του Σπύρου Παναγιώτου
Το εκλογικό έτος 2017 επιφύλαξε τελικά εκπλήξεις στο ευρω-οικοδόμημα στην τελευταία και πιο κρίσιμη αναμέτρηση, τις γερμανικές εκλογές, που θεωρήθηκε μάλιστα και η πιο σίγουρη. Τα «καρδιοχτύπια» ξεκίνησαν πολύ πιο πριν με τις τάσεις που διαμορφώνονταν σε Αυστρία, Ολλανδία και Γαλλία, για να αναφερθούμε στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. Αντίστοιχα φαινόμενα σε χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης μπορεί να προκαλούν πονοκεφάλους, αλλά κρίνονται ως μη ικανά να διαμορφώσουν την κύρια τάση. Και εκεί που όλοι έπαιρναν διαδοχικά βαθιές «ανάσες» ήρθε το εκλογικό αποτέλεσμα του περασμένου Σεπτέμβρη και μαζί η κατάρρευση των συνομιλιών για τον σχηματισμό κυβέρνησης στην «ατμομηχανή» της Ε.Ε.
Το τι θα απογίνει είναι άγνωστο να προβλεφθεί. Ίσως έχει και τη μικρότερη αξία.
Το πιο σημαντικό είναι ότι η πολιτική, και οι πολιτικοί υπολογισμοί, έχουν επιστέψει πανηγυρικά στη «Γηραιά Ήπειρο» περιγελώντας τις εποχές που οι κυβερνήσεις, ακόμα και στα κέντρα του παγκόσμιου καπιταλισμού, είχαν εύκολη δουλειά να διεκπεραιώσουν, δηλαδή τις επιταγές των Αγορών.
Αν κάποτε η ανάδειξη κυβερνητικών συνασπισμών ήταν σχετικά εύκολη υπόθεση και οι διαχωριστικές ανάμεσα σε συντηρητικούς και σοσιαλδημοκράτες είχαν εκλείψει, τώρα τα πράγματα εμφανίζονται διαφορετικά.
Πολλοί παράγοντες λειτουργούν καθοριστικά στις εξελίξεις τροποποιώντας δραστικά τα δεδομένα.
Πρώτα απ’ όλα το βαθύ «σχίσμα» στο στρατόπεδο της παγκοσμιοποίησης δεν περιορίζεται, ως «παραδοξότητα», αποκλειστικά με την ανάδειξη του Τραμπ στις ΗΠΑ και το Brexit. Οι τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές αναστατώσεις και διχασμοί που προκάλεσε και προκαλεί η παγκοσμιοποίηση εκφράζονται πολιτικά σε όλα τα κέντρα του δυτικού κόσμου. Απαιτούν νέους προσανατολισμούς αλλά και διαχείριση της κοινωνικής δυσαρέσκειας.
Όχι τυχαία, σήμερα, στην καρδιά της Ευρώπης, αναπτύσσονται, πολιτικά και ιδεολογικά, δυνάμεις που δεν συνηγορούν στο να μετατραπούν σε στηρίγματα των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας. Πρόκειται για συντηρητικές, ακροδεξιές, ξενοφοβικές, ρατσιστικές δυνάμεις που δυναμώνουν γιατί ενσωματώνουν στη ρητορική τους την αντίθεση στις ολέθριες, για τα φτωχά και μεσαία στρώματα, συνέπειες της τρέχουσας πολιτικής διαχείρισης. Η εκκωφαντική απουσία ενός σχεδίου κοινωνικής δικαιοσύνης με αριστερή και προοδευτική κατεύθυνση εντείνει το αδιέξοδο.
Οι δυνάμεις αυτές πιέζουν συνολικά το πολιτικό πεδίο προς τα δεξιά. Περιορίζουν τις δυνατότητες χειρισμών των παραδοσιακών δυνάμεων και αναγκάζουν όλους, προσωπικότητες και κόμματα, να κρατούν αποστάσεις από έναν συμπληρωματικό ρόλο σε κυβερνήσεις που προκαλούν εκλογική φθορά.
