Θα «τσιμπήσει» η Αθήνα στα ανοίγματα της Άγκυρας, που καθορίζονται από μια ολοκληρωμένη τακτική με δυο άξονες; Η ελλαδική πλευρά φαίνεται να αλληθωρίζει, παρά τις όποιες δημόσιες περί του αντιθέτου αναφορές, προς την τουρκική πλευρά.
Είναι σαφές πως ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επιλέγει δυο παράλληλες πορείες. Από τη μια δηλώνει έτοιμος να συζητήσει με την Αθήνα, να διατηρήσει τα «ήρεμα νερά», παρά τις διαφωνίες και τις ακανθώδεις διαφορές και από την άλλη να παρουσιάζεται –και είναι– άτεγκτος, ακραίος στο Κυπριακό.
Είναι σαφές πως η τακτική αυτή έχει στόχο να δημιουργήσει και πρόβλημα μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου, στην περίπτωση κατά την οποία στην Αθήνα κυριαρχήσει η άποψη, που αναπτύσσεται σε κύκλους του υπουργείου Εξωτερικών αλλά και του Μαξίμου, πως θα πρέπει να προχωρήσουν οι συζητήσεις με την Άγκυρα και «επί του παρόντος», να μείνει στο ράφι το Κυπριακό, στο οποίο ούτως ή άλλως δεν διαφαίνονται προοπτικές.
Τι κρύβεται πίσω από την τακτική αυτή της κατοχικής Τουρκίας; Η διατήρηση καναλιών επικοινωνίας με την Ελλάδα, χωρίς να διαφοροποιούνται οι σχεδιασμοί και επεκτατικοί στόχοι, προσφέρει άλλοθι στην Άγκυρα να μην αλλάζει πολιτική στην Κύπρο. Υποστηρίζει –και σε αυτό βρίσκει και συμμάχους σε Ελλάδα και Κύπρο– ότι οι Ελληνοκύπριοι «δεν θέλουν λύση», είναι… ξεροκέφαλοι και δεν αποδέχονται «να μοιραστούν την εξουσία με τους Τουρκοκύπριους».
Παραστατικός ο Ερντογάν
Αυτή η τακτική προσφέρει τη δυνατότητα χειρισμών στην κατοχική πλευρά, δίνει «καλά διαπιστευτήρια» στους συμμάχους της, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, αλλά στο βάθος και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλα αυτά μεθοδεύονται συστηματικά ενώ ο Ερντογάν, ο υπουργός Εξωτερικών του, Χακάν Φιντάν, ξεκαθαρίζουν πως στην Κύπρο δεν συζητούν οτιδήποτε λιγότερο από αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας. Ξεκαθαρίζουν πως η Κύπρος είναι μια υπόθεση στην οποία δεν κάνουν πίσω και δεν θα την εγκαταλείψουν. Άλλωστε, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στη διάρκεια της πρόσφατης ομιλίας του από το βήμα της ολομέλειας της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, εξέφρασε παραστατικά τη θέση του για δυο κράτη στην Κύπρο. Το έδειξε με τα δάκτυλα του! Για να μην υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία. Στην ομιλία του, λοιπόν, καθόρισε τα συμφέροντα, τα «δικαιώματα» και τις παράνομες και παράλογες διεκδικήσεις της σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Ερντογάν ισχυρίσθηκε ότι η χώρα του διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο υποστηρίζοντας ότι «η Τουρκία έχει δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα στα βόρεια και δυτικά του νησιού της Κύπρου, ενώ οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα σε ολόκληρο το νησί».
Όταν η κατοχική πλευρά κάνει λόγο για «δικαιώματα» δυτικά του νησιού, εννοεί τα όσα κατατέθηκαν εγγράφως από την Άγκυρα σε Ε.Ε. και ΟΗΕ. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι στις 19 Απριλίου 2011, στη διάρκεια του Συμβουλίου Σύνδεσης Ε.Ε.-Τουρκίας, η κατοχική πλευρά κατέθεσε έγγραφο, με το οποίο πρόβαλλε τις παράνομες και παράλογες διεκδικήσεις της σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με το έγγραφο η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι έχει «νόμιμα δικαιώματα» και συμφέροντα ενώ από τις συντεταγμένες που κατέθεσε είχε συγκεκριμενοποιήσει τις διεκδικήσεις της (32°16’18″E), απέναντι από τον Ακάμα, πλησίον της Πάφου.
Παρακολουθεί η Λευκωσία
Στη Λευκωσία παρακολουθούν την τουρκική τακτική αποσύνδεσης των ελληνοτουρκικών από το Κυπριακό. Το τι ειπώθηκε στη συνάντηση Μητσοτάκη και Ερντογάν δεν είναι τόσο ξεκάθαρο καθώς οι διαρροές ήταν περιορισμένες και γενικόλογες. Δημόσια ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Γεώργιος Γεραπετρίτης, δεν έκρυβε το ενθουσιασμό του για το αποτέλεσμα της συνάντησης. Γιατί τόσος ενθουσιασμός; Προφανώς στην Αθήνα θέλουν να συντηρήσουν μια εικόνα κινητικότητας και καλής διάθεσης. Στις περιπτώσεις αυτές, ωστόσο, αυτό που μετρά είναι το αποτέλεσμα και πρωτίστως κατά πόσο η κατοχική Τουρκία θα αλλάξει στάση και συμπεριφορά. Και κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Το τουρκικό όραμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» υλοποιείται βαθμηδόν, σε βάρος Ελλάδος και Κύπρου, κι αυτό δεν γίνεται κρυφά. Εάν στην Αθήνα υπάρχουν κοντόφθαλμες αντιλήψεις σε σχέση με τη στάση της Άγκυρας, αυτό θα έχει κόστος. Όχι μόνο στο τρίγωνο Μαξίμου, Βουλή, υπουργείο Εξωτερικών, αλλά σε ολόκληρο τον ελληνισμό.
Η κυπριακή πλευρά βλέπει με καχυποψία τις τουρκικές κινήσεις και παρακολουθεί και την αντίδραση της Αθήνας. Γιατί είναι προφανές πως σε περίπτωση που η ελλαδική πλευρά «τσιμπήσει» τότε αυτό σημαίνει πως Ελλάδα και Τουρκία θα «χαριεντίζονται» στα ελληνοτουρκικά και στην Κύπρο η Άγκυρα θα κάνει ό,τι θέλει επειδή έχει «ισχυρές απόψεις», «κόκκινες γραμμές» και θα προβάλλει το αφήγημα πως «δεν θα κολλούν οι σχέσεις των δυο χωρών» λόγω της μεγαλονήσου.
Στο πεδίο του Κυπριακού, η άρνηση της κατοχικής πλευράς να προσέλθει σε μια συνάντηση χωρίς να θέτει τις ακραίες προϋποθέσεις της, έχει οδηγήσει τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες να επιλέξει τη διπλωματική μέθοδο των κοινωνικών επαφών. Μετά από χωριστές συναντήσεις που είχε με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, στη Νέα Υόρκη, ο Γκουτέρες τους ενημέρωσε για πρόσκληση σε δείπνο. Κι αυτό θα γίνει στις 15 Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη. Γιατί όχι συνάντηση; Επειδή η τουρκική πλευρά για να προσέλθει έθετε ως όρο την εκ προοιμίου αναγνώριση του ψευδοκράτους. Επιμένει σε κυριαρχική ισότητα και ίσο διεθνές καθεστώς του ψευδοκράτους. Δηλαδή δυο κράτη. Ενόψει τούτου ο γ.γ. επέλεξε την κοινωνική συνάντηση, το δείπνο. Αυτό, βέβαια, είτε είναι δείπνο, καφές ή γλυκό, δεν διαφοροποιεί την ουσία. Γιατί μετά το δείπνο τι; Επιβεβαίωση του χάσματος και ως εκ τούτου κήρυξη αδιεξόδου;
«Διακριτική» εμπλοκή των βρετανικών βάσεων
Η γεωγραφική γειτνίαση της Κύπρου με το «θέατρο» του πολέμου στη Μέση Ανατολή δημιουργεί νέα δεδομένα. Οι επιθέσεις του Ισραήλ στο Λίβανο, η συνέχιση των σφαγών Παλαιστινίων στη Γάζα αλλά και στη Δυτική Όχθη διαμορφώνουν το σκηνικό, το οποίο διαφοροποιείται με την πυραυλική επίθεση της Τεχεράνης.
Είναι προφανές πως μέσα σε αυτό το διαφοροποιημένο σκηνικό, οι δολοφονικές επιθέσεις κατά των Παλαιστινίων υποβαθμίζονται καθώς η προσοχή στρέφεται στο βόρειο Λίβανο και στην ισραηλινή προέλαση, όπως και στη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν. Το Ισραήλ με την ανοχή των δυτικών αφήνεται να προχωρεί σε μια πορεία επικίνδυνης κλιμάκωσης. Η Κύπρος σε αυτό το σκηνικό προσφέρεται μόνο για ανθρωπιστικού χαρακτήρα αποστολές. Πρώτο, η βοήθεια μέσω του ανθρωπιστικού διαδρόμου της «Αμάλθειας» προς τους Παλαιστινίους και το σχέδιο υποδοχής αμάχων, Εστία, προσφέρουν διέξοδο. Αυτά γίνονται ήδη. Δεύτερο, είναι σαφές ότι ρόλο διαδραματίζουν και οι βρετανικές βάσεις. Οι Βρετανοί διαβεβαιώνουν, όσο πιστευτοί μπορεί να γίνουν, ότι οι αποστολές τους αφορούν μόνο για μεταφορά αμάχων. Κι όμως, το βρετανικό υπουργείο Άμυνας σε δήλωση στην πλατφόρμα Χ «διευκρίνισε» τη φύση της βρετανικής συμμετοχής στην επιχείρηση αναχαίτισης των ιρανικών πυραύλων που στόχευσαν το Ισραήλ το βράδυ της Τρίτης, υποστηρίζοντας ότι δεν είχαν εν τέλει ενεργό ρόλο. Αναφέρει πως στην επιχείρηση συμμετείχαν ένα ζεύγος μαχητικών αεροσκαφών τύπου Typhoon και ένα αεροσκάφος εναέριου ανεφοδιασμού τύπου Voyager. Πρόκειται για αεροσκάφη που είναι σταθμευμένα στη βάση Ακρωτηρίου στην Κύπρο. «Λόγω της φύσης αυτής της επίθεσης, δεν έπληξαν κανέναν στόχο, αλλά έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ευρύτερη αποτροπή και τις προσπάθειες αποτροπής περαιτέρω κλιμάκωσης», προσθέτει η δήλωση του Yυπουργείου. Τα Typhoon δεν έχουν εξοπλισμό για την κατάρριψη βαλλιστικών πυραύλων, παρά μόνο για την κατάρριψη μη επανδρωμένων αεροσκαφών, όπως είχαν κάνει στην ιρανική επίθεση κατά του Ισραήλ τον Απρίλιο.
Τι σημαίνει η… διευκρίνηση. Ότι η στρατιωτική βάση στο νησί χρησιμοποιείται, έστω και… αποτρεπτικά. Για την ακρίβεια, όπως αναφέρουν πληροφορίες, προσφέρουν κάλυψη σε αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Την ίδια ώρα η θαλάσσια περιοχή της Κύπρου έχει γεμίσει πολεμικά πλοία. Η εικόνα είναι τρομακτική.
