Η ελληνική διπλωματία πανηγυρίζει μια νέα «επιτυχία». Με καθυστέρηση 44 χρόνων αποδέχθηκε (με πλήρη μυστικότητα) και συνυπέγραψε (με ενθουσιασμό) συμφωνία καθορισμού ΑΟΖ με τη γειτονική Ιταλία στη βάση ενός κειμένου που είχε συγγραφεί το 1977. Εποχή δηλαδή που δεν είχε καθοριστεί ακόμα η έννοια της ΑΟΖ, ούτε είχε υπογραφεί η διεθνής συμφωνία του Δικαίου της Θάλασσας (1982), που αναγνώριζε κατανομή των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης της θάλασσας στη μέση απόσταση, συμπεριλαμβανομένων των νησιών, μεταξύ δύο γειτονικών χωρών.
Η συμφωνία υπεγράφη με εκβιαστική αποδοχή των όρων που έθετε η Ιταλική πλευρά – όρων που δεν είχαν γίνει αποδεκτοί από καμιά κυβέρνηση μέχρι τώρα. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά (και δεν έχουν διαψευσθεί από την κυβέρνηση), η Ιταλία διατηρεί το δικαίωμα εκμετάλλευσης αλιευμάτων εντός της συμφωνημένης ελληνικής ΑΟΖ και μέχρι του ορίου των 6 ναυτικών μιλίων από τις ακτές, που συνεχίζει να αποτελεί το όριο των ελληνικών χωρικών υδάτων.
Η συμφωνία παραχωρεί το δικαίωμα μελλοντικής διευθέτησης των διαφορών επί των δικαιωμάτων αλίευσης στα ευρωπαϊκά όργανα, καταστρατηγώντας τις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας για πλήρη εθνικά δικαιώματα επί του πλούτου μέσα στην ΑΟΖ κάθε κράτους. Εύγλωττα ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Λ. Ντι Μάιο χαιρέτησε την «προστασία των ιστορικών δικαιωμάτων μας στην αλιεία»…
Το χειρότερο είναι ότι η συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας αναγνωρίζει μερική επήρεια επί του καθορισμού ΑΟΖ των νήσων της περιοχής. Δηλαδή η ελληνική πλευρά αναγνωρίζει ότι όχι μόνο μικρά νησιά και βραχονησίδες αλλά και μεγάλα κατοικημένα νησιά, όπως η Κεφαλονιά, επιδρούν μόνο «μερικώς» επί του καθορισμού του μεγέθους της ΑΟΖ. Δικαιώνονται έτσι πλήρως οι τουρκικοί ισχυρισμοί ότι τα νησιά δεν διαθέτουν ΑΟΖ!
Τέλος, και εξίσου σημαντικό, η ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας αφορά, προς το παρόν, την περιοχή του Ιονίου πελάγους. Η συμφωνία οριοθετεί την ΑΟΖ των δύο χωρών νότια μέχρι τα ανοικτά των Χανίων στη Κρήτη, και όχι νοτιότερα της Κρήτης, αν και θα μπορούσε. Αφήνει έτσι σε εκκρεμότητα τους σχεδιασμούς της Ιταλίας έναντι της Λιβύης, και αποφεύγει να έρθει σε σύγκρουση με τις βλέψεις της Τουρκίας στη Ν.Α. Μεσόγειο και στην επήρεια της Κρήτης επί της ΑΟΖ της Ελλάδας – που αμφισβητείται από το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα με τη συμφωνία αυτή παραχωρεί εθνικά δικαιώματα στην Ιταλία, χωρίς καθόλου να εξασφαλίζει τη χώρα από ισχυρότερους κινδύνους και διεκδικήσεις.
Η Ελλάδα με τη συμφωνία αυτή παραχωρεί εθνικά δικαιώματα στην Ιταλία χωρίς καθόλου να εξασφαλίζει τη χώρα από ισχυρότερους κινδύνους και διεκδικήσεις, όπως εκφράζονται από την Τουρκία
Πειθαρχία στην προτροπή «Για μαζέψου λίγο!»
Σε ένα κρεσέντο επιθετικής ρητορικής ο Ερντογάν, στα μέσα της βδομάδας που διανύουμε, ήταν αποκαλυπτικός. Σε συνέντευξή του στο δίκτυο TRT δήλωσε: «Όποιος είναι έξυπνος γνωρίζει ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να κάνει την παραμικρή υποχώρηση. Όταν έρθουν εδώ τα γεωτρύπανά μας, δεν θα έρθουν φυσικά για να κουνήσουν το μαντίλι. Θα τα συνοδεύουν φρεγάτες». Και συνέχισε: «Η Ελλάδα δεν μένει ήσυχη και πετάει διάφορα… Τέτοιες κουβέντες τις λένε στην Τουρκία; Σε ποιον νομίζεις ότι μιλάς; Για μαζέψου λίγο! Για μάθε τα όριά σου!».
Το νέο βέβαια δεν είναι η θρασύτητα των απειλών ενός ηγέτη που συμμετέχει στο αιματοκύλισμα λαών της περιοχής. Είναι η αποδοχή και η πειθάρχηση στις «προειδοποιήσεις» του από τον επίσημο πολιτικό κόσμο, η οποία μάλιστα πλασάρεται ως απόδειξη «ψύχραιμης, ρεαλιστικής και φιλειρηνικής στάσης».
Έτσι από την πολιτική της, διατεταγμένης από τις ΗΠΑ, «ελληνοτουρκικής φιλίας» και της στήριξης της ευρωπαϊκής πορείας της Άγκυρας, σταδιακά μεταβήκαμε στην αναγνώριση της σημασίας της τουρκικής ακτογραμμής στα δικαιώματα της Τουρκίας σε Αιγαίο και Ν.Α. Μεσόγειο, και στην απόρριψη της λογικής του «μοναχοφάη». Η συστηματική αποδοχή των τουρκικών επιχειρημάτων οδήγησε τελικά στην συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας, που ενθουσίασε την τουρκική πλευρά, καθώς παρέχει νομικές δεσμεύσεις που διευκολύνουν τις τουρκικές διεκδικήσεις.
Η επίσημη Ελλάδα εκτέλεσε το συμβόλαιο που απαιτούσαν ΗΠΑ-Ε.Ε. και πολυεθνικές στην περιοχή. Η διασφάλιση ασφαλούς πεδίου επιχειρηματικών δραστηριοτήτων συνδυάζεται αρμονικά με παραχωρήσεις για τη συγκράτηση της Τουρκίας στο «δυτικό μαντρί». Ότι έτσι μεγιστοποιούνται οι επεκτατικές βλέψεις και μεθοδεύσεις σε βάρος των συνόρων και της κυριαρχίας της χώρας, δεν απασχολεί κανένα. Οι διεθνείς προστάτες θα καθορίσουν τις ποσοστώσεις της αναδιανομής, και τα «σκυλιά δεμένα».
Συνεχίζονται οι περιπλοκές με ανάμιξη περισσότερων
Η πολιτική παραχωρήσεων δεν έχει όρια. Το σύμφωνο Ελλάδας-Ιταλίας δεν αφήνει προκλητικά ευνοημένη μόνο την τουρκική πλευρά. Οι ασάφειες περί της ΑΟΖ της Κρήτης αφήνουν ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα για τις βλέψεις της Ιταλίας στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης. Και εδώ το διακύβευμα δεν είναι η «κόκκινη γαρίδα» του Ιονίου, αλλά ο έλεγχος των ενεργειακών κοιτασμάτων της Μεσογείου.
Με ενισχυμένα επιχειρήματα εμφανίζεται και η αιγυπτιακή πλευρά, επόμενος σταθμός του κοπιώδους προγράμματος του κ. Δένδια. Η Αίγυπτος, παρά τη στρατηγική της συμμαχία με την Αθήνα, αρνείται να υπογράψει συμφωνία για την ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών επιμένοντας (όπως άλλωστε και η Τουρκία) στη μη επήρεια του Καστελόριζου στον καθορισμό της. Όπως μάλιστα αποκάλυψε ο ίδιος ο κ. Δένδιας, η Άγκυρα καλεί το Κάιρο σε συμφωνία διαμοιρασμού των ελληνικών δικαιωμάτων! Αναμένεται η κατάληξη της αναθέρμανσης των συζητήσεων μεταξύ Ελλάδας-Αιγύπτου και οι νέες απαιτήσεις Σίσι μετά την ολοκλήρωση της ελληνοϊταλικής συμφωνίας. Περιμένει κανείς ότι αυτές θα εδράζονται στο κλίμα φιλικών σχέσεων που προβάλλεται και από τις δύο πλευρές;
Ο επίσημος πολιτικός κόσμος έχει δείξει σε όλους, φίλους και εχθρούς, ότι έχει επίγνωση των ορίων του. Και στη βάση αυτή όλοι του συμπεριφέρονται αναλόγως…
Ο πολιτικός κόσμος πήρε τις αποφάσεις του
► Σύσσωμος ο επίσημος πολιτικός κόσμος πανηγύρισε τη συμφωνία Ελλάδας- Ιταλίας για τη χάραξη ΑΟΖ. Στάθηκε αδύνατο να συγκρατηθεί η «αίσθηση ανακούφισης» ότι επιτέλους, μετά από 44 χρόνια, η ελληνική διπλωματία πέτυχε με μια κίνηση όχι μόνο να κλείσει μια εκκρεμούσα υπόθεση δεκαετιών αλλά, το κυριότερο, να στριμώξει νομικά την τουρκική επιθετικότητα σε Αιγαίο και Ν.Α. Μεσόγειο και την προσπάθεια υφαρπαγής νόμιμων δικαιωμάτων της χώρας επί των θαλασσών που την περιβάλλουν.
► Στις επίσημες δηλώσεις κυβέρνησης και αντιπολίτευσης δεν έλειψε η «άνεση» με την οποία παρουσιάστηκε η (απαράδεκτη) αποδοχή της δυνατότητας της Ιταλίας να συνεχίσει να εκμεταλλεύεται τον αλιευτικό πλούτο της χώρας – όχι μόνο εντός της συμφωνημένης ελληνικής ΑΟΖ, αλλά και μέχρι του ορίου των 6 ναυτικών μιλίων, που συνεχίζουν να αποτελούν το όριο των εθνικών χωρικών υδάτων. Μπροστά στην ωμή καταστρατήγηση του βασικού περιεχόμενου της έννοιας της ΑΟΖ δεν «χλώμιασε» κανένας…
► Με μια φωνή, Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ επαναλάμβαναν τα επιχειρήματα της ενθουσιώδους υποδοχής της συμφωνίας από Αμερικάνους και Ευρωπαίους, οι οποίοι έβλεπαν να ανοίγει έτσι ο δρόμος για «επίλυση» πολύ πιο σύνθετων διαφορών μεταξύ Τουρκίας-Ελλάδας-Κύπρου-Λιβύης. Έβλεπαν δηλαδή μια κάποια διέξοδο στην κρίση διαμοιρασμού της Ν.Α. Μεσογείου υπέρ της Τουρκίας και, κατ’ επέκταση, στη σοβούσα ένταση εντός της Ν.Α. πτέρυγας του ΝΑΤΟ.
► Τις μύχιες σκέψεις των παραγόντων της διεθνούς και εσωτερικής σκηνής αποκάλυψε ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, που την επόμενη κιόλας ημέρα δήλωσε: «Στη συμφωνία για την ΑΟΖ με την Ιταλία η Ελλάδα σε τρία νησιά –Κεφαλονιά, Στροφάδες και Οθωνούς– δεν έδωσε πλήρη επήρεια. Αυτό είναι θετικό για εμάς, και μας δίνει δίκαιο για τη συμφωνία μας με τη Λιβύη».
► Και επειδή «άγνοια» δεν νοείται στην εξωτερική πολιτική, το μοναδικό λογικό συμπέρασμα είναι ότι Ν.Δ.-ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ μεθόδευσαν και συναινούν στην ουσιαστική απόρροια της συμφωνίας με την Ιταλία: να παρουσιασθεί δηλαδή ένα δεσμευτικό διπλωματικό και νομικό δεδομένο ικανό να «επιλύσει» και τις ελληνοτουρκικές διαφορές, δικαιολογώντας εθνικές παραχωρήσεις και «επώδυνους συμβιβασμούς». Τα όσα υποστήριζαν και μεθόδευαν από καιρό οι Σημίτης-Μπακογιάννη-Κατρούγκαλος και Σία σήμερα υλοποιούνται από τη Ν.Δ. και δεσμεύουν ισχυρά τη χώρα.
► Το πολιτικό σύστημα φιλοδοξεί να ξεπεράσει χωρίς κλυδωνισμούς τις σεισμικές δονήσεις μιας προετοιμαζόμενης ταπείνωσης. Έχει πάρει τις αποφάσεις του: Πειθαρχία απέναντι στο διεθνή παράγοντα και ενδοτικότητα έναντι των επεκτατικών επιδιώξεων της Άγκυρας. Οι απλοί πολίτες έχουν κάνει τους δικούς τους υπολογισμούς;
Λιβύη: Η εκεχειρία ως πρόσχημα αιματοχυσίας
Όλες οι πτέρυγες της «διεθνούς κοινότητας» (ΗΠΑ-Ρωσία-γερμανική Ε.Ε.) έχουν δηλώσει τη «βαθιά τους προσήλωση» στην κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη και την έναρξη συνομιλιών για ειρηνική λύση. Το «ευαγές ίδρυμα» που λέγεται ΟΗΕ, μετά την «επιτυχημένη» επιβολή εμπάργκο σκέφτεται πια ακόμα και την «καταναγκαστική εκεχειρία». Πίσω από την προκλητική κοροϊδία κρύβεται η προσπάθεια ενίσχυσης των αντίπαλων στρατοπέδων, ώστε ο τελικός συσχετισμός στα πεδία των μαχών να καθορίσει και την έκταση του συμβιβασμού της πολιτικής διαδικασίας – δηλαδή τις ποσοστώσεις κάθε μεγάλης δύναμης στον διαμελισμό της Λιβύης.
Στο μεταξύ η αιματοχυσία συνεχίζεται. Η Τουρκία συνεχίζει να εξοπλίζει τις δυνάμεις του Σάρατζ και έχει καταφέρει σημαντικές επιτυχίες στα πεδία των μαχών. Οι ΗΠΑ και η διοίκηση του ΝΑΤΟ Β. Αφρικής δηλώνουν έτοιμες να παρέμβουν κι αυτές στο πλευρό του Σάρατζ. Η Αίγυπτος συγκεντρώνει δυνάμεις στα σύνορα με τη Λιβύη και δηλώνει έτοιμη να αποτρέψει κυριαρχία των «αδελφών μουσουλμάνων» στη χώρα. Και η Ρωσία, αφού έστειλε αυστηρό μήνυμα στον Χαφτάρ, συνομιλεί με τον εκλεγμένο πρόεδρο της Βουλής και με αεροπορικά πλήγματα επιχειρεί να ανατρέψει την επέλαση Σάρατζ-Τουρκίας. Η Ε.Ε. και το Βερολίνο κάνουν τον «τροχονόμο» του Ερντογάν στην επέκτασή του στη Λιβύη, και εξευτελίζουν, από κοινού με Γαλλία-Ιταλία, την επιχείρηση «Ειρήνη» για τη δήθεν τήρηση του εμπάργκο μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Η δε ελληνική φρεγάτα «Σπέτσες», μόνη και εγκαταλειμμένη, διακινδυνεύει και διακωμωδείται υπό τις οδηγίες Ιταλών και Γάλλων ναυάρχων. Άλλη μια επιτυχία της ελληνικής διπλωματίας…
