των πρώτων ειδήσεων για το εκλογικό αποτέλεσμα, θα έμενε με τη γεύση μιας εκλογικής ήττας του Τσάβες ή έστω της αρχής του τέλους του. Για παράδειγμα το Ρόιτερς παρουσίασε τα αποτελέσματα με τον τίτλο «οι εκλογές εκτοξεύουν την αντιπολίτευση». Μόνο που δεν πρόκειται για την πραγματικότητα…
Το κυβερνών PSUV (Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας) έλαβε 48% και μαζί με συμμαχικές του δυνάμεις έλαβαν συνολικά 53% και κοντά στις 100 έδρες σε σύνολο 165. Πρόκειται για ένα αποτέλεσμα που στις περισσότερες χώρες θα χαρακτηριζόταν εκλογικός θρίαμβος και πάντως όχι ήττα της κυβέρνησης ή νίκη της αντιπολίτευσης. Η αντιπολίτευση είχε μποϊκοτάρει τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές του 2005, ώστε το αποτέλεσμά της μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις βουλευτικές εκλογές του 2000: σε σχέση με εκείνες η ετερόκλητη αλλά συνασπισμένη σήμερα αντιπολίτευση θα λάβει στη νέα βουλή περίπου 20 έδρες λιγότερες απ’ ό,τι το 2000-2005. Σε επίπεδο βουλευτικών εκλογών η συμμαχία των δυνάμεων που στηρίζουν τον Τσάβες δεν πήρε ποτέ ούτε θα έπαιρνε και το 2005 (αν δεν μποϊκόταρε τις εκλογές η αντιπολίτευση) πολύ περισσότερο από απ’ όσο πήρε φέτος. Άρα τα περί ενισχυμένης εκλογικά αντιπολίτευσης αποτελούν περισσότερο «κατασκευή» είδησης παρά γεγονός. Τέλος, όλα αυτά λαμβάνουν χώρα ύστερα από έντεκα χρόνια διακυβέρνησης Τσάβες, σε μια χώρα που το σύνολο των μεγάλων ιδιωτικών ΜΜΕ ανήκει και στηρίζει την αντιπολίτευση, σε μια χώρα όπου ρέει άφθονο χρήμα προς την αντιπολίτευση από τις ΗΠΑ οι οποίες και αναμιγνύονται με κάθε τρόπο στα εσωτερικά της Βενεζουέλας και, τέλος, σε μια χώρα όπου παρά τις αλλαγές μιας δεκαετίας το μερίδιο του κρατικού τομέα στην οικονομία υπολείπεται πολύ ακόμη και εκείνου στα ανεπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη.
Οι αναφορές σε «πύρρειο νίκη» παραπέμπουν στην αποτυχία του συνασπισμού Τσάβες να αποσπάσει τα δύο τρίτα των εδρών, κάτι που θα επέτρεπε την ψήφιση μεταρρυθμίσεων που απαιτούν αυξημένη πλειοψηφία. Αλλά η αποτυχία αυτή δεν συνιστά μια ριζικά νέα κατάσταση, ενώ προκύπτει μετά από μια πολύμηνη οικονομική ύφεση που έχει χτυπήσει και την πόρτα της Βενεζουέλας. Ο Τσάβες κέρδισε εφτά ευρείες εκλογικές νίκες τα τελευταία έντεκα χρόνια, και ουδείς μπορεί να το αμφισβητήσει.
Αποτελεί γεγονός ότι η διακυβέρνηση Τσάβες καταφέρνει με τη φιλολαϊκή πολιτική της να απολαμβάνει μια ευρύτατη λαϊκή στήριξη που της επιτρέπει να αντιστέκεται στα ντόπια και ξένα «θηρία» που απειλούν αυτήν και την ανεξάρτητη πολιτική της. Το πόσο ακόμη μια φιλολαϊκή και αντιμπεριαλιστική πολιτική που δεν προχωρά όμως σε πολύ βαθύτερες τομές στην οικονομία και στις παλιές «αστικοδημοκρατικές» δομές εξουσίας θα καταφέρνει να διατηρεί αυτή τη λαϊκή στήριξη σε επίπεδα που να της εξασφαλίζουν και «νόμιμες» εκλογικές πλειοψηφίες, αυτό είναι μάλλον ένα ρητορικό ερώτημα.
Το κυβερνών PSUV (Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας) έλαβε 48% και μαζί με συμμαχικές του δυνάμεις έλαβαν συνολικά 53% και κοντά στις 100 έδρες σε σύνολο 165. Πρόκειται για ένα αποτέλεσμα που στις περισσότερες χώρες θα χαρακτηριζόταν εκλογικός θρίαμβος και πάντως όχι ήττα της κυβέρνησης ή νίκη της αντιπολίτευσης. Η αντιπολίτευση είχε μποϊκοτάρει τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές του 2005, ώστε το αποτέλεσμά της μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις βουλευτικές εκλογές του 2000: σε σχέση με εκείνες η ετερόκλητη αλλά συνασπισμένη σήμερα αντιπολίτευση θα λάβει στη νέα βουλή περίπου 20 έδρες λιγότερες απ’ ό,τι το 2000-2005. Σε επίπεδο βουλευτικών εκλογών η συμμαχία των δυνάμεων που στηρίζουν τον Τσάβες δεν πήρε ποτέ ούτε θα έπαιρνε και το 2005 (αν δεν μποϊκόταρε τις εκλογές η αντιπολίτευση) πολύ περισσότερο από απ’ όσο πήρε φέτος. Άρα τα περί ενισχυμένης εκλογικά αντιπολίτευσης αποτελούν περισσότερο «κατασκευή» είδησης παρά γεγονός. Τέλος, όλα αυτά λαμβάνουν χώρα ύστερα από έντεκα χρόνια διακυβέρνησης Τσάβες, σε μια χώρα που το σύνολο των μεγάλων ιδιωτικών ΜΜΕ ανήκει και στηρίζει την αντιπολίτευση, σε μια χώρα όπου ρέει άφθονο χρήμα προς την αντιπολίτευση από τις ΗΠΑ οι οποίες και αναμιγνύονται με κάθε τρόπο στα εσωτερικά της Βενεζουέλας και, τέλος, σε μια χώρα όπου παρά τις αλλαγές μιας δεκαετίας το μερίδιο του κρατικού τομέα στην οικονομία υπολείπεται πολύ ακόμη και εκείνου στα ανεπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη.
Οι αναφορές σε «πύρρειο νίκη» παραπέμπουν στην αποτυχία του συνασπισμού Τσάβες να αποσπάσει τα δύο τρίτα των εδρών, κάτι που θα επέτρεπε την ψήφιση μεταρρυθμίσεων που απαιτούν αυξημένη πλειοψηφία. Αλλά η αποτυχία αυτή δεν συνιστά μια ριζικά νέα κατάσταση, ενώ προκύπτει μετά από μια πολύμηνη οικονομική ύφεση που έχει χτυπήσει και την πόρτα της Βενεζουέλας. Ο Τσάβες κέρδισε εφτά ευρείες εκλογικές νίκες τα τελευταία έντεκα χρόνια, και ουδείς μπορεί να το αμφισβητήσει.
Αποτελεί γεγονός ότι η διακυβέρνηση Τσάβες καταφέρνει με τη φιλολαϊκή πολιτική της να απολαμβάνει μια ευρύτατη λαϊκή στήριξη που της επιτρέπει να αντιστέκεται στα ντόπια και ξένα «θηρία» που απειλούν αυτήν και την ανεξάρτητη πολιτική της. Το πόσο ακόμη μια φιλολαϊκή και αντιμπεριαλιστική πολιτική που δεν προχωρά όμως σε πολύ βαθύτερες τομές στην οικονομία και στις παλιές «αστικοδημοκρατικές» δομές εξουσίας θα καταφέρνει να διατηρεί αυτή τη λαϊκή στήριξη σε επίπεδα που να της εξασφαλίζουν και «νόμιμες» εκλογικές πλειοψηφίες, αυτό είναι μάλλον ένα ρητορικό ερώτημα.
Γιώργος Τσίπρας
Σχόλια
